Klasztor Szpitalników z Czerwoną Gwiazdą we Wrocławiu

Klasztor Szpitalników z Czerwoną Gwiazdą
Symbol zabytku nr rej. 45 z 29.11.1949 oraz A/3134/159 z 15.02.1962[1]
Ilustracja
Dawny klasztor Szpitalników z Czerwoną Gwiazdą. Widok od północy.
Państwo

 Polska

Miejscowość

Wrocław

Adres

Szewska 36

Typ budynku

klasztor

Rozpoczęcie budowy

1253

Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Klasztor Szpitalników z Czerwoną Gwiazdą”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Klasztor Szpitalników z Czerwoną Gwiazdą”
Ziemia51°06′36,75″N 17°01′49,41″E/51,110208 17,030392

Klasztor Szpitalników z Czerwoną Gwiazdą – kompleks zabudowań dawnego klasztoru Szpitalników z Czerwoną Gwiazdą znajdujący się we Wrocławiu przy ulicy Szewskiej 36. Od 1811 gimnazjum katolickie, od 1945 Zakład Narodowy im. Ossolińskich (w okresie komunistycznym pod szyldem PAN).

Historia

Szpitalników do Wrocławia sprowadziła księżna śląska Anna nie później niż w 1248, w którym to roku pojawiła się pierwsza informacja w dokumentach o tym zakonie we Wrocławiu[2]. W 1253 r. wystawiono akt fundacyjny dla miejscowej wspólnoty zakonnej[2], która przejęła także m.in. przyległy kościół św. Macieja[2]. Podstawowym zadaniem zakonu, oprócz celów religijnych, było prowadzenie szpitala, opiekującego się chorymi, ale także ubogimi i sierotami oraz biednymi podróżnymi[2]. Zakonnicy pełnili także posługę duszpasterską w kilku parafiach. Już w średniowieczu klasztor posiadał dobra ziemskie na Ołbinie oraz w Bolesławcu, Kluczborku, Legnicy, Świdnicy, Ziębicach, a także w Inowrocławiu i Brześciu Kujawskim[2]. Dochody z nich utrzymywały szpital, podopiecznych i samych zakonników[2]. W wymienionych majątkach, poza wrocławskimi, utworzono komandorie[2].

Po powstaniu akademii jezuickiej we Wrocławiu szpitalnicy założyli w swoim klasztorze internat dla ubogich uczniów i studentów tej uczelni. W latach 1690-1710 średniowieczne budynki klasztoru zastąpiono barokowymi[3][4], a inicjatorem i organizatorem budowy był ówczesny mistrz Johann Chrysostom Neborak[5]. W drugiej połowie XVIII w. w murach klasztoru działała świecka szkoła rysunkowa[6].

Po sekularyzacji dokonanej przez króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III w 1811 r[7], do zeświecczonego klasztoru przeniesiono gimnazjum katolickie, działające dotąd w ramach akademii wrocławskiej. W okresie 1910-1911 miała miejsce przebudowa zabudowań klasztornych i rozebranie części z nich[3]. Liceum funkcjonowało do II wojny światowej, ucząc jednorazowo ponad 500 uczniów[8]. Po 1945 r. dokonano remontów i napraw po zniszczeniach z czasu oblężenia Wrocławia i ulokowano tu PAN – późniejsze Ossolineum[9]. W latach 90. XX w. i w pierwszej dekadzie XXI w. przeprowadzono duży remont i odnowę kompleksu klasztornego, obejmujący również odbudowę zniszczonej w trakcie wojny kopuły[10].

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021.
  2. ↑ a b c d e f g Wrabec ↓, s. 4.
  3. ↑ a b Juzwenko ↓, s. 2.
  4. ↑ Wrabec ↓, s. 24-27.
  5. ↑ Hołownia ↓, s. 5-6.
  6. ↑ Wrabec ↓, s. 7,9.
  7. ↑ Wrabec ↓, s. 4,9.
  8. ↑ Wrabec ↓, s. 10.
  9. ↑ Wrabec ↓, s. 10-11.
  10. ↑ Juzwenko ↓, s. 2-3.

Bibliografia

  • R. Hołownia: Dawny refektarz w gmachu głównym Zakładu Narodowego Ossolińskich we Wrocławiu.. Wrocław: Zakład Narodowy Ossolińskich we Wrocławiu, 2011.
  • Adolf Juzwenko: Przedmowa do pracy: Hołowni R., 2011: Dawny refektarz w gmachu głównym Zakładu Narodowego Ossolińskich we Wrocławiu.. Wrocław: Zakład Narodowy Ossolińskich we Wrocławiu, 2011.
  • Jan Wrabec: Dawny klasztor Szpitalników z Czerwoną Gwiazdą. Budynek Ossolineum.. Studio SENSE II., 2000. ISBN 83-87451-65-7.

Media użyte na tej stronie

Wrocław location map2.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa Wrocławia, Polska
Lower Silesian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.9134 N
  • S: 49.9809 N
  • W: 14.7603 E
  • E: 17.9091 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Ossolineum-Wroclaw-1.jpg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Stako (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0
Ossolineum, Wroclaw, AD 2005