Kościół św. Anny w Jekaterynburgu

Kościół św. Anny w Jekaterynburgu
Храм Святой Анны
Kościół
Ilustracja
Widok ogólny
Państwo

 Rosja

Obwód

 swierdłowski

Miejscowość

Jekaterynburg

Wyznanie

Katolickie

Kościół

Kościół rzymskokatolicki

Diecezja

Diecezja Przemienienia Pańskiego w Nowosybirsku

Wezwanie

św. Anna

Położenie na mapie Jekaterynburga
Mapa konturowa Jekaterynburga, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Anny w Jekaterynburgu”
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, po lewej znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Anny w Jekaterynburgu”
Położenie na mapie obwodu swierdłowskiego
Mapa konturowa obwodu swierdłowskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Anny w Jekaterynburgu”
Ziemia56°50′02,41″N 60°36′38,87″E/56,834003 60,610797
Strona internetowa

Kościół św. Anny w Jekaterynburgu (ros. Храм Святой Анны) – rzymskokatolicki kościół, znajdujący się w rosyjskim mieście Jekaterynburg, w obwodzie swierdłowskim.

Historia

Przed 1991 rokiem

Początki kościoła i działającej przy nim parafii sięgają XIX wieku[1]. Jego założenie związane było z Polakami zesłanymi po klęsce powstania styczniowego, którzy osiedleni w Jekaterynburgu podjęli starania by utworzyć własne, katolickie miejsce kultu[2]. Wcześniej katolicy nie posiadali własnej świątyni w mieście, w latach 40. XIX wieku kilka razy do roku przybywał do Jekaterynburga z Kazania kapłan katolicki[3]. Parafia została założona w 1876 roku i od razu rozpoczęły się przygotowania do budowy kościoła[3]. W latach 1880–1882 trwała zbiórka ofiar i datków potrzebnych na wybudowanie świątyni, duże wsparcie finansowe zapewniła Fundacja Poklewskich[4] kierowana przez Alfonsa Koziełł-Poklewskiego[5]. W 1882 roku wmurowano kamień węgielny pod budowę kościoła, a prace ukończono w 1884 roku[3]. Uroczysta konsekracja świątyni nastąpiła 4 listopada 1884 roku[6]. Architekt pozostaje nieznany, plan kościoła został zatwierdzony przez naczelnego architekta miasta[6]. Bryła wzniesiona została z cegły, a sam kościół był jednym z ciekawszych punktów na mapie ówczesnego Jekaterynburga[6]. Ołtarz główny ozdobiony był ikoną świętej Anny, oprócz tego istniały jeszcze dwa ołtarze boczne, poświęcone Najświętszej Maryi Pannie i św. Janowi Chrzcicielowi[6]. W 1897 roku parafia stała się ważną jednostką administracyjną Kościoła w Rosji, a swym zasięgiem obejmująca nie tylko Jekaterynburg, ale także tereny Wierchoturia, Irbitu czy ziem dzisiejszego rejonu kamyszłowskiego[3]. W 1903 roku, znów przy pomocy Fundacji Poklewskich, parafia wykupiła tereny wokół kościoła, co pozwoliło jej na prowadzenie nie tylko kultu, ale także działalności oświatowej, kulturalnej i dobroczynnej[3]. Już wkrótce obok kościoła uruchomione zostało towarzystwo dobroczynności, biblioteka oraz szkółka parafialna[1]. W 1913 roku liczba parafian wynosiła około tysiąca osób[6]. Kościół św. Anny wśród mieszkańców Jekaterynburga znany był jako tzw. kościół polski[7].

Przewrót bolszewicki, a następnie całkowite przejęcie władzy przez bolszewików po zakończeniu wojny domowej w Rosji, zmieniło sytuację dla katolickiej wspólnoty zgromadzonej przy jekaterynburskim kościele św. Anny. Już w 1922 roku obok akcji konfiskaty majątku Kościoła Prawosławnego z podobnym atakiem spotkały się wspólnoty katolickie. W roku tym skonfiskowano sprzęty liturgiczne kościoła św. Anny, zamknięto szkołę parafialną, a proboszcz ksiądz Franciszek Budrys został pierwszy raz aresztowany[3]. W 1924 roku parafii odebrano grunty znajdujące się wokół kościoła oraz wszystkie znajdujące się tam zabudowania wraz z plebanią[3][1]. Na tych terenach wkrótce wzniesiono Hotel Centralny[2]. Katolicy byli prześladowani, a nabożeństwa utrudniane. 14 lutego 1930 roku władze Swierdłowska[a] zdecydowały o zamknięciu kościoła dla kultu religijnego i przejęciu go przez skarb miasta. W budynku urządzono bibliotekę, a ocalałe z grabieży resztki wystroju i sprzętów liturgicznych zostały przekazane do Swierdłowskiego Muzeum Ateizmu[1]. W latach 30. XX wieku kolejne prześladowania spadły na miejscowych Polaków i katolików, a w 1937 roku rozstrzelano ostatniego proboszcza kościoła, ks. Franciszka Budrysa[8]. Od lat 40. w budynku kościoła mieścił się dworzec autobusowy[3]. Na początku lat 60. ukończono budowę nowego dworca, stary stał się więc bezużyteczny, dlatego w 1962 roku[3] resztki dawnego kościoła zostały wysadzone[1].

