Kolonia Lubeckiego

Kolonia Lubeckiego
Symbol zabytku nr rej. 1535-A z 20 grudnia 1993
Ilustracja
Kamienice przy skrzyżowaniu ulic Uniwersyteckiej i Mianowskiego
Państwo

 Polska

Miejscowość

Warszawa

Położenie na mapie Warszawy
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kolonia Lubeckiego”
52°13′08,0400″N 20°59′00,9600″E/52,218900 20,983600

Kolonia Lubeckiego – zabytkowe osiedle na warszawskiej Ochocie. Zajmuje obszar ograniczony ulicami Filtrową, Krzywickiego, Wawelską, Grójecką i placem Narutowicza. Kolonia Lubeckiego mieści się w dwóch osiedlach wydzielonych przez MSI: Starej Ochocie i Filtrach. Na osiedle składają się w większości luźno pobudowane, międzywojenne kamienice o dość jednolitym charakterze z dużą ilością zieleni.

W najwęższym, pierwotnym ujęciu Kolonia Lubeckiego to obszar jednej działki ograniczonej ulicami Rapackiego, Raszyńską, Zapolskiej i Mianowskiego, gdzie powstały domy spółdzielni mieszkaniowej im. Lubeckiego. Następnie nazwę rozszerzono[1]. W zachodniej części Kolonii Lubeckiego koncentrycznie wygięte ulice Maurycego Mochnackiego i Józefa Mianowskiego otaczają plac Narutowicza. Wschodnia część sięgająca do parku Wielkopolski przez niektórych nie jest uważana za właściwą część kolonii[1]. Jeszcze dalej na wschód, pomiędzy parkiem Wielkopolski a ulicą Krzywickiego, leży obszar, który bywa zaliczany zarówno do Kolonii Lubeckiego, jak i Kolonii Staszica[2].

Historia

Ulica Uniwersytecka w latach 30
Kamienice przy ul. Raszyńskiej
Skwer im. Sue Ryder
ul. Mochnackiego w latach 30
ul. Mianowskiego

Przed I wojną światową teren ten pozostawał poza granicami miasta, stanowiąc Mokotowskie Pole Wojenne. Magistrat planował początkowo utworzenie w tym miejscu parku, jednak urzędy centralne potrzebowały nowego osiedla dla swoich pracowników. Plan regulacji tego terenu wraz z pobliską kolonią Staszica powstał w 1923 roku. Od pierwszej spółdzielni mieszkaniowej inwestującej na tym terenie pochodzi nazwa osiedla. Pierwsze budynki zaczęły powstawać w 1924 roku. Spółdzielnia Kolonia Lubeckiego jako pierwsze zabudowała ulice Mochnackiego i Mianowskiego. Architektami, którzy stworzyli projekty domów na Kolonii Lubeckiego, byli Antoni Jawornicki, Aleksander Sygietyński, Wacław Weker i Teofil Wiśniowski[3]. Architektura pierwszych budynków powstałych w latach 20. była często historyzująca, neoklasycystyczna. W latach 30. zaczęły powstawać budynki modernistyczne.

W czasie powstania warszawskiego w okresie od 6 do 11 sierpnia 1944 roku na osiedle został wysłany słynący z okrucieństwa oddział RONA. 11 sierpnia Niemcy opanowują ostatni budynek na Ochocie – kamienicę przy ulicy Wawelskiej 60, tzw. Redutę Wawelską. Po II wojnie światowej domy odbudowano często w nieco uproszczonej formie.

Ulica Uniwersytecka według przedwojennych planów zabudowy Pola Mokotowskiego miała stanowić szeroką arterię łączącą Ochotę z Mokotowem. Ślady tego zamysłu widać po ustawieniu budynku mieszczącego się przy ulicy Rakowieckiej w miejscu jej planowanego skrzyżowania z Uniwersytecką[4].

Zabytki

Kolonia Lubeckiego jest wpisana do rejestru zabytków jako „«Kolonia Lubeckiego» – układ i zespół budowlany wraz z zielenią” z numerem 1535-A z 20.12.1993[5]. Wpis do rejestru obejmuje szeroko rozumianą kolonię – od ulicy Akademickiej i Grójeckiej (przy skrzyżowaniu z Akademicką i Wawelską) po ulicę Górnickiego. Od północy granicą jest ulica Filtrowa, a od południa Wawelska. W ten sposób obszar pomiędzy ulicami Akademicką a Mochnackiego wchodzi równocześnie w skład zabytkowego zespołu placu Narutowicza[6]. Prawie wszystkie budynki z tego obszaru wpisane są do gminnej ewidencji zabytków[7].

Dodatkowo do rejestru zabytków nieruchomych wpisane są poszczególne budynki[6]:

  • Dom Spółdzielni Mieszkaniowej Profesorów Wolnej Wszechnicy Polskiej przy ulicy Grójeckiej 43;
  • zespół kamienic Reduta Wawelska
  • kamienica przy ulicy Raszyńskiej 48
  • willa przy ulicy Mianowskiego 3

Zabytkiem jest również Zieleniec Wielkopolski, a okolice ulicy bł. Ładysława z Gielniowa są zaliczone do układu Kolonii Staszica.

Obiekty

Zobacz też

Przypisy

  1. a b Pomiędzy Kolonią Staszica a Kolonią Lubeckiego, [w:] Jarosław Zieliński, Ochotnicy na spacer, Warszawa: Veda, 2010, s. 44-59, ISBN 978-83-61932-22-2 (pol.).
  2. Jarosław Zieliński. Z dziejów Ochoty – Kolonia Lubeckiego (1). „Ochotnik”. 2 (11), s. 4-5, 2006. Ośrodek Kultury Ochoty. (pol.). 
  3. Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 84.
  4. Uniwersytecka róg Rakowieckiej? na warszawa1939.pl
  5. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków - stan na 30 września 2018 r. – Warszawa [pdf], „Wykaz zabytków”, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 2018, s. 7 [dostęp 2019-01-04] [zarchiwizowane z adresu 2019-01-04] (pol.).
  6. a b Serwis mapowy NID.
  7. Serwis mapowy Urzędu M. St. Warszawy – Zabytki.

Bibliografia

  • Jarosław Zieliński, Z dziejów Ochoty: Kolonia Lubeckiego (1), Ochotnik nr 11 02/2006 ISSN 1734-5510
  • Jarosław Zieliński, Z dziejów Ochoty: Kolonia Lubeckiego (2), Ochotnik nr 12 03/2006 ISSN 1734-5510
  • Kolonia Lubeckiego w Spacerowniku Gazety Wyborczej

Media użyte na tej stronie

Warszawa outline with districts v4.svg
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Warszawa skwer sue ryder mniejszy.jpg
Autor: Sunderland, Licencja: CC BY-SA 3.0
Wraszawa, Stara Ochota, Skwer im. Sue Ryder
Kamienice przy raszyńskiej.jpg
Autor: Sunderland, Licencja: CC BY-SA 3.0
Warszawa, kamienice przy ul. Raszyńskiej (róg Rapackiego)
Ulica uniwersytecka.jpg
ulica Uniwersytecka w Warszawie, lata '30
Warszawa Mochnackiego lata30.jpg
Warszawa, Stara Ochota, ul. Mochnackiego w latach 30.
Warszawa ul. Mianowskiego.jpg
Autor: Sunderland, Licencja: CC BY-SA 3.0
Warszawa, Stara Ochota, kamienice przy ul. Mianowskiego
Warszawa kamienice na Uniwersyteckiej.jpg
Autor: Sunderland, Licencja: CC BY-SA 3.0
Warszawa, kamienice pzy ulicy Uniwersyteckiej na rogu z Mianowskiego