Kiwajny

Kiwajny

wieś
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	bartoszycki
Gmina	Górowo Iławeckie
Strefa numeracyjna	89
Tablice rejestracyjne	NBA
SIMC	0474146
Położenie na mapie gminy wiejskiej Górowo Iławeckie Kiwajny
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kiwajny
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Kiwajny
Położenie na mapie powiatu bartoszyckiego Kiwajny
54°22′20,6400″N 20°23′31,2360″E/54,372400 20,392010

Kiwajny (niem. Quehnen) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Górowo Iławeckie. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W Narodowym Spisie Powszechnym z 1978 r. Kiwajny ujęto łącznie z miejscowością Garbniki.

Wieś leżąca nad granicą polsko-rosyjską (Obwód Kaliningradzki). We wsi jest przystanek autobusowy, świetlica i cmentarz.

Historia

Wieś wzmiankowana już w 1414 r., w dokumentach opisujących straty poniesione w wojnie polsko-krzyżackiej (zwanej wojna głodową). W tym czasie była to wieś pruska o nazwie Kywaynen. Kolejna wojna z lat 1454-1466 przyniosła następne zniszczenia a wieś wyludniła się całkowicie a pola leżały odłogiem. Zagospodarowano je dopiero w kolejnym stuleciu. Nowymi osadnikami byli w większości (lub całkowicie) Polacy (najprawdopodobniej z Mazowsza).

W 1939 r. w Kiwajnach było 207 mieszkańców.

W Kiwajnach w styczniu 1945 r. pochowano żołnierzy Armii Czerwonej, ponad 50 osób, min. Nikołaja Siniczaka, Ignatija Kudriawcewa i Grigorija Sniegurowa (pochodzili z Rosji, Ukrainy i Krymu). Zginęli w czasie walk. Groby nie zachowały się uległy zapomnieniu i zarosły).

W 1983 r. wieś miała zwartą zabudowę i oświetlone ulice. Było tu 19 domów z 108 mieszkańcami. We wsi było 28 indywidualnych gospodarstw rolnych, uprawiających 218 ha ziemi rolnej. Hodowano 127 sztuk bydła (w tym 78 krów), 101 sztuk trzody chlewnej, 18 koni i 16 owiec. W tym czasie w Kiwajnach była biblioteka, klub oraz sala kinowa z 40 miejscami na widowni. Leśnictwo nosiło nazwę Kwenin (błędnie zapisana niemiecka nazwa Kiwajn). W 1983 roku Kiwajny zdobyły II miejsce w województwie olsztyńskim w ówczesnym konkursie "Wzorowa Wieś".

Zabytki

• brukowana droga
• kapliczka przydrożna.
• cmentarz

Bibliografia

• Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic. Wyd. drugie zmienione. Wyd. Pojezierze, Olsztyn 1987, 480 str., ISBN 83-7002-239-1
• Kiwajny: Wieś tuż nad granicą [1]