Kościół św. Trójcy w Toruniu

Kościół św. Trójcy w Toruniu
Distinctive emblem for cultural property.svg A/210 z 28 marca 1990
dawniej kościół parafialny, obecnie kino-galeria, siedziba Fundacji Tumult
Ilustracja
Widok z wieży kościoła św. Jakuba
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Miejscowość

Toruń

Wyznanie

protestanckie

Kościół

luterański

Imię

Trójcy Świętej

Położenie na mapie Torunia
Mapa konturowa Torunia, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Trójcy w Toruniu”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Ziemia53°00′42″N 18°36′39″E/53,011667 18,610833
Położenie budowli na planie Zespołu Staromiejskiego

Kościół św. Trójcy w Toruniu – dawna świątynia ewangelicka, obecnie siedziba Fundacji Tumult w Toruniu.

Lokalizacja

Kościół znajduje się we wschodniej części Zespołu Staromiejskiego, na Rynku Nowomiejskim[1].

Historia

Wcześniej na tym miejscu stał gotycki Ratusz Nowomiejski, zamieniony w 1668 roku na kościół ewangelicki (luterański) pod wezwaniem Trójcy Św. Na skutek złego stanu technicznego przystąpiono w 1818 roku do jego rozbiórki. W 1824 roku ukończono budowę obecnego, w tzw. stylu arkadowym (Rundbogenstil), z klasycystycznym wnętrzem, według projektu dostarczonego przez Wyższą Deputację Budowlaną opracowanego prawdopodobnie z dużym udziałem Karla Friedricha Schinkla. Do 1927 roku w budynku znajdował się kościół ewangelicko-unijny. Od 27 lutego 1927 roku do września 1939 budynek pełnił funkcję cerkwi prawosławnej św. Mikołaja[2].

Po II wojnie światowej w budynku urządzono magazyny. W 1994 roku dokonano renowacji, w latach 1993-1999 odbywał się w nim Międzynarodowy Festiwal Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych Camerimage. Od początku XXI wieku w budynku odbywają się coroczne obchody Święta Reformacji, organizowane przez ewangelikalne Kościoły protestanckie, zrzeszone w Toruńskim Przymierzu Protestanckim.

W 1990 roku obiekt wpisano do rejestru zabytków[3]. W 2005 roku odnowiona została wieża dawnego kościoła, a także elewacja zachodnia, natomiast na początku 2006 roku elewacja południowa i północna.

Część wyposażenia kościoła (w tym XVIII-wieczny obraz Adoracja Baranka Apokaliptycznego) została przeniesiona do kościoła ewangelicko-augsburskiego św. Szczepana przy Wałach gen. Sikorskiego. Stamtąd w latach 50. XX w. obraz ołtarzowy "Chrystus Zmartwychwstały", malowany przez Paula Händlera 1891 roku dostał się do ewangelickiego kościoła św. Trójcy w Warszawie, a klasycystyczne retabulum do Starej Iwicznej. Dzwony przeniesiono do katedry w Pelplinie, ambonę do kościoła św. Antoniego na Wrzosach w Toruniu. Organy uległy całkowitej dewastacji[4].

Galeria

Zobacz też

Przypisy

  1. KONTAKT, www.tumult.pl [dostęp 2017-12-23] (pol.).
  2. Grochowina 2003 ↓, s. 121.
  3. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2015-10-03].
  4. START, www.tumult.pl [dostęp 2017-12-23] (pol.).

Bibliografia

  • Marian Arszyński, Nowomiejski kościół ewangelicki w Toruniu - przyczynek do dziejów architektury pierwszej połowy XIX wieku na Pomorzu [w:] Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, z. 25 (293), 1994, s. 169-188 [1]
  • Eva Börsch-Supan, unter Mitw. von Zofia Ostrowska-Kębłowska, Die Provinzen Ost- und Westpreussen und Grossherzogtum Posen, München, Berlin, Deutscher Kunstverlag, 2003, ISBN 3-422-06380-3 (Karl Friedrich Schinkel Lebenswerk, Bd. 18), s. 270-278
  • Reinhard Uebrick, Thorn : [illustrieter Führer], Gdańsk (Danzig), 1903 [2]
  • Sylwia Grochowina. Związki wyznaniowe w Toruniu w latach 1939-1945. „Rocznik Toruński”. 30, 2003. 

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Toruń location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa miasta Toruń, Polska
Kuyavian-Pomeranian Voivodeship location map.svg
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.83 N
  • S: 52.28 N
  • W: 17.16 E
  • E: 19.88 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Torun katedra widok z Ratusza.jpg
Autor: Pko, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kościół św. św. Janów w Toruniu widziany z wieży Ratusza Staromiejskiego.
Torun kosciol Sw Trojcy.jpg
Autor: Pko, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Toruń, dawny ewangelicki kościół Trójcy Św. ma Rynku Nowomiejskim
Torun Rynek Nowomiejski z Jakuba.jpg
Autor: Pko, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rynek Nowomiejski w Toruniu, widok z wieży kościoła św. Jakuba
Toruń, dawny zbór ewangelicki, Rynek Nowomiejski 28 (Ola Z.).JPG
Autor: Ola Zaparucha, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
kościół ewangelicki pw. Świętej Trójcy, ob siedziba fundacji "Tumult", 1824
Toruń - Church of the Holy Trinity.jpg
Autor: Yarl, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kościół Świętej Trójcy w Toruniu.