Kiełbasa krakowska

Kiełbasa krakowska

Kiełbasa krakowska (niem. Krakauer) – tradycyjna wędzona gruba kiełbasa wieprzowa o prostych odcinkach, występująca w postaci kiełbasy zwykłej (nietrwałej) i suchej (trwałej). Zasadnicze składniki to mięso wieprzowe, sól i przyprawy. W Austrii jest wyrobem garmażeryjnym znajdującym się na liście tradycyjnych produktów żywnościowych objętych ochroną prawną z wpisem do Register der Traditionellen Lebensmittel[1]. Od 28 sierpnia 2018 kiełbasa krakowska sucha staropolska wpisana jest do Europejskiego Systemu Ochrony Produktów Regionalnych i Tradycyjnych[2].

Małopolska zasłynęła zarówno z produkcji kiełbas, gdzie największą sławą cieszy się kiełbasa krakowska, ale również popularna jest kiełbasa lisiecka.

Historia

Kiełbasa wytwarzana była od XIX wieku w galicyjskim Krakowie z wysokiej jakości mięsa wieprzowego, głównie z szynki (85% składu) z dodatkiem skrobi ziemniaczanej[3]. W Galicji przemysł masarski rozwijał się pomyślnie od wieków, a kiełbasa krakowska znana była nawet na Kresach i Litwie. Kiełbasa krakowska majstra masarskiego Wincentego Sataleckiego z Krakowa (zm. 1914), była produktem tradycji masarskich, jakie odziedziczył po przodku Janoszu, zmarłym w Koszycach w 1829. Przy ulicy Floriańskiej 6 w Kamienicy Sataleckich „Pod Okiem Opatrzności i dwoma barankami” mieścił się pierwszy zakład i sklep. Do 1918, a następnie do 1939, kiełbasa krakowska była przysmakiem poszukiwanym na rynku wiedeńskim, podobnie jak kiełbasy żywieckie Fuhrmana i Wrężlewicza z Żywca. Ponadto na przełomie XIX/XX wieku kiełbasę krakowską wytwarzał w Krakowie zakład Józefa Bialika[4].

W popularnym Kasynie Szlacheckim we Lwowie, gdzie podawano bardzo dobre obiady, zróżnicowane według rangi i zasług, w czasach okupacji sowieckiej tylko członkowie rzeczywiści Akademii Medycyny Weterynaryjnej otrzymywali na zakąskę kiełbasę krakowską.

Współcześnie poza Polską kiełbasa krakowska produkowana jest również w Austrii i Niemczech.

Od 2006 toczył się w Polsce proces pomiędzy Małopolską Izbą Produktów Regionalnych a zakładami Sokołów SA o zastrzeżenie nazwy[5].


Przypisy

  1. Traditionelle Herstellung von Krakauer in Österreich.. [dostęp 2016-12-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-31)].
  2. Krakowska sucha i czosnek galicyjski wyróżnione przez Komisję Europejską. Business Insider pl. [dostęp 2018-08-28]. (pol.).
  3. Öst. Lebensmittelbuch Codexkapitel B14, Abschnitt 4.2.2.4. bmg.gv.at. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-24)]. (PDF; 515 kB).
  4. Odznaczenie krakowskiego przemysłowca. „Nowości Illustrowane”. Nr 35, s. 8, 1 września 1906. 
  5. Proces o kiełbasę, 2006.

Media użyte na tej stronie

Kiełbasa krakowska 2.jpg
Autor: Mariuszjbie, Licencja: CC BY-SA 3.0
kiełbasa krakowska, krakowska sausage