Khajuraho

Zespół zabytkowy w Khajuraho[1][a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Ilustracja
Państwo Indie
Typkulturowy
Spełniane kryteriumI, III
Numer ref.240
Region[b]Azja i Pacyfik
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę1986
na 10. sesji
Położenie na mapie Indii
Ziemia24°51′09″N 79°55′15″E/24,852500 79,920833
Detal ze świątyni Lakszmany
Detal ze świątyni Lakszmany
Detal ze świątyni Kandarija Mahadew

Khajuraho (hindi खजुराहो, Khadźuraho) – miejscowość w Indiach w stanie Madhya Pradesh, nad rzeką Khudar, słynąca z zespołu hinduistycznych świątyń wzniesionych między IX a XII w. przez władców z dynastii Ćandelów.

Według legendy pierwotnie w skład zespołu wchodziło osiemdziesiąt pięć świątyń, do dziś zachowało się mniej niż dwadzieścia. Najbardziej znane świątynie to: Grupa zachodnia (najbardziej znana):

  • świątynia Kandarija Mahadewy
  • Ćitragupta
  • Dewi Dźagadamba
  • Wiśwanatha
  • Lakszmana

Grupa wschodnia:

Grupa południowa:

  • Ćaturbhudź
  • Duladewa

Wszystkie świątynie ułożone były na osi wschód-zachód. Charakteryzują się dodatkowo portykiem od strony zachodniej do którego prowadzą długie schody. Do portyku przylega sala dla wiernych i sanktuarium. Architektura świątyń symbolizuje świętą górę Meru. Przedmiot kultu w świątyni zwrócony był zawsze ku wschodowi,

Swą sławę zespół zawdzięcza szczególnie bardzo bogatej dekoracji rzeźbiarskiej zewnętrznych ścian świątyń. Tworzą ją rytmiczne układy splątanych ze sobą postaci. Wiele z nich ma charakter erotyczny, nieraz bardzo śmiały. Wiąże się to ze specyfiką lokalnego hinduizmu. Ćandelowie bowiem popierali skrajne sekty tantryczne, jak kapalikowie, kaulowie, kalamukhowie, czy zwolennicy kultu Sześćdziesięciu Czterech Jogiń. W skład ich pobożności wchodziły również rytuały orgiastyczne, zwane mithuna, wiążące się z zawieszeniem uznawanych norm moralnych. Zespół świątynny został wpisany w roku 1986 na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Przypisy

  1. Indie. Polski Komitet ds Unesco. [dostęp 2019-12-18].

Bibliografia

  • Ilustrowana Księga Świata – Skarby Świata – Azja. Bielsko-Biała: Pascal, 2002, s. 30–31. ISBN 83-7304-020-X.
  • Roy C. Craven: A Concise History of Indian Art. New York: Pascal, 1976, s. 187–191. ISBN 0-275-85620-8.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

India location map.svg
(c) Uwe Dedering z niemieckiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0
Location map of India.

Equirectangular projection. Strechted by 106.0%. Geographic limits of the map:

  • N: 37.5° N
  • S: 5.0° N
  • W: 67.0° E
  • E: 99.0° E
Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.
Flag of India.svg
The Flag of India. The colours are saffron, white and green. The navy blue wheel in the center of the flag has a diameter approximately the width of the white band and is called Ashoka's Dharma Chakra, with 24 spokes (after Ashoka, the Great). Each spoke depicts one hour of the day, portraying the prevalence of righteousness all 24 hours of it.
Flag of UNESCO.svg
Flag of the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO)
Khajuraho-Lakshmana Temple erotic detal3.JPG
Autor: User:Aotearoa, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Erotic detal from the base of Lakshana Tempel in Khajuraho (India)
Khajuraho-Vishvanath Temple erotic detal4.jpg
Autor: Aotearoa, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Erotic detail from Vishvanath Temple in Khajuraho
Khajuraho Dulhadeo 2010.jpg
Autor: Marcin Białek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Świątynia Dulhadeo (Dulhadev) w południowej grupie świątyń w Khajuraho w Indiach.
Khajuraho-Lakshmana Temple erotic detal1.JPG
Autor: Aotearoa, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Erotic detail from the base of Lakshana Tempel in Khajuraho