Komisariat Straży Granicznej „Kaczory”

Komisariat Straży Granicznej „Kaczory”
Historia
Państwo II Rzeczpospolita
Sformowanie1928
Rozformowanie1939
Tradycje
RodowódKomisariat Straży Celnej „Śmiłowo”
Organizacja
DyslokacjaKaczory
FormacjaStraż Graniczna
PodległośćInspektorat Graniczny nr 8
Obwód SG „Nakło”
Inspektorat Graniczny nr 8 Nakło.png

Komisariat Straży Granicznej „Kaczory” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1928–1939.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną[1]. Rozkazem nr 2 z 19 kwietnia 1928 roku w sprawie organizacji Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Kaczory” do Inspektoratu Granicznego nr 8 „Nakło” i określił jego strukturę organizacyjną[2]. Rozkazem nr 12 z 10 stycznia 1930 roku w sprawie reorganizacji Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski ustalił numer i nową organizację komisariatu[3]. Rozkazem nr 3/31 zastępcy komendanta Straży Granicznej płk. Emila Czaplińskiego z 5 sierpnia 1931 roku zniesiono placówkę SG Dziembowo, a pozostawiono posterunek detaszowany „Dziembowo”[4]. Rozkazem nr 1 z 31 marca 1937 roku w sprawach [...] likwidacji i tworzenia placówek, komendant Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski zniósł posterunek SG „Miasteczko”[5]. Rozkazem nr 2 z 30 listopada 1937 roku w sprawach [...] przeniesienia siedzib i likwidacji jednostek, komendant Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski zmienił nazwę placówki I linii „Kalina” na „Dziembowo”[6].

Służba graniczna

Kierownik Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego Straży Granicznej mjr Józef Zończyk w rozkazie organizacyjnym nr 2 z 8 czerwca 1928 roku udokładnił linie rozgraniczenia komisariatu. Granica północna: kamień graniczny nr E 256; granica południowa: kamień graniczny nr F003[7].

Sąsiednie komisariaty

Działania komisariatu w 1939 roku

Wiosną 1939 przy każdym komisariacie zaczęto tworzyć plutony wzmocnienia, liczące etatowo 61 ludzi. W okresie pokoju miały one uszczelniać granicę, a przypadku wojny prowadzić miały działania opóźniające poprzez niszczenie mostów i dróg. Plutonem wzmocnienia komisariatu „Kaczory” dowodził przodownik Straży Granicznej Jan Walter[8]. 1 września 1939 niemiecka 50 Dywizja Piechoty nacierała przez Łobżonkę na Nakło i Mroczę. 1 września o 0.30 rozpoczęły się pierwsze walki. O 4.00 komisariat wysłał patrol w kierunku wioski Byszki. Patrol wrócił i stwierdził obecność wojsk niemieckich w Byszkach. O 5.00 pluton wzmocnienia został wycofany na wzgórze pod Ujściem. Spod Ujścia komisariat wycofywał się przez Budzyń do Wągrowca. W Wągrowcu zebrał się cały batalion wojsk pogranicznych mjr. Świderskiego[9].

Funkcjonariusze komisariatu

Kierownicy/komendanci komisariatu
stopieńimię i nazwiskookres pełnienia służbykolejne stanowisko
podkomisarzBolesław Leśnik[10]był IX 1930 – był w 1935[11] –
Zastępcy komendanta komisariatu
starszy strażnikAdam Drozdowicz23 IV 1939[12] – 20 V 1939[13]komisariat „Łobżenica”
strażnikZbigniew Stępka20 V 1939[13] -

Struktura organizacyjna

Komisariat SG Kaczory.png

Organizacja komisariatu w kwietniu 1928[2]:

Organizacja komisariatu w styczniu 1930[3]:

Organizacja komisariatu w 1936:

  • komenda − Kaczory
  • placówka Straży Granicznej II linii Kaczory
  • placówka Straży Granicznej II linii Grabówno
  • placówka Straży Granicznej II linii Nakło??
  • placówka Straży Granicznej I linii Jeziorki
  • placówka Straży Granicznej I linii Kaczory
  • placówka Straży Granicznej I linii Kalina → w 1937 zmieniono nazwę na „Dziembowo”

Uwagi

  1. ↑ W 1931 placówka Straży Granicznej II linii „Grabówno” wydzieliła posterunek detaszowany SG „Miasteczko”. → Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 78
  2. ↑ W 1931 placówka Straży Granicznej II linii „Nakło” przeniesiono do Bydgoszczy, a w Nakle pozostawiono posterunek detaszowany SG „Nakło”. → Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 78

Przypisy

  1. ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
  2. ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 20.
  3. ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 75.
  4. ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 78.
  5. ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 115.
  6. ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 118.
  7. ↑ Kopie rozkazów PIOSG ↓, s. 45.
  8. ↑ Grobelski 2007 ↓, s. 116.
  9. ↑ Grobelski 2007 ↓, s. 117.
  10. ↑ Kopie rozkazów PIOSG ↓, s. 51.
  11. ↑ Wykazy imienne IG „Nakło” ↓, s. 20.
  12. ↑ Rozkazy Komendy SG ↓, s. 24/39.
  13. ↑ a b Rozkazy Komendy SG ↓, s. 41/39.

Bibliografia

Straż Graniczna (1928–1939)
Inspektoraty okręgowe
od 1938 okręgi SG
Inspektoraty graniczne
od 1938 obwody SG
Obwody SG
powstałe po 1938
Komisariaty SG
Placówki I linii
Placówki II linii

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Komisariat SG Kaczory.png
Rozmieszczenie komisariatu SG Kaczory w 1930
Inspektorat Graniczny nr 8 Nakło.png
Rozmieszczenie inspektoratu granicznego nr 8 Nakło w 1930 roku