Kościół św. Wawrzyńca w Radziszowie

Kościół w Radziszowie
Distinctive emblem for cultural property.svg A-383 z dnia 17.11.1972[1]
Ilustracja
Państwo

 Polska

Miejscowość

32-052 Radziszów ul. Jana Pawła II 18

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Położenie na mapie gminy Skawina
Mapa konturowa gminy Skawina, po prawej znajduje się punkt z opisem „Kościół w Radziszowie”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kościół w Radziszowie”
Położenie na mapie powiatu krakowskiego
Mapa konturowa powiatu krakowskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Kościół w Radziszowie”
Ziemia49°56′17,268″N 19°48′34,595″E/49,938130 19,809610

Kościół w Radziszowie – kościół znajdujący się w Radziszowie, w gminie Skawina, w powiecie krakowskim. Zabytkowy orientowany, murowany, otynkowany kościół par. pw. św. Wawrzyńca z XV w. wraz z ogrodzeniem, został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego.

Historia

Parafia erygowana przed 1325. Obecny kościół par. pw. św. Wawrzyńca murowany, wybudowany w XV w na fundamentach poprzedniego. Podczas pożaru 25 IV 1844[3][a] spłonęła część wyposażenia oraz zawaliło się sklepienie. Kościół do 1847 został odnowiony i wyposażony głównie dzięki hrabinie Helenie Dzieduszyckiej. Konsekracji po pożarze dokonał 1 VII 1857 bp Józef Alojzy Pukalski. Kościół otoczony zabytkowym murem.

Architektura

Kościół jednonawowy, orientowany, z niską wieżą, prezbiterium zamknięte wielobocznie, dach dwuspadowy kryty blachą miedzianą. Po stronie północnej zakrystia, po południowej kruchta z kamiennym portalem i drzwiami obitymi blachą. Pod kościołem krypta do której wejście zamurowano prawdopodobnie po powodzi w 1934[4]. Z 1927 pochodzą polichromie autorstwa Franciszka Przebindowskiego. Dekoracje wewnątrz kościoła wykonał w latach 1947–1953 konserwator i złotnik Adam Witkowski. Aktualna aranżacja uwzględniająca poprzednie elementy wystroju jest dziełem zespołu artystów: Marii Augustyńskiej, Jakuba Gujdy i Haliny Wasyl, pracujących pod kierunkiem Krystyny Sokół-Gujdy[5].

Wystrój

Ołtarze drewniane, polichromowane, złocone i srebrzone:

  • ołtarz główny z XVIII w., częściowo uzupełniony w XIX w. a w nim: rzeźba Ukrzyżowanego w szerokiej, ornamentalnej ażurowej ramie, na zasuwie obrazy: „Św. Wawrzyniec” z 1769 oraz „Św. Józef” z 1947, po bokach pomiędzy parami korynckich kolumn, figury świętych biskupów: Wojciecha i Stanisława, w zwieńczeniu tronujące posągi Boga Ojca oraz Chrystusa, autor Walenty Wisz;
  • ołtarze boczne, cynobrowe, bogato rzeźbione;
    • prawy z 1. ćw. XVII w a w nim: obraz „Św. Katarzyna Aleksandryjska” z 1762 w zasuwach obrazy „Św. Antoni Padewski” z 1846, autor Wawrzyniec Klimas z Radziszowa oraz „Św. Franciszek z ciałem Ukrzyżowanego” z XVIII w.(?)[6], w zwieńczeniu malowany na desce obraz „Św. Kinga” z XVIII w.;
    • lewy jest kopią prawego ołtarza wykonaną w XIX w.: we wnęce rzeźba Matki Bożej Różańcowej z 1912, dłuta Wit Wisz, na zasuwie obrazy: „Św. Anna Samotrzeć” z 1862, „Jezus Miłosierny” z 1950, autor Adolf Hyła, w zwieńczeniu obraz „Św. Jacek” z 1930, autor Adolf Kłosowski z Wadowic;
    • boczny (przy ścianie północnej) późnobarokowy z I połowy XVIII w. z obrazami: „Matka Boża z dzieciątkiem” z XIX w.(?)[7]; „Najświętsze Serce Pana Jezusa” z 1904 autor Jozef Hlavka z Pragi oraz „Św. Stanisław Kostka” z 1950. W zwieńczeniu ołtarza barokowy obraz „Ecce Homo” z XIX w.;
  • na ścianach: wizerunki czterech ewangelistów (Marka, Mateusza, Jana, Łukasza) oraz ich atrybuty: lew, anioł[b], orzeł i wół, polichromia ze sceną „Michał Archanioł walczący ze smokiem”, „Spotkanie Chrystusa z Matką Bożą”, „Matka Boża z Dzieciątkiem ukazuje się ludowi polskiemu” oraz „Osiem błogosławieństw”.

