Konstytucja Laosu
| Państwo |  Laos |
|---|---|
| Data wydania | 14 sierpnia 1991 |
| Miejsce publikacji | Wientian |
| Rodzaj aktu | konstytucja |
| Przedmiot regulacji | prawo konstytucyjne |
| Status | obowiązujący |
| Wejście w życie ostatniej zmiany | 8 grudnia 2015 |
| Zastrzeżenia dotyczące pojęć prawnych | |
Konstytucja Laosu (lao. ປະເທດລາວ) – najważniejