Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Krużlowej Wyżnej

Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
Distinctive emblem for cultural property.svg kościół:A-34; ogrodzenie:A-176/M z dnia 03.03.1930; 05.11.2009[1]
kościół pomocniczy
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Miejscowość

Krużlowa Wyżna

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Krużlowej Wyżnej

Wezwanie

Narodzenia Najświętszej Maryi Panny

Położenie na mapie gminy wiejskiej Grybów
Mapa konturowa gminy wiejskiej Grybów, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Krużlowa Wyżna, kościół Narodzenia NMP”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Krużlowa Wyżna, kościół Narodzenia NMP”
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego
Mapa konturowa powiatu nowosądeckiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Krużlowa Wyżna, kościół Narodzenia NMP”
Ziemia49°39′06,12″N 20°53′01,86″E/49,651700 20,883850

Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Krużlowej Wyżnej – rzymskokatolicki dawny kościół parafialny pw. Najświętszej Maryi Panny, wybudowany w 1520, znajdujący się w Krużlowej Wyżnej[2].

Do 2003 parafialny, obecnie pełni funkcję kościoła pomocniczego. Świątynia leży na szlaku architektury drewnianej w Województwie Małopolskim[2].

Historia

Kościół zbudowano w 1520 z fundacji właściciela wsi Jana Pieniążka. W XVII w. z fundacji Krzysztofa Pieniążka (wnuka Jana) dobudowano murowaną zakrystię i kaplicę. W 1785 odnawiany staraniem Barbary Leszczyńskiej. Pod koniec XVIII w. późnogotycką budowlę przekształcono w stylu barokowym[2]. Remontowany w 1894, 1932-35, 1942, 1967-68. W grudniu 2000 skradziono kopię gotyckiej rzeźby MB.

Architektura i wyposażenie

Jest to budowla drewniana konstrukcji zrębowej, orientowany, trójdzielna. Bryła kościoła składa się z trójbocznie zamkniętego prezbiterium z murowaną zakrystią od północy, niższej nawy z dobudowaną murowaną kaplicą i kwadratowej wieży o ścianach pochyłych z nadwieszoną izbicą, nakrytej baniastym barokowym hełmem. Nawa i prezbiterium nakryte jednolitym blaszanym dachem jednokalenicowym. Nad nawą ośmioboczna wieżyczka sygnaturkowa z latarnią. Ściany oszalowane pionowo z listwowaniem. Jeden z dwóch późnogotyckich portali zamknięty jest łukiem w tzw. ośli grzbiet, a drugi kamienny do zakrystii łukiem w kształcie ściętego trójliścia[2].

Wewnątrz w nawie strop z zaskrzynieniami, wspartymi na czterech słupach z 1894, w prezbiterium strop kasetonowy, w zakrystii sklepienie kolebkowe. Polichromia na stropie nawy gotycko-renesansowa z 1520, odnowiona w 1894 z dwoma scenami: Zwiastowanie i św. Anna Samotrzeć oraz motywy roślinne, malowidła te przypisywane są tzw. Mistrzowi Tryptyku z Wójtowej. W prezbiterium o motywach kasetonowych z plastycznymi, rzeźbionymi rozetami. Ściany nawy i kaplicy pokrywa polichromia wykonana w 1942 przez Józefa Dutkiewicza[2].

Najcenniejsze wyposażenie kościoła:

  • Ołtarz główny późnobarokowy z pierwszej poł. XVIII w. z otoczonym miejscowym kultem obrazem Veraicon (wizerunek Chrystusa) kopią obrazu z kościoła farnego w Nowym Sączu z pierwszej poł. XVI w.
  • Cztery ołtarze boczne: po lewej z kopią słynnej późnogotyckiej rzeźby tzw. "Madonny z Krużlowej"; po prawej z barokową rzeźbą Chrystusa Zmartwychwstałego z przełomu XVII i XVIII w.; ołtarz w nawie z tryptykiem z 1645 i malowidłem św. Anny Samotrzeć; ołtarz w kaplicy z około 1700 z obrazem św. Antoniego z Dzieciątkiem
  • Kamienna chrzcielnica z 1486 z kartuszami z herbami Poraj, Odrowąż i Jastrzębiec
  • Kamienna kropielnica z kartuszem z herbem Odrowąż z XV/XVI w.
  • Krucyfiks na belce tęczowej, późnogotycki z około 1520, z płaskorzeźbionymi symbolami ewangelistów w ramionach krzyża
  • Ambona późnobarokowa z XVIII w.
  • Organy 10-głosowe z 1895

Otoczenie

Zabytkowe ogrodzenie z muru kamiennego z dwoma kaplicami i bramkami pochodzi z przełomu XVIII i XIX w.

Galeria

  • Od strony południowej
    Od strony południowej
  • Wnętrze
    Wnętrze
  • Z bliska
    Z bliska
  • Widok od prezbiterium
    Widok od prezbiterium
  • Wnętrze
    Wnętrze
  • Widok ogólny
    Widok ogólny

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022 [dostęp 2018-01-04].
  2. ↑ a b c d e Krużlowa - Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Pany w Krużlowej. www.drewniana.malopolska.pl. [dostęp 2021-04-23].

Bibliografia

  • Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda, Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja, Wydawnictwo Rewasz, Pruszków, 2003, ss. 132, 133 ISBN 83-89188-08-2
  • Praca zbiorowa, Szlak Architektury Drewnianej Małopolska, Kraków 2010, ss. 256, 257ISBN 978-83-60538-61-6

Media użyte na tej stronie

Lesser Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.