Klecie (województwo podkarpackie)

Klecie

wieś
Zabytkowy cmentarz wojenny nr 220 z 1915
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	dębicki
Gmina	Brzostek
Liczba ludności (2020)	654[1]
Strefa numeracyjna	14
Kod pocztowy	39-230[2]
Tablice rejestracyjne	RDE
SIMC	0814783[3]
Położenie na mapie gminy Brzostek Klecie
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Klecie
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Klecie
Położenie na mapie powiatu dębickiego Klecie
49°51′28″N 21°24′39″E/49,857778 21,410833

Klecie – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim, w gminie Brzostek^[4][3].

Klecie – cmentarz wojenny nr 221 z 1915

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.

Części wsi

Historia Klecia

Klecie w średniowieczu i w odrodzeniu

Klecie (Clececi) – miejscowość leżąca w dolinie Wisłoki należy do najstarszych jakie potwierdzają dokumenty pisane w Krakowie (maj 1123 – styczeń 1125) i wydane przez legata papieskiego Kaliksta II, przeprowadzający legację w Polsce Idzi z Tuskulum, który za zgodą Bolesława Krzywoustego i syna Bolesława oraz bp.krakowskiego Radosta zatwierdzał posiadłości klasztoru opactwa benedyktynów w Tyńcu, m.in.: Bieździedza, Kratowice, Pilzno, Brzostek (Brestek), Klecie (Clececi), Dęborzyn (Doborin), Szebnie, i wioskę "Vnochovici" (Januszkowie?). Miejscowości te musiały powstać znacznie wcześniej. Główną rolę wśród nich odgrywały Klecie jako osada największa, posiadająca najwięcej gospodarstw, gdzie benedyktyni, w XII w. zbudowali kościół poświęcony św. Leonardowi, który zasłynął cudami, przyciągając według Jana Długosza licznych pątników z Litwy, Węgier i Rusi. W XIV w. Klecie stały się siedzibą dekanatu. Wioska była też głównym ośrodkiem klasztornego klucza gospodarczego. Benedyktyni bowiem poszerzali swoje posiadłości przez pozyskiwanie kolejnych darowizn królewskich i prowadzoną samodzielnie akcję osadniczą. W 1288 r. według dokumentu Leszka Czarnego należały do nich oprócz wymienionych wiosek: Kamienica Górna i Skurowa. Do 1340 roku królewski trakt z Kleci prowadził przez Bieździadkę na Brzyszczki z odnogą na Zamek Golesz, przygotowany do wyprawy na Ruś Halicką.

Po przyłączeniu Ziemi sanockiej w 1345 w ramach rewindykacji dóbr król Kazimierz III Wielki wszedł w posiadanie Kleci i okolicznych miejscowości przed 1350 rokiem. O znaczeniu Klecia świadczy fakt, że władze kościelne w 1352 roku podzieliły bardzo rozległy dekanat zręciński na dwie części, o wspólnej nazwie: „Zręcin lub Klecie” na część południową i północną. Do części północnej dekanatu należały parafie położone bliżej Kleci. Od 1346 roku Klecie miały drugi filialny kościół w Kołaczycach (podległe tutejszemu proboszczowi i zarazem wicedziekanowi). Potwierdzają to zachowane wśród danych archidiakonalnych zapisy: Parrochie Cleczice 1326, Lauerntius, plebanus ecclesie Cleczice 1325 i zapisy późniejsze: Rector de Coloczicz 1354, Kolaczyce XV (1354), Petro aduccato de Colaczicze 1358, Colaczyce, oppidium, Kolaczyce.

W 1353 r. synowie Iwana (Iwoni) z Klecia, trzej bracia – Chodko, Ostaszko i Piotr z Klecia otrzymali od króla Kazimierza Wielkiego kilkanaście wsi: Klecie (Kleszcze), Czermną, Januszkowice, Błażkową, Gogołów, Glinik, Bukową, Smarżowa i Kamienicę – (okolice Jasła). W ten sposób wynagrodził ich za zasługi położone na rzecz Polski w walkach na Rusi. Otrzymali oni także m. Klecie, Januszkowice i Skurowa, odebrane wcześniej benedyktynom, o które toczyły się długie procesy, z interwencjami, po stronie opactwa tynieckiego, kolejnych papieży (Kodeks Małopolski III 88, 310). Trudno było rozstrzygnąć, gdyż przypadły w dziedzictwie synom Piotra z Klecia: Iwanowi i Dymitrowi – (potomkom Iwoni- sędziego chełmskiego – właściciela dóbr rymanowskich i Klecia), który był zaufanym współpracownikiem królów, podskarbim koronnym i marszałkiem królestwa. W konsekwencji benedyktyni musieli się zadowolić odzyskaniem jedynie części Januszkowic i Kleci.