Po 1991 roku

Kościół św. Anny w Jekaterynburgu na przełomie XIX i XX wieku.

W 1991 roku odnowiona została hierarchia katolicka w Rosji. W 1992 roku zarejestrowano parafię w Jekaterynburgu, której opiekunem był ksiądz Józef Świdnicki, kapłan podziemnego kościoła, który za swą działalność religijną w Związku Radzieckim odbył m.in. wyrok trzyletniej katorgi[9]. Od 20 sierpnia 1993 roku proboszczem wspólnoty katolickiej, która liczyła wówczas niecałe 20 osób[1] został pochodzący z diecezji siedleckiej ksiądz Jerzy Paczuski[10]. Początki odnowionej parafii związane były z biznesmenem pochodzenia żydowskiego, Borisem Mersonem, który słysząc o wielkich darach finansowych jakie otrzymywała Matka Teresa z Kalkuty uznał, że działalność religijna może też być dochodowym interesem[10]. Wraz z grupą osób, zgodnie z prawem rosyjskim, zarejestrował on parafię i sam stanął na jej czele jako "Prezydent Misji Katolickiej na Uralu", po czym wystąpił do administratora apostolskiego biskupa Josepha Wertha o przydzielenie księdza[10]. Ksiądz Paczuski po przyjeździe do Jekaterynburga uświadomił Mersona czym jest katolicka parafia, jaka jest rola księdza oraz zasugerował, że jeśli w parafii chce pozostać musi się ochrzcić w obrządku katolickim[10]. Boris Merson zrozumiał, że nic tu nie osiągnie i zerwał kontakty z parafią[10]. Parafia nie posiadała kościoła, a Msze św., pod pozorem słuchania muzyki religijnej, celebrowane były w wynajmowanej sali koncertowej w jednym z domów kultury[8]. Uczestniczyło w nich około dwudziestu osób, z czego połowa nie była ochrzczona[10]. Parafia zdobyła wkrótce sobie pewien rozgłos w prasie i mediach jekaterynburskich, jako swego rodzaju ciekawostka, co zapewniło szybki wzrost liczby parafian i chętnych do chrztu[10].

W październiku 1995 roku zwrócono się do władz miasta o zwrot dawnego majątku parafialnego[3]. Dzięki pomocy parafian udało się odnaleźć w archiwach miejskich wykaz nieruchomości i rzeczy skonfiskowanych należących do parafii przed prześladowaniami bolszewickimi[10]. Były to trzy zabudowania: dawna plebania, dawna szkoła i dawna stajnia[10]. 19 marca 1996 roku władze zwróciły należące wcześniej do wspólnoty, a 7 kwietnia tego samego roku odbyła się tam pierwsza uroczysta liturgia wielkoczwartkowa[3]. Remont zabudowań, które były powoli zwracane parafii, postępował przy pomocy z Polski, m.in. kleryków z diecezji siedleckiej i drohiczyńskiej[8]. Sam teren na którym znajdował się dawny kościół nie był możliwy do odzyskania, gdyż znajdowało się w tym miejscu rondo[10]. Latem 1996 roku rozpoczęła się budowa nowego kościoła[3]. Powstał on na fundamentach dawnej stajni. Świątynia za patronkę otrzymała św. Annę. W jego budowie brali udział sami wierni, a także seminarzyści z różnych diecezji polskich[1]. Wsparcia oprócz Polaków udzielały także wspólnoty katolickie pochodzące m.in. z Włoch i Niemiec[1]. Nowy kościół nawiązuje swym wyglądem i stylem architektonicznym do bryły zniszczonej przez władze sowieckie starej świątyni. Uroczysta konsekracja nastąpiła w okresie odpustu parafialnego ku czci św. Anny, 29 lipca 2000 roku, a wzięli w niej udział także nuncjusz apostolski John Bukovsky i ordynariusz diecezji Joseph Werth[10]. Jeszcze 23 czerwca 2000 roku Swierdłowskie Obwodowe Muzeum Krajoznawcze przekazało parafii, skonfiskowaną przed laty przez bolszewików, figurę Serca Pana Jezusa[1]. Parafii przekazany został też obraz przedstawiający Chrystusa i faryzeuszy, który znajdował się w oryginalnym wyposażeniu starego kościoła[11].