Faseta przyozdobiona motywem sztywnych liści akantu, pod fasetą fryz ułożony z wici roślinnych przerywany (po lewej) symbolami hostii, oka opatrzności, męki pańskiej oraz baranka, kotwicy i lilii z rybami (po prawej).

Wyposażenie

  • drewniana ambona z rzeźbami apostołów, przeniesiona z nawy głównej do prezbiterium;
  • kamienna chrzcielnica z XVII w.;
  • rzeźbiona w drewnie ława kolatorska z 1885;
  • późnobarokowe konfesjonały z 1781;
  • dzwon na wieży z 1845[8];
  • w 1941 okupant niemiecki zrabował dwa obrazy: „Św. Stanisław” i „Św. Józef”, oba z 1925[8].
Kościół parafialny pw. św. Wawrzyńca w Radziszowie
Widok z chóru
Ołtarz główny
Grupa Świętej Trójcy
Polichromia – czterej ewangeliści
Ambona
Chrzcielnica


Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021.
  2. ↑ Polskie Wirtualne Centrum Organowe. [dostęp 2014-01-09].
  3. ↑ Halina Wasyl: Radziszów Kościół pw. św. Wawrzyńca. Zakrzów: Promo, 2008, s. 9. ISBN 978-83-60941-56-0.
  4. ↑ Halina Wasyl: Radziszów Kościół pw. św. Wawrzyńca. Zakrzów: Promo, 2008, s. 8. ISBN 978-83-60941-56-0.
  5. ↑ Halina Wasyl: Radziszów Kościół pw. św. Wawrzyńca. Zakrzów: Promo, 2008, s. 10. ISBN 978-83-60941-56-0.
  6. ↑ Halina Wasyl: Radziszów Kościół pw. św. Wawrzyńca. Zakrzów: Promo, 2008, s. 17. ISBN 978-83-60941-56-0.
  7. ↑ Halina Wasyl: Radziszów Kościół pw. św. Wawrzyńca. Zakrzów: Promo, 2008, s. 21. ISBN 978-83-60941-56-0.
  8. ↑ a b tablica informacyjna w kruchcie kościoła

Uwagi

  1. ↑ Na tablicy informacyjnej w kruchcie jest podany 1841 rok.
  2. ↑ Według Dorothea Forstner, „Świat Symboliki Chrześcijańskiej”, wyd PAX 1990 s.324, Mateuszowi przypisywano symbol człowieka.

Bibliografia

  • Halina Wasyl, Radziszów Kościół pw. św. Wawrzyńca, Podłęże: wyd. Promo, 2008, s. 22, ISBN 978-83-60941-56-0, OCLC 751219340.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Lesser Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
Kraków County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Kraków County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 50.34 N
  • S: 49.87 N
  • W: 19.50 E
  • E: 20.37 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
616112 pkrakowski gSkawina Radziszow k Wawrzynca ol gl 1ob.jpg
Autor: Januszk57, Licencja: CC BY-SA 3.0
Powiat krakowski. Gmina Skawina wieś Radziszów. Kość św. Wawrzyńca, ołtarz główny.
616112 pkrakowski gSkawina Radziszow k Wawrzynca z choru 1ob.jpg
Autor: Januszk57, Licencja: CC BY-SA 3.0
Powiat krakowski. Gmina Skawina wieś Radziszów. Kość św. Wawrzyńca widok z chóru.
616112 pkrakowski gSkawina Radziszow k Wawrzynca ewangelisci 1ob.jpg
Autor: Januszk57, Licencja: CC BY-SA 3.0
Powiat krakowski. Gmina Skawina wieś Radziszów. Kość św. Wawrzyńca, polichromia.
616112 pkrakowski gSkawina Radziszow k Wawrzynca ambona 1ob.jpg
Autor: Januszk57, Licencja: CC BY-SA 3.0
Powiat krakowski. Gmina Skawina wieś Radziszów. Kość św. Wawrzyńca, ambona.
Radziszow.jpg
Autor: Reptar, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Kościół w Radziszowie
Radziszów Grupa Świętej Trójcy w zwieńczeniu ołtarza głównego.jpg
Autor: Januszk57, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grupa Świętej Trójcy w zwieńczeniu ołtarza głównego w kościele św. Wawrzyńca w Radziszowie.
616112 pkrakowski gSkawina Radziszow k Wawrzynca chrzcielnica 1ob.jpg
Autor: Januszk57, Licencja: CC BY-SA 3.0
Powiat krakowski. Gmina Skawina wieś Radziszów. Kość św. Wawrzyńca, chrzcielnica.