Konstal 102N

Konstal 102N

Zabytkowy 102N w Poznaniu (Zajezdnia Gajowa, listopad 2008)
Dane ogólne
Kraj produkcji	PRL
Producent	Konstal
Miejsce produkcji	Chorzów
Lata produkcji	1967–1970
Dane techniczne
Liczba członów	2
Długość	19 300 mm
Szerokość	2400 mm
Wysokość	3076 mm
Masa	25 900 kg
Rozstaw wózków	• 102N: 1435 mm • 802N: 1000 mm
Rozstaw osi w wózkach	1900 mm
Układ osi	Bo’2’Bo
Moc silników	4 × 41,5 kW
Typ silników	silniki prądu stałego
Napięcie zasilania	600 V 660 V
Prędkość maksymalna	55 km/h
Wnętrze
Liczba miejsc siedzących	32
Liczba miejsc ogółem	185
Wysokość podłogi	890 mm
Portal Transport szynowy

Konstal 102N/802N – seria tramwajów wytwarzanych w latach 1967–1970 przez zakłady Konstal w Chorzowie. Ogółem wyprodukowano 45 egzemplarzy, w tym 40 normalnotorowych typu 102N i 5 wąskotorowych typu 802N. 102N/802N to pierwszy polski szybkobieżny tramwaj przegubowy wytwarzany seryjnie.

Konstrukcja

Konstal 102N to jednokierunkowy, sześcioosiowy, silnikowy wagon tramwajowy, składający się z dwóch członów. 102N wywodzi się z tramwajów 13N (wyposażenie elektryczne) i prototypowego 15N (część mechaniczna)^[1]. W stosunku do 15N zmieniono, oprócz nastawnika jazdy i rozrządu, przód i tył wozu – stał się on bardziej kanciasty. Skrajne wózki są napędowe, środkowy wózek jest toczny (pozbawiony napędu)^[2]. Ponad środkowym wózkiem znajduje się przegub łączący ze sobą dwa człony tramwaju. W każdym z członów po prawej stronie umieszczono dwoje elektrycznie sterowanych, czteroczęściowych drzwi harmonijkowych, przy czym dwoje środkowych drzwi jest węższych. Wygląd tramwaju stworzył Instytut Wzornictwa Plastycznego^[1].

W tramwaju 102N zamontowano wyposażenie elektryczne z rozruchem stycznikowym^[2]. W skrajnych wózkach znajdują się po dwa połączone szeregowo silniki prądu stałego typu LTb-220 o mocy 41,5 kW^[1], przy czym każdy napędza jedną oś. Motorniczy kieruje tramwajem za pomocą korbkowego nastawnika wyposażonego w 22 pozycje jazdy, 20 pozycji hamowania i pozycję 0^[1][2]. Obwody pomocnicze, takie jak obwód oświetlenia, zasilane są z przetwornicy wirowej napięciem 40 V DC. W wagonach typu 102N zainstalowano dwa rodzaje hamulców: elektrodynamiczne, używane podczas normalnej jazdy i hamulce szynowe, wykorzystywane przy hamowaniu awaryjnym^[3]. Prąd elektryczny pobierany jest z sieci trakcyjnej za pomocą odbieraka prądu typu OTK-1. Na ścianie przedniej oraz tylnej tramwaju umieszczono gniazda do sterowania wielokrotnego, umożliwiające złączenie tramwaju 102N z innym tramwajem tego typu lub też z tramwajem 102Na. Tramwaje wyposażono w jeden przedni reflektor. W przedziale pasażerskim umieszczono plastikowe siedzenia w układzie 1+1.

Duże szyby czołowe zapewniały motorniczemu dobrą widoczność. Ujemny kąt nachylenia szyby powodował jednak, że w warunkach nocnych refleksy świetlne oślepiały zarówno motorniczego, jak i kierowców pojazdów jadących naprzeciwko tramwaju. Podjęto więc prace nad nowym typem tramwaju, które doprowadziły do opracowania wozu 102Na^[4].

Wersje

Oprócz normalnotorowej wersji 102N produkowano także wersję wąskotorową 802N, różniącą się od pierwowzoru szerokością pudła, kształtem dachu, wysokością okien oraz szerokością i rozmieszczeniem drzwi. Ze względu na niedogodności eksploatacji (przednia szyba) wyprodukowano tylko 42 sztuki wersji normalnotorowej i 5 sztuk wąskotorowej.

Zakłady Konstal planowały także wyprodukowanie jednoczłonowej odmiany tramwaju 102N, która miała nosić oznaczenie 101N^[5]. Z uwagi na wspomniane już problemy z kątem nachylenia szyby przedniej zrezygnowano z rozpoczęcia produkcji.

Dostawy

Państwo	Miasto	Typ	Lata dostaw	Liczba	Numery taborowe
PRL	Gdańsk	102N	1969	5	03100–03104	[6]
	konurbacja górnośląska	102N	1967–1970	18	131–141, 143–150	[7]
	Kraków	102N	1969	7	201–207	[8]
	Łódź	802N	1970	5	1–5	[9]
	Poznań	102N	1969	8	1–8	[10]
	Wrocław	102N	1969	2	2001–2002	[11]
Łączna liczba:				45

Eksploatacja

Tramwaje 102N eksploatowane były w Krakowie, Gdańsku, GOPie, Poznaniu i Wrocławiu, natomiast 802N w Bydgoszczy i Łodzi. W jej trakcie wozy poddawane były rozmaitym modyfikacjom – m.in. we Wrocławiu zdecydowano się na przerobienie feralnych ścian czołowych, co upodobniło je do wagonów 102Na.

Tramwaje 802N służyły w Bydgoszczy oraz w Łodzi. Ostatni egzemplarz 802N został skasowany w Bydgoszczy 27 grudnia 1990 r.

Ostatni wagon 102N zakończył służbę liniową w roku 2004 w Poznaniu. Tramwaje 102N znajdują się w zbiorach muzealnych Krakowie, Poznaniu, Warszawie i Wrocławiu, a jeden służył do celów nauki jazdy w katowickiej zajezdni.

Wagony historyczne

Galeria

• 

  102N w Krakowie, 2005

• 

  102N we Wrocławiu, 2008

• 

  Wnętrze wagonu 102N

• 

  Pulpit motorniczego

• 

  102N w Warszawie, 2017

Zobacz też

• lista tramwajów produkowanych w Polsce

Przypisy