Kolonializm

Kolonializm – polityka państw rozwiniętych gospodarczo polegająca na utrzymywaniu w zależności politycznej i ekonomicznej krajów słabo rozwiniętych oraz wykorzystywaniu ich zasobów ludzkich i surowcowych. Zgodnie z zachodnią tradycją kolonializm datowany jest od epoki wielkich odkryć geograficznych, chociaż znany był już w czasach starożytności.

Świat w 1898

Kolonializm jako polityka podboju i przejmowania obcych terytoriów oraz podporządkowywania sobie zamieszkującej tam ludności przez państwa europejskie sięga korzeniami do przełomu XV i XVI wieku. Ma nierozerwalny związek z odkryciami geograficznymi i dokonanym później podziałem globu ziemskiego między mocarstwa kolonialne[1].

Celem kolonizacji było zdobycie i wprowadzenie różnych form eksploatacji terytoriów zamorskich, wzbogacenie się metropolii, poszerzenie strefy wpływów w świecie i wzmocnienie siły państwa kolonizującego. Tworzenie imperiów kolonialnych służyło zarówno celom ekonomicznym, jak i politycznym oraz strategicznym[1].

W rezultacie kolonizacji na początku XX w. rozległe terytoria Afryki, Azji, Ameryki prawie w całości zostały podzielone i podporządkowane kilku państwom europejskim. Utworzono ogromne imperia kolonialne zajmujące ponad 73 mln km², tj. około 55% powierzchni globu. Mieszkało w nich około 35% ogółu ówczesnej ludności Ziemi. Status tych terytoriów był formalnie zróżnicowany, stosowano w odniesieniu do nich nazwy: kolonia, protektorat, kondominium, a następnie kamuflując ich faktyczny status, określano je jako prowincje zamorskie, terytoria zamorskie, wreszcie terytoria powiernicze lub obszary nie rządzące się samodzielnie. Metropolie zarządzały nimi bezpośrednio za pomocą administracji kolonialnej albo pośrednio z wykorzystaniem lokalnych struktur państwowych lub plemiennych[1].

Po zakończeniu II wojny światowej nadal istniały ogromne imperia kolonialne: brytyjskie (33 mln km²), francuskie (10 mln km²) oraz belgijskie, holenderskie i portugalskie (po około 2 mln km²). Kolonie stanowiły zaplecze surowcowe i rynki zbytu dla państw europejskich. Kolonializm sprzyjał utrzymaniu zacofania gospodarki krajów uzależnionych[1].

Państwa kolonizujące w historii

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c d W. Malendowski, Cz. Mojsiewicz, Stosunki międzynarodowe, Wrocław 2004, s. 289 i 290.
  2. Michael Khodarkovsky: Russia's Steppe Frontier: The Making of a Colonial Empire, 1500–1800. Indiana University Press, 2004. ISBN 0-253-21770-9.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Flag of Japan (1870–1999).svg
Variant version of a flag of Japan, used between January 27, 1870 and August 13, 1999 (aspect ratio 7:10).
Flag of the German Empire.svg
Bundesflagge und Handelsflagge des Norddeutschen Bundes (1866-1871) und Reichsflagge des Deutschen Reiches (1871-1918)
Flag of Germany (1867–1918).svg
Bundesflagge und Handelsflagge des Norddeutschen Bundes (1866-1871) und Reichsflagge des Deutschen Reiches (1871-1918)
Flag of Russian Empire for private use (1914–1917).svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape., Licencja: CC BY-SA 3.0
Flag of the Russian Empire, used from 1914–1917.
Note: Private use only, unofficial.
Flag of Italy (1861–1946).svg
Autor: F l a n k e r, Licencja: CC BY-SA 2.5
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
World 1898 empires colonies territory.png
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Roke~commonswiki (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0


Maps of world history
BC

2000 · 1000 · 500 · 400 · 323 · 300 · 200 · 100 · 50


AD

1 · 50 · 100 · 200 · 250 · 300 · 400 · 500 · 700 · 750 · 820 · 900 · 1556 · 1700 · 1815 · 1859


Maps of colonization history
1492 · 1550 · 1600 · 1660 · 1754 · 1800 · 1812 · 1822 · 1885 · 1898 · 1914 · 1920 · 1936 · 1938 · 1945 · 1959 · 1974 · 1975 · 2007
Animated Map

Maps of Cold War
1959 · 1980 · Nows ·

see also: Eastern Hemisphere only maps template (1300BC-1500AD)

(this template: · view · discuss )
Flag of Cross of Burgundy.svg
Autor: Ningyou., Licencja: CC-BY-SA-3.0
Flag with the cross of Burgundy (saltire). Also named Cross of Burgundy flag. It was used in the Catholic Monarchy and in its viceroyalties such as New Spain and Peru. It was also used by Spain as a military or king flag. Used by the Carlist movement.