Konstanty Damrot
 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Inkardynacja | |
| Prezbiterat | 1867 |
Konstanty Damrot (niem. Constantin Damroth[1]) ps. Czesław Lubiński (ur. 13 września 1841 w Lublińcu, zm. 5 marca 1895 w Pilchowicach k. Gliwic) – duchowny katolicki, poeta, pisarz i działacz górnośląski.
Życiorys
Urodził się w wielodzietnej rodzinie chłopskiej w Lublińcu jako syn Konstantego oraz Karoliny z domu Jüttner. O jego edukację zadbał krewny, ks. Juliusz Jüttner, który umieścił go w sierocińcu przy katolickim seminarium nauczycielskim w Paradyżu (obecna nazwa tej miejscowości: Gościkowo). Damrot zdał maturę w 1862 w gimnazjum w Opolu. Następnie studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Wrocławskiego. W czasie studiów był aktywnym członkiem Towarzystwa Literacko-Słowiańskiego oraz Koła Górnoślązaków, które przekształcił w Towarzystwo Polskich Górnoślązaków. W 1864 przeniósł się na Wydział Teologiczny, lecz wkrótce został wcielony do wojska i wziął udział w wojnie duńsko-pruskiej[2].
W 1867 roku otrzymał święcenia kapłańskie i objął wikariat w Opolu. W 1870 przeniósł się do Kościerzyny na Pomorzu, gdzie przez 13 lat pełnił funkcję dyrektora Katolickiego Seminarium Nauczycielskiego[3]. W 1884 powrócił na Górny Śląsk i pracował na stanowisku dyrektora Seminarium Nauczycielskiego w Opolu. Był czynnym członkiem Związku Opolskiej Inteligencji Philomatia.
Przyjaźnił się z Karolem Miarką starszym. W 1891 roku przeszedł na emeryturę i zamieszkał w Pilchowicach, gdzie zmarł.
Twórczość
Konstanty Damrot publikował swoje dzieła pod pseudonimem Czesław Lubiński, dzięki czemu uniknął prześladowań ze strony władz pruskich. Książka Szkice z ziemi i historii Prus Królewskich wydana w Gdańsku w roku 1886 wzbudziła niepokój władz, które nie mogąc zidentyfikować autora, osadziły w więzieniu wydawcę „za wyszydzanie kościoła protestanckiego, obrazę rejencji oraz podsycanie nienawiści plemiennej” oraz skonfiskowały cały nakład książki[4].
Poezje Damrota ukazywały się w kalendarzach oraz czasopismach, m.in. w „Chacie”, „Dzienniku Chicagoskim” i „Pielgrzymie”. Był autorem popularnej pieśni patriotycznej „Długo nasz Śląsk ukochany...” śpiewanej na melodię polskiego hymnu narodowego oraz antybismarckowskiej fraszki „Przemoc i prawo”.
Dzieła
Zbiory poetyckie
- „Wianek z Górnego Śląska”, wyd. Ignacy Danielewski, Chełmno 1867
- „Z podróży” (1867)
- 2-tomowy zbiór wierszy patriotycznych „Z niwy ślązkiej: wiersze Czesława Lubińskiego” (1893) Katolik, Bytom. (także wydanie: Z niwy śląskiej: wiersze. Wyd. K. Miarka, 1922 Mikołów oraz Z niwy śląskiej Wyd. Katowice: BŚ, 1995 (Dąbrowa Górnicza: „Violet”)).
Książki religijne
- Opis Ziemi Świętej: do użytku szkólnego i prywatnego (1873). Gdańsk: H. F. Boenig
- Obrazki misyjne z wszystkich krajów i wieków (1873) Gdańsk: H. F. Boenig
- „Dzieje Starego i Nowego Testamentu” (1876) (także wyd.: Dzieje biblijne Starego i Nowego Testamentu dla szkół katolickich. Wyd. K. Miarka, 1922 Mikołów)[5]
- „Prosty wykład dziejów Starego i Nowego Testamentu: katechetom, nauczycielom i rodzicom chrześciańskim ofiaruje K. Damroth” (1876), Pelplin, S. Roman
Historia
- Szkice z ziemi i historyi Prus Królewskich: listy z podróży odbytej przez Czesława Lubińskiego (1886)
- Szkice z ziemi i historyi Prus Królewskich: listy z podróży, 1999, Wyd. Śląsk, Katowice)
- Die älteren Ortsnamen Schlesiens, ihre Entstehung und Bedeutung: mit einem Anhange über d. schles.-polonischen Personennamen: Beiträge zur schlesischen Geschichte u. Volkskunde (pol. Najstarsze nazwy miejscowości Śląska, ich powstanie i znaczenie) (1896) Beuthen O.-S.: F. Kasprzyk (Beuthen O.-S.: Druk. Katolika).
Upamiętnienie
Patron szkół podstawowych w Lubecku (okolice Lublińca) i w Rudzie Śląskiej oraz ulic w:
Przypisy
- ↑ Bazy Biblioteki Narodowej. Baza: Przewodnik Bibliograficzny.
- ↑ Jerzy Oleksiński, I nie ustali w walce, Warszawa: Nasza Księgarnia, 1980, s. 171, ISBN 83-10-07610-X, OCLC 830955231.
- ↑ „Literatura Polska. Przewodnik encyklopedyczny” Tom I, PWN, Warszawa 1984, ISBN 83-01-01520-9 hasło Konstanty Damrot, str. 176.
- ↑ Jerzy Oleksiński, I nie ustali w walce, Warszawa: Nasza Księgarnia, 1980, s. 174, ISBN 83-10-07610-X, OCLC 830955231.
- ↑ Konstanty Damrot, Dzieje biblijne Starego i Nowego Testamentu dla szkół katolickich, wyd. impr. 1923, polona.pl [dostęp 2020-10-24].
Bibliografia
- Rajmund Hanke, Słownik polskiego śpiewactwa Górnego Śląska od Wiosny Ludów do przełomu tysiącleci, Katowice: Śląska Biblioteka Muzyczna, 2001, ISBN 83-907243-3-2, OCLC 297543168.
- Zasłużeni ludzie Pomorza Nadwiślańskiego z okresu zaboru pruskiego. Szkice biograficzne, Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Gdańsk 1979. ISBN 83-04-00132-2.
- Katalog Biblioteki Narodowej
- J. Kajtoch, „Konstanty Damrot. Życie i twórczość literacka”, Katowice 1968 – pełny tekst monografii w Małopolskiej Bibliotece Cyfrowej.
- Jerzy Oleksiński, „I nie ustali w walce”, Nasza Księgarnia, Warszawa 1980, ISBN 978-83-10-07610-6, hasło „Konstanty Damrot” str.171-176.
- „Literatura Polska. Przewodnik encyklopedyczny” Tom I, PWN, Warszawa 1984, ISBN 83-01-01520-9 hasło Konstanty Damrot, str. 176.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Fotografia ks. Konstantego Damrota sprzed 1895 r.