Koniczyna biała

Koniczyna biała

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bobowce
Rodzina	bobowate
Podrodzina	bobowate właściwe
Rodzaj	koniczyna
Gatunek	koniczyna biała
Nazwa systematyczna
Trifolium repens L. Sp. pl. 2:767. 1753

Kwiatostan

Liść

Koniczyna biała, koniczyna rozesłana (Trifolium repens L.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny bobowatych. Pochodzi z obszarów Europy, Azji, północnej Afryki, rozprzestrzenił się także w Australii, Nowej Zelandii i w Ameryce Środkowej^[3]. Jest uprawiany w wielu rejonach świata. W Polsce pospolity na stanowiskach naturalnych, jest również uprawiany.

Morfologia

Łodyga

Płożąca się, długości do 45 cm, bezlistna, gładka i pełna. Ma zdolność zakorzeniania się.

Liście

Trzylistkowe, długoogonkowe, odwrotnie jajowate, o ząbkowanych brzegach. Na górnej stronie liścia występuje jasna plama w kształcie podkowy. Wieczorem listki składają się pionowo do góry. Posiada jajowate, błoniaste przylistki zakończone szydlastym wyrostkiem i w większości zrośnięte w rurkę obejmującą łodygę.

Kwiaty

Kulista główka wyrastająca na długiej szypułce, zawierająca 40-80 obcopylnych kwiatów motylkowych. Rurka korony jest krótsza, niż u koniczyny łąkowej. Barwa biała do kremowej.

Owoce

Dwu-czteronasienny, wydłużony, łatwo pękający strąk. Nasiona drobne, o sercowatym kształcie i jasno- lub ciemnożółtej barwie, z połyskiem.

Korzeń

Roślina płytko zakorzeniona, o licznych korzeniach przybyszowych.

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit, roślina azotolubna. Siedlisko: pastwiska, łąki, przydroża. W uprawach rolnych, szczególnie warzyw i na trawnikach bywa uciążliwym, trudnym do zwalczenia chwastem. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Ass. Lolio-Cynosuretum^[4]. Kwitnie od maja do września, po przekwitnięciu kwiaty brunatnieją. Zapylane są przez trzmiele lub inne pszczoły. Nasiona rozsiewane są przez zwierzęta (zoochoria) – po przejściu przez ich układ pokarmowy nie tracą zdolności do kiełkowania.

Zastosowanie

• Roślina pastewna. Znajduje się w rejestrze roślin rolniczych Unii Europejskiej. Jest jedną z najcenniejszych roślin pastwiskowych, zawiera dużo białka i bardzo długo jest mięsista. Jest odporna na przygryzanie i deptanie. Dzięki rozłogom szybko wypełnia wydeptane miejsca. Nie nadaje się jednak do uprawy jako samodzielna roślina pastewna z powodu zbyt niskiego wzrostu uniemożliwiającego koszenie. Bywa natomiast podsiewana w zbożach na poplon i w mieszankach na użytkach zielonych.

• Roślina lecznicza. surowcem zielarskim są kwiaty (Flos Trifolii albi) zbierane w okresie kwitnienia. Są one składnikiem mieszanek ziołowych stosowanych przeciwreumatycznie i przeciwartretycznie; naparów z kwiatów stosowanych w schorzeniach reumatycznych, dnie, grypie, przeziębieniach, chorobach kobiecych; do kąpieli z dodatkiem naparu z kwiatów w chorobach reumatycznych i w stanach zapalnych żył^[5].
• Roślina miododajna. Jest doskonałą rośliną miododajną. W odróżnieniu od koniczyny czerwonej zapylanej przede wszystkim przez trzmiele, nektar koniczyny białej jest osiągalny również dla pszczół miodnych, których języczki są krótsze niż u trzmieli. Wydajność miodowa zwarcie rosnącej koniczyny białej osiąga 100 kg/ha.
• Dawniej z jej kwiatów uzyskiwano żółty barwnik do barwienia tkanin.

Zobacz też

• czterolistna koniczyna

Przypisy

Bibliografia

• Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-02-00607-6.
• D. Gayówna, Ewa Śliwińska: Rośliny łąk. Warszawa: PZWS, 1960.
• Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.