Kościół św. Teresy od Dzieciątka Jezus w Białowieży

Kościół św. Teresy od Dzieciątka Jezus
Distinctive emblem for cultural property.svg A-546 z dnia 4.03.1980[1]
kościół parafialny
Ilustracja
widok od frontu
Państwo

 Polska

Miejscowość

Białowieża
ul. Park Dyrekcyjny

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

św. Teresy od Dzieciątka Jezus

Wezwanie

św. Teresy od Dzieciątka Jezus

Wspomnienie liturgiczne

1 października

Położenie na mapie Białowieży
Mapa konturowa Białowieży, po prawej znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Teresy od Dzieciątka Jezus”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, blisko prawej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Teresy od Dzieciątka Jezus”
Położenie na mapie powiatu hajnowskiego
Mapa konturowa powiatu hajnowskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Teresy od Dzieciątka Jezus”
Położenie na mapie gminy Białowieża
Mapa konturowa gminy Białowieża, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Teresy od Dzieciątka Jezus”
Ziemia52°42′02,0″N 23°52′25,5″E/52,700556 23,873750

Kościół pw. Świętej Teresy od Dzieciątka Jezusrzymskokatolicki kościół parafialny należący do dekanatu Białystok-Dojlidy archidiecezji białostockiej.

Historia

W 1922 r. powstał "Komitet Budowy Kościoła Rzymsko-Katolickiego w Białowieży" (zmieniony później na "Komitet Budowy Kościoła w Białowieży"). Pierwszym przewodniczącym wybrano Wincentego Czarnieckiego, zastępcą zaś został Michał Dymsza. Komitet jako stowarzyszenie uzyskało osobowość prawną 11 października 1923 r. Zmiany personalne nastąpiły cztery lata później, kiedy prezesem został ks. Józef Dogwiłło. Pierwotnie kościół planowano budować na terenie parku pałacowego lub na wzgórzu w okolicy cmentarza, co miało nawiązywać do dawnej świątyni grekokatolickiej. Ostatecznie wybrano plac położony przy ulicy Stoczek (obecnie Waszkiewicza), obok budynków Dyrekcji Lasów Państwowych. Na potrzeby budowy w 1928 r. Dyrekcja Lasów Państwowych wydzierżawiła na 36 lat dwa place za symboliczne 10 złotych rocznie[2].

Pierwotnie planowano budowę kościoła w stylu neogotyckim, powstała nawet jej wizualizacja. Projekt był kontestowany, a ks. Józef Dogwiłło zwrócił uwagę, że świątynia powinna nawiązywać do nazwy osady. Dzięki Zygmuntowi Glogerowi i Henrykowi Sienkiewiczowi, pod koniec XIX stulecia rozpowszechniło się przekonanie, że nazwa Białowieża powstała od "białej wieży", czyli średniowiecznego zamku prawdopodobnie książąt litewskich. W konsekwencji uznano, że biała wieża górująca nad osadą, stanowiłaby symbol przynależności tych obszarów do ziem polskich.

Konfesjonał

Budowa obecnej świątyni w stylu neorenesansu polskiego została rozpoczęta w 1927 roku według projektu warszawskiego architekta Borysa von Zinserlinga. Kościół został wymurowany w 1931 r., jednakże kryzys gospodarczy opóźnił prace wykończeniowe. We wrześniu 1933 r. nastąpiło przeniesienie kultu z kaplicy (znajdującej się w pałacu carskim) do świątyni[2]. Nieukończona jeszcze budowla została konsekrowana w dniu 15 października 1934 roku przez arcybiskupa Romualda Jałbrzykowskiego, metropolitę wileńskiego. Na dalsze prace budowlane zabrakło funduszy, między innymi dlatego, że po zakończeniu II wojny światowej większa część parafii znalazła się w granicach Związku Sowieckiego. Dopiero w latach 70. XX wieku zostały wznowione prace wykończeniowe i remontowe, zostały zamontowane ołtarze i konfesjonały wykonane z pni i konarów kilkuletnich drzew. W 2007 roku zostały zamontowane organy o 17 głosach. Większość obrazów zostało namalowanych przez Łucję Bałzukiewicz[3].

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2017-08-28].
  2. a b Karol Łopatecki, Kościół p.w. Św. Teresy od Dzieciątka Jezus w Białowieży - ideologiczne uzasadnienie budowy, „Biuletyn Historii Sztuki” (3-4), 2009, s. 369-387, OCLC 999123453 [dostęp 2019-12-12].
  3. Parafia pw. św. Teresy od Dzieciątka Jezus, Białowieża (pol.). archidiecezja białostocka. [dostęp 2017-08-28].

Media użyte na tej stronie

Podlaskie Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podlaskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.50 N
  • S: 52.17 N
  • W: 21.45 E
  • E: 24.10 E
Powiat hajnowski location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu hajnowskiego, Polska
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Bialowieza-kosciol.JPG
Autor: Dariusz.Biegacz, Licencja: CC-BY-SA-3.0
catholic church in Bialowieza, Poland; kościół katolicki w Białowieży, Polska
Białowieża (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Białowieża, Polska
Białowieża location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa wsi Białowieża, Polska
Konfesjonał elementy drzew Białowieża.JPG
konfesjonał wykonany z elementów drzew Puszczy Białowieskiej