Kościół obecnie

Kościół św. Anny wraz z przykościelnymi zabudowaniami.

Po roku 2000 liczba parafian systematycznie wzrastała i osiągnęła liczbę około 300[7], po 2004 liczba ta wzrosła do około 500, z czego co niedzielę w Mszach św. uczestniczyło około 250 osób[10]. Od 1998 roku przy parafii posługują Siostry Pallotynki[1]. Zajmują się one edukacją, prowadząc szkołę niedzielną dla dzieci i katechezy dla dorosłych, a także zajmują się opieką nad starszymi i chorymi[1]. Siostra Mirosława Włodarczyk wykłada też język polski na dwóch jekaterynburskich uniwersytetach[7]. W styczniu 2001 roku parafię i kościół odwiedzili przedstawiciele rodziny Koziełł-Poklewskich, potomkowie głównych fundatorów[3]. W czerwcu 2006 roku z okazji sto trzydziestej rocznicy powstania parafii, mszę w kościele odprawił nuncjusz Antonio Mennini[3]. Udział w uroczystościach wzięli także m.in. konsul generalny Stanów Zjednoczonych, konsul generalny Wielkiej Brytanii oraz konsul generalny Niemiec[12]. Przedstawiciele strony katolickiej spotkali się także z tej okazji z władzami Jekaterynburga oraz władzami obwodu swierdłowskiego[12]. W 2008 roku z parafii odszedł ksiądz Paczuski, a zastąpił go urodzony w Duszanbe ksiądz Antoni Gsel[13]. Kościół św. Anny położony jest w jekaterynburskim rejonie oktiabrskim, przy ulicy Nikołaja Gogola 9[14].

Uwagi

  1. W 1924 r. Jekaterynburg przemianowano na Swierdłowsk, którą to nazwę miasto nosiło do 1991 roku.

Przypisy

  1. a b c d e f g h i j k Misjepallotynek.com: Misje Sióstr Pallotynek: Jekaterinburg. [dostęp 2012-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-07)]. (pol.).
  2. a b Octadmin.ru: История района: Зарождение и становление промышленных предприятий. [dostęp 2012-08-08]. (ros.).
  3. a b c d e f g h i j k l m n Ekatcatholic.ru: Хроника событий нашего прихода. [dostęp 2012-08-08]. (ros.).
  4. Niedziela.pl: Jak cedrowe orzeszki. [dostęp 2012-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (pol.).
  5. Tryk J.P.: Krajoznawcze i historyczne walory Uralu środkowego. [dostęp 2012-08-08]. (pol.).
  6. a b c d e Preobrazgenie.org: Панорама Екатеринбурга начала XX века: Римско-католический костел св. Анны.. [dostęp 2012-08-08]. (ros.).
  7. a b c Sławińska B.: W krainie czerwonej jarzębiny. [dostęp 2012-08-08]. (pol.).
  8. a b c Niedziela.pl: Drohiczyńscy klerycy w Rosji. [dostęp 2012-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (pol.).
  9. Wiśniewski J.: Portrety odtworzone z pamięci. [dostęp 2012-08-08]. (pol.).
  10. a b c d e f g h i j k l Missiosiedlce.sacro.pl: Byli misjonarze Wschodu: ks. Jerzy Paczuski. [dostęp 2012-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (pol.).
  11. Ekatcatholic.ru: История нашего прихода. [dostęp 2012-08-08]. (ros.).
  12. a b Sibcatholic.ru: Католики Екатеринбурга отметили 130-летний юбилей. [dostęp 2012-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-20)]. (ros.).
  13. Ekatcatholic.ru: Священники нашего прихода. [dostęp 2012-08-08]. (ros.).
  14. Polonia.org: Kosciol Katolicki Sw. Anny. [dostęp 2012-08-08]. (pol.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Ekat-locator.png
Autor: Const st, Licencja: CC BY-SA 3.0
Locator map of Yekaterinburg
Russia edcp location map.svg
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Russia.

EquiDistantConicProjection : Central parallel :

* N: 54.0° N

Central meridian :

* E: 100.0° E

Standard parallels:

* 1: 49.0° N
* 2: 59.0° N

Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.

Sverdlovskaya-pozkarta.png
Map of Sverdlovskaya oblast (Russia), in the Mercator projection.
IRoman-Catholic church (Ekaterinburg)2.JPG
Roman-Catholic church, Ekaterinburg, Russia
Katolic-Church-sv-Anna Ekaterinburg.jpg
Rome-Catholic Church of st.Anna in Ekaterinburg
Церковь святой Анны.jpg
Фотография католической Церкви Святой Анны в Екатеринбурге начало XX века