W 1377 występuje "herades de cleczcze" Dymitr podskarbi królewski Goraj – podskarbi królewski i brat Iwan Goraj (Kodeks Małopolski III 88, 310).

W 1360 – Klecie otrzymały prawa magdeburskie.

Właścicielami większości tych terenów Klecia i okolic w XIII i w XIV w. byli Gorajowie. Do nich należał: Piotr z Klecia – wojewoda żydaczewski, a potem jego syn – Dymitr z Goraja, występujący jako Heredes de Cleczcze – podskarbi królewski (który z bratem Iwanem z Klecia w 1377 roku od Ludwika Węgierskiego otrzymał Goraj.

Istniały tu jeszcze 2 folwarki należące do Czuryłów h. Korczak. Mieli oni swych kmieci. W 1370 r. Czuryłowie byli tu dziedzicami.

Po śmierci króla Kazimierza zagarnęli dobra klasztorne tynieckie.

Dobiesław z Oleśnicy h. Dębno (zm. 1440) – wojewoda sandomierski, uczestnik bitwy pod Grunwaldem i dowódca oblężenia Malborka, potem budowniczy nowego zamku w Rymanowie został właścicielem okolicy dzięki małżeństwu w 1413 r. z Katarzyną Gorajską – córką podskarbiego koronnego Dymitra z Goraja.

Z późniejszego okresu zachowane są informacje o pobycie Katarzyny w Klecie, wraz ze swoimi 11 dziećmi. Z tego wynika, że z Klecia wywodzi się ród Gorajów – właścicieli dóbr w Goraju i na terenie Klecia, Iwonicza, Klimkówki, Rymanowa.

W miejscowości Klecie w XIII i XIV w. Gorajscy mieli swoją siedzibę, a może nawet obronny zamek. W XV w. posiadali w tej miejscowości Klecie i w okolicach swoje dobra, Bukową i Kamienicę Górną. Choć może ze względu na spory sądowe z opactwem tynieckim, kult św. Leonarda zaczął zanikać, a król też z tych względów nie spieszył się z nadaniem przywilejów dla Kleci. Jan Gorajski (żył w XVI w.) wspólnie z żoną, którą była Anna Osmólska w pierwszej połowie XVI w. był właścicielem Klecia. Dziećmi jego byli: Adam Gorajski i Piotr Gorajski.

W 1581 r. Adam Gorajski s. Jana, z żoną Katarzyną Słupecką jako potomek tego rodu Gorajów z Klecia – był tu dziedzicem i płacił podatki, (zm. 1602) – szlachcic herbu Korczak, poseł na sejm Rzeczypospolitej i deputat do Trybunału Koronnego, marszałek sejmiku województwa lubelskiego. Wykształcony i majętny, zaliczał się do czołówki światłych ludzi w Polsce i mecenasów artystów czasów renesansu. Należał do działaczy kalwińskich w Polsce. Zbigniew Gorajski, po śmierci ojca Adama Gorajskiego w 1602 r. odziedziczył po nim wszystkie jego posiadłości, w tym miasto Biłgoraj (wówczas jeszcze zwany Biełgoraj) choć mogła dostać je córka Teofila Gorajska. Zbigniew Gorajski (1596–1655) – szlachcic herbu Korczak, kalwin, z czołówki, wykształconych i majętnych Polaków, od 1641 r. kasztelan chełmski, od 1653 kijowski, (1628–1641) wielokrotny marszałek sejmiku lubelskiego, i sejmów walnych, poseł do rokowań ze Szwecją (w roku 1646), częściej przebywał w innych miejscowościach, niż w Klecie. Następnie Klecie dziedziczyli; Teodor, a po śmierci ojca w 1664 r. – jego syn Jan.

W tej miejscowości Klecie była XVIII w. wielka fabryka gontów tak bardzo potrzebnych w budownictwie. W listopadzie 1898 krakowski "Czas" donosi o zakupie dóbr Klecie z przyległościami Blaszkowa, Bakowa i Kamienica Górna zakupił Jan Wiktor, poseł na sejm, od spadkobierców sp. Władysława Fibicha^[5].

Na przełomie XIX i XX wieku dobra we wsi posiadał Stanisław Nowak^[6].

Urodził się tu Mieczysław Ignacy Przystasz – polski prawnik, urzędnik, podporucznik, podczas II wojny światowej działacz podziemia, uczestnik powstania warszawskiego, prześladowany i więziony przez władze komunistyczne w okresie PRL, później radny Miejskiej Rady Narodowej w Sanoku.

Zabytki

• Kaplica z 1890
• Cmentarz wojenny nr 220 – Klecie
• Cmentarz wojenny nr 221 – Klecie
• Dwór z początków XIX w.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Klecie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 122 .