Klasztor Dominikanów w Czartorysku

Klasztor Dominikanów w Czartorysku

Kościół klasztorny po przebudowie na cerkiew
Państwo	Ukraina
Miejscowość	Czartorysk
Kościół	Kościół łaciński
Właściciel	Dominikanie
Klauzura	nie
Typ zakonu	męski
Obiekty sakralne
Kościół	Kościół św. Józefa
Fundator	Jerzy Leszczyński
Styl	barok
Data budowy	1639
Data zamknięcia	1945
Data reaktywacji	1997 (jako cerkiew)
Położenie na mapie obwodu wołyńskiego Klasztor Dominikanów w Czartorysku
Położenie na mapie Ukrainy (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Klasztor Dominikanów w Czartorysku
51°13′34″N 25°53′10″E/51,226111 25,886111

Klasztor Dominikanów w Czartorysku – rzymskokatolicki kompleks klasztorny należący do zakonu dominikanów, czynny w latach 1639–1832. Kościół klasztorny był użytkowany w dwudziestoleciu międzywojennym jako świątynia parafialna. Opuszczony i zniszczony po II wojnie światowej, w latach 1997–2007 część jego zabudowań została zaadaptowana na prawosławny monaster Podwyższenia Krzyża Pańskiego.

Historia

Klasztor ufundował wojewoda dorpacki Jerzy Leszczyński w 1639. Istniał przez niecałe dwieście lat - w 1832 został zlikwidowany przez władze rosyjskie i przekazany Rosyjskiemu Kościołowi Prawosławnemu^[1]. Według innego źródła katolicki kościół klasztorny nadal działał jako parafialny, a miejscowa wspólnota prawosławna zaczęła wykorzystywać go jako cerkiew dopiero w 1914^[2]. W czasie wojny polsko-bolszewickiej kościół zdewastowano. Zrujnowany obiekt przejęła ponownie katolicka parafia, doprowadzając do jego odnowienia. Świątynia została odebrana katolikom po II wojnie światowej^[1]. Do 1951 w obiekcie odbywały się nabożeństwa prawosławne, jednak w czasie akcji kolektywizacji parafii prawosławnej pozostawiono mniejszą cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej, podczas gdy w kościele urządzono spichlerz. W 1975 obiekt został porzucony przez kołchoz. Do 1997 popadł w niemal całkowitą ruinę^[2]. W wymienionym roku został przekazany wspólnocie mnichów prawosławnych i w kolejnej dekadzie zaadaptowany na sobór Podwyższenia Krzyża Pańskiego, główną świątynię monasteru Podwyższenia Krzyża Pańskiego w jurysdykcji eparchii wołyńskiej Patriarchatu Moskiewskiego^[2].

Architektura

Kompleks klasztoru dominikańskiego w 1720 składał się z kościoła św. Józefa, wolnostojącej kapliczki przydrożnej, dwóch budynków mieszkalnych, prowadzonych przez zakonników szkoły i szpitala. Byli oni także właścicielami folwarku i młyna na Styrze^[2]. Główny kościół klasztorny został gruntownie przebudowany w I poł. XVIII w., najpewniej według projektu Pawła Giżyckiego. Jest to świątynia trójnawowa, z transeptem, w stylu barokowym, o wklęsłej fasadzie z trójdzielnym frontonem, zdobiona pilastrami^[1]. Po przebudowie w latach 1997-2007 w architekturze obiektu pojawiły się elementy typowe dla architektury cerkiewnej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego^[1].

Przypisy