Kościół św. Michała i klasztor bernardynek w Wilnie
| |||||||||||||
.jpg) Fasada kościoła | |||||||||||||
| Państwo |  Litwa | ||||||||||||
| Miejscowość | Wilno | ||||||||||||
| Wyznanie | katolickie (do 1948) | ||||||||||||
| Kościół | rzymskokatolicki (do 1948) | ||||||||||||
| Wezwanie | św. Michał | ||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie Wilna  | |||||||||||||
Położenie na mapie Litwy  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |||||||||||||
 54°40′58″N 25°17′32″E/54,682778 25,292222 | |||||||||||||
Kościół św. Michała Archanioła i klasztor bernardynek w Wilnie – była świątynia rzymskokatolicka, jedyny renesansowy kościół miasta. Obecnie siedziba Muzeum Dziedzictwa Sakralnego Litwy.
Historia
Ufundowany w 1594 przez Lwa Sapiehę, który podarował bernardynkom pałac z przeznaczeniem na klasztor. W tym samym roku rozpoczęto budowę świątyni, w środku powstał monumentalny, marmurowy grobowiec Lwa Sapiehy i jego żon Elżbiety z Radziwiłłów i Doroty z Firlejów. Budowa trwała 31 lat, kościół i klasztor ucierpiały mocno podczas pożaru w 1655 wznieconego podczas najazdu Kozaków, którzy wymordowali zakonnice i ludność, która schroniła się w świątyni. Podczas odbudowy zmieniono układ fasady na barokowy, pod koniec XVII wieku powstała wolno stojąca dzwonnica, pełniąca również rolę bramy cmentarnej. Kościół był otoczony wysokim murem oraz opartymi na kolumnach krużgankami, w 1874 podczas wytyczania ulicy św. Anny rozebrano krużganki, pozostawiono jednak fragmenty kolumn[1].
Pod koniec XIX wieku władze carskie różnymi sposobami ograniczały działalność klasztorów katolickich i rozpoczęły masowe ich zamykanie. W 1886 zamknięto również klasztor bernardynek, a budynek przeznaczył na przytułek dla ubogich. Po paru latach zamknięto również kościół, który niszczał do 1905, kiedy to Sapiehowie mieszkający zagranicą podjęli próby uporządkowania opuszczonego kościoła. Po I wojnie światowej i po zajęciu Wilna przez wojska polskie kościół został ponownie konsekrowany, w 1921 powróciły do niego bernardynki. W marcu 1942 hitlerowcy aresztowali bernardynki, a po ich uwolnieniu zabronili powrotu do klasztoru, w którym po kilku miesiącach powstało litewskie seminarium duchowne. Po II wojnie światowej, gdy Litwę okupował ZSRR, większość kościołów wileńskich, w tym kościół św. Michała, była zamknięta. Władze radzieckie postanowiły w 1948 urządzić w nim muzeum architektury. Jednak zespół klasztorny i kościół przez wiele lat pozostawał zaniedbany i lekkomyślnie niszczony - w 1951 zburzono cały osiemnastowieczny wystrój wnętrza, zdemontowano organy. Budynki klasztorne zamieniono na akademik, mieszkania i pracownie. W 1964 pożar zniszczył kościół. Dopiero po pożarze wyremontowano kościół i przekształcono go w muzeum architektury[1].
Po odzyskaniu przez Litwę niepodległości w 1993 kościół i budynki klasztorne zostały przekazane kurii diecezji wileńskiej.
7 października 2005 roku arcybiskup metropolita wileński kardynał Audrys Bačkis dekretem ustanowił na terenie kościoła i klasztoru Muzeum Dziedzictwa Sakralnego. W 2005 rozpoczęto prace konserwatorskie.
18 października 2009 roku Muzeum Dziedzictwa Sakralnego zostało otwarte.
Wyposażenie
Mimo dewastacji po 1945 we wnętrzu kościoła ocalały:
- Nagrobek Lwa Sapiehy i jego żon, Elżbiety z Radziwiłłów i Doroty z Firlejów - na prawo od ołtarza głównego;
- Nagrobek Jana Stanisława Sapiehy - nad drzwiami do zakrystii;
- Nagrobek Teodory Krystyny z Tarnowskich Sapieżyny (proj. Giovanni Battista Grisleni i Francesco de Rossi);
- Epitafium Krzysztofa Mikołaja Sapiehy - klatka schodowa dawnego klasztoru;
Do 1945 r. w kościele znajdował się obraz Marii z Dzieciątkiem adorowanej przez św. Franciszka z Asyżu i św. Bernardyna ze Sieny zwany obrazem Matki Boskiej Sapieżyńskiej bądź Świętomichalskiej. Został przeniesiony z kościoła Bernardynów, gdzie od XVI w. zasłynął łaskami i cudami. Jego kult oficjalnie potwierdzono w 1699 r.[2] 8 września 1750 r. został koronowany przez bp Michała Jana Zienkowicza[3] koronami przysłanymi przez papieża Benedykta XIV. Obecnie obraz znajduje się w wileńskiej katedrze[4].
Ponadto pod świątynią znajduje się krypta z trumnami Sapiehów i Doroty Siedleczyńskiej, przełożonej zakonu, którą zamordowali w 1655 roku żołnierze moskiewscy.
- Galeria
Kościół na rysunku Iwana Trutniewa
Wnętrze kościoła-muzeum
Nagrobek Lwa Sapiehy i jego żon Elżbiety z Radziwiłłów i Doroty z Firlejów
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b Krzysztof Wałejko (z zespołem red. ks. Marek Borysiak, Anna Franko, Irena Jutkiewicz i Katarzyna Jutkiewicz): Praktyczny przewodnik po Wilnie. Przedsiębiorstwo Wydawnicze "Krzysztof Wałejko", Suwałki 2003, s. 145-148. ISBN 83-918978-2-6.
- ↑ Paweł Freus, Cudowny wizerunek w Lublinie z listu (1666 r.) Jana Sobieskiego i problem cudów za jego czasów w Rzeczypospolitej, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie.
- ↑ KATOLIK.pl - Portal katolicki dla wierzących, wątpiących i poszukujących, www.katolik.pl [dostęp 2016-03-21].
- ↑ Jono Pauliaus II piligrimų kelias. Wizerunek Madonny Sapieżyńskiej, www.piligrimukelias.lt [dostęp 2020-06-04].
Bibliografia
- Wilno. Przewodnik krajoznawczy Juliusza Kłosa, Prof. Uniwersytetu St. Batorego. Wydanie trzecie poprawione po zgonie autora. Wilno, 1937. S. 139—141, 143.
- Dalia Vasiliuniene: Muzeum Dziedzictwa Sakralnego. Przewodnik.. Litwa: 2010. ISBN 978-609-95148-2-6.
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Lithuania
Coat of arms of Vilnius
.jpg)
Autor: Jerzy Strzelecki, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kościół św. Michała Archanioła w Wilnie - Muzeum Dziedzictwa Sakralnego
Autor: Jerzy Strzelecki, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kościół św. Michała Archanioła w Wilnie - Muzeum Dziedzictwa Sakralnego
Church of St. Michael in Vilnius. Tomb of Lew Sapieha and his wifes / Nagrobek Lwa Sapiehy i jego żon Elżbiety z Radziwiłłów i Doroty z Firlejów
Church_of_St._Michail,_Vilnius_Lithuania