Komisariat Straży Granicznej „Jabłonka”

Komisariat Straży Granicznej „Jabłonka”

Historia
Państwo	II Rzeczpospolita
Sformowanie	1929
Rozformowanie	1939
Organizacja
Dyslokacja	Jabłonka
Formacja	Straż Graniczna
Podległość	Inspektorat Graniczny nr 18 Obwód SG „Nowy Targ”

Komisariat Straży Granicznej „Jabłonka” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-czechosłowackiej w latach 1928–1939.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną^[1]. Rozkazem nr 7 z 25 września 1929 roku w sprawie reorganizacji i zmian dyslokacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski określił numer i strukturę komisariatu^[2].

Rozkazem nr 1 z 29 stycznia 1934 roku w sprawach [...] zmian przydziałów, komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski wyłączył placówkę I linii „Zawoja” z komisariatu Straży Granicznej „Jabłonka” i włączył w skład komisariatu Straży Granicznej „Korbielów”^[3]. Rozkazem nr 1 z 27 marca 1936 roku w sprawach [...] zmian w niektórych inspektoratach okręgowych, komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski utworzył placówkę Straży Granicznej I linii „Przywarówka”^[4]. Rozkazem nr 2 z 30 listopada 1937 roku w sprawach [...] przeniesienia siedzib i likwidacji jednostek, komendant Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski utworzył posterunek SG „Chyże” ^[5]. Rozkazem nr 2 z 8 września 1938 roku w sprawie terminologii odnośnie władz i jednostek organizacyjnych formacji, komendant Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski zniósł posterunek SG „Tarnów” ^[6]. Rozkazem nr 3 z 31 grudnia 1938 roku w sprawach reorganizacji jednostek [...], komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski zmienił rozgraniczenia placówek komisariatu Straży Granicznej „Jabłonka”^[7]. Rozkazem nr 12 z 14 lipca 1939 roku w sprawie reorganizacji placówek II linii i posterunków wywiadowczych oraz obsady personalnej, komendant Straży Granicznej gen. bryg. Walerian Czuma zniósł posterunek SG „Zubrzyca Górna”^[8]

Służba graniczna

W 1939 roku zmieniono rozgraniczenia placówek^[7]:

• placówka I linii „Przywarówka” od kamienia granicznego nr 104 z przesunięciem w kierunku południowym (lewym) do kamienia granicznego nr 87. Długość odcinka placówki 7 km.
• placówka I linii „Roztoki” od kamienia granicznego nr 87 z przesunięciem w kierunku południowym do kamienia granicznego nr 75.
• rozgraniczenie z następną placówką I linii „Lipnica Wielka” to krzywa linia przez kotę 771 i 691, tartak w Lipnicy Małej do granicy gromad Lipnica Mała i Zubrzyca Dolna. Długość odcinka placówki 6,5 km.
• placówka I linii „Lipnica Wielka” od kamienia granicznego nr 75 z przesunięciem w kierunku południowym do kamienia granicznego nr 57. Długość odcinka placówki 14 km.
• posterunek I linii „Chyżne” od kamienia granicznego nr 57.
• lewe skrzydło posterunku jak i rozgraniczenie placówki I linii „Chyżne” pozostawały bez zmiany

Wydarzenia

W 1939 roku „Czata” informowała, że:

• „Duży pożar w Jabłonce Orawskiej pomagali gasić wszyscy podoficerowie miejscowego komisariatu i placówki II linii”^[9].
• na terenie placówki „Przywarówka” zastrzelony został 21 letni przemytnik narodowości słowackiej^[10]

Sąsiednie komisariaty

• komisariat Straży Granicznej „Korbielów” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Czarny Dunajec” − 1935^[11]

kierownicy komisariatu

Funkcjonariusze komisariatu

Struktura organizacyjna

Szkic Obwodu SG „Nowy Targ”

Organizacja komisariatu we wrześniu 1929^[2]:

• 1/18 komenda − Jabłonka
• placówka Straży Granicznej I linii „Zawoja”
• placówka Straży Granicznej I linii „Roztoki”
• placówka Straży Granicznej I linii „Lipnica Wielka”
• placówka Straży Granicznej I linii „Chyżne”
• placówka Straży Granicznej II linii „Jabłonka”

Organizacja komisariatu w 1931:

• komenda − Jabłonka (51 km)
• placówka Straży Granicznej I linii „Jabłonka”
• placówka Straży Granicznej I linii „Zawoja” → w 1934 przeniesiona do komisariatu „Korbielów”
• placówka Straży Granicznej I linii „Roztoki”
• placówka Straży Granicznej I linii „Lipnica Wielka”
• placówka Straży Granicznej I linii „Chyżne”
• placówka Straży Granicznej II linii „Jabłonka”

Organizacja komisariatu w 1935^[11]:

• komenda − Jabłonka
• placówka Straży Granicznej I linii „Roztoki”
• placówka Straży Granicznej I linii „Lipnica Wielka”
• placówka Straży Granicznej I linii „Chyżne”
• placówka Straży Granicznej II linii „Jabłonka”

Przypisy

Bibliografia

• Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
• Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
• Piotr Kozłowski. Lwowska lista akt personalnych byłych funkcjonariuszy oraz pracowników kontraktowych Straży Celnej i Straży Granicznej. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Szkolenia Straży Granicznej”. 4, s. 214–235, 2007. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1429-2505. 
• KatarzynaK. Promińska KatarzynaK., Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Zachodniomałopolski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2011 .
• „Czaty” − czasopismo Straży Celnej i Straży Granicznej w latach 1925−1939 .
• Rozkazy Komendy Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.