Kość udowa
 | Ten artykuł wymaga uzupełnienia informacji. |
Kość udowa (łac. os femoris, femur) — kość kończyny dolnej będąca elementem wspierającym tkanki miękkie uda. Jest to kość długa, dlatego wyróżnić w niej można trzon i dwa końce: koniec bliższy i koniec dalszy. Jednocześnie jest to najcięższa i najdłuższa z kości długich organizmu; mierząc prawie dokładnie 26% długości ciała człowieka, jest pomocnym wskaźnikiem rekonstrukcji szkieletowych. Występuje u czworonogów. U człowieka jest ustawiona pionowo, a u pozostałych czworonogów w kierunku przednio-dolnym.
Człowiek
- Koniec bliższy
- Na końcu bliższym (górnym) znajduje się głowa kości udowej (caput femoris), stanowiąca ok. 2/3 wycinka kuli. Na jej szczycie znajduje się dołek głowy kości udowej (fovea capitis femoris) będące miejscem przyczepu więzadła głowy kości udowej. Chrząstka szklista pokrywa prawie całą głowę, z wyjątkiem dołka.
Głowę łączy z trzonem szyjka kości udowej (collum femoris) mająca kształt spłaszczonego wałka. Oś szyjki tworzy z trzonem kąt rozwarty (u mężczyzn około 135°, u kobiet mniej). U obu płci z wiekiem kąt ten się zmniejsza.
Na granicy między szyjką i trzonem znajdują się duże wyniosłości: zlokalizowany bocznie krętarz większy (trochanter major) i położony do tyłu krętarz mniejszy (trochanter minor). Oba krętarze są ważnymi miejscami przyczepu dla mięśni uda. Połączone są między sobą od przodu kresą międzykrętarzową (linea intertrochanterica), od tyłu łączy je wydatny grzebień międzykrętarzowy (crista intertrochanterica). W okolicy krętarza większego, na jego stronie przyśrodkowej, znajduje się dół krętarzowy (fossa trochanterica).
- Trzon
- Trzon kości udowej w odcinku górnym ma kształt walcowaty ku dołowi nieco grubieje i spłaszcza się. Na stronie tylnej, tuż pod krętarzem większym znajduje się wyniosłość zwana guzowatością pośladkową, poniżej krętarza mniejszego natomiast znajduje się kresa grzebieniowa (linea pectinea). Na tylnej powierzchni kości udowej przebiega wzdłuż trzonu kresa chropawa (linea aspera), na której rozróżniamy wargę przyśrodkową i boczną (labium mediale et labium laterale). Stykają się one w części środkowej trzonu, a rozchodzą ku dołowi tworząc odpowiednio kresę nadkłykciową przyśrodkową i boczną (linea supracondylaris medialis et lateralis). ograniczające trójkątne pole zwane powierzchnią podkolanową (facies poplitea).
- Koniec dalszy
- Koniec dalszy tworzą dwa duże kłykcie: kłykieć przyśrodkowy (condylus medialis) i kłykieć boczny (condylus lateralis). Kłykcie pokryte są chrząstką szklistą, podobnie jak łącząca je od strony przedniej powierzchnia rzepkowa (facies patellaris). Pomiędzy kłykciami widoczne jest duże zagłębienie - dół międzykłykciowy (fossa intercondylaris), nie pokryty chrząstką. Oba kłykcie od strony tylnej łączy kresa międzykłykciowa (linea intercondylaris).
Na powierzchniach bocznych obu kłykci występują niewielkie wyniosłości zwane nadkłykciami: przyśrodkowym i bocznym (epicondylus medialis et laterais). Na nadkłykciu przyśrodkowym wyróżnić można niewielką wyniosłość zwaną guzkiem przywodzicieli (tuberculum adductorium).
Zwierzęta domowe
U psa charakterystyczne w kości udowej jest położenie krętarza wielkiego, który leży poniżej głowy kości udowej. U konia, przeżuwaczy i świni wystaje ponad głowę kości. U konia wcięcie krętarzowe dzieli go na część doczaszkową oraz doogonową. U konia w części bliższej trzonu znajduje się krętarz trzeci, do którego przyczepia się mięsień pośladkowy powierzchowny[1].
Przypisy
- ↑ Helena Przespolewska, Henryk Kobryń, Tomasz Szara & Bartłomiej J. Bartyzel: Podstawy anatomii zwierząt domowych. Warszawa: PWN, 2014, s. 34. ISBN 978-83-62815-22-7.
Bibliografia
- Michał Reicher, Adam Bochenek: Anatomia człowieka. Wyd. 8. T. I: Anatomia ogólna. Kości, stawy i więzadła. Mięśnie. Warszawa: PZWL, 2008. ISBN 978-83-200-3846-0.
- Janina Sokołowska-Pituchowa: Anatomia człowieka: podręcznik dla studentów medycyny. Wyd. 8. Warszawa: PZWL, 2006. ISBN 83-200-3447-7.
- Ryszard Aleksandrowicz: Mianownictwo anatomiczne. Wyd. 5. Warszawa: PZWL, 1989. ISBN 83-200-1311-9.
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.
Media użyte na tej stronie
Icon of articles which need more text
The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.
Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.Autor: Anatomography, Licencja: CC BY-SA 2.1 jp
femur. Shown in red. Pelvis and patella are shown as semi-transparent.
Star of life, blue version. Represents the Rod of Asclepius, with a snake around it, on a 6-branch star shaped as the cross of 3 thick 3:1 rectangles.
Design:
The logo is basically unicolor, most often a slate or medium blue, but this design uses a slightly lighter shade of blue for the outer outline of the cross, and the outlines of the rod and of the snake. The background is transparent (but the star includes a small inner plain white outline). This makes this image usable and visible on any background, including blue. The light shade of color for the outlines makes the form more visible at smaller resolutions, so that the image can easily be used as an icon.
This SVG file was manually created to specify alignments, to use only integers at the core 192x192 size, to get smooth curves on connection points (without any angle), to make a perfect logo centered in a exact square, to use a more precise geometry for the star and to use slate blue color with slightly lighter outlines on the cross, the rod and snake.
Finally, the SVG file is clean and contains no unnecessary XML elements or attributes, CSS styles or transforms that are usually added silently by common SVG editors (like Sodipodi or Inkscape) and that just pollute the final document, so it just needs the core SVG elements for the rendering. This is why its file size is so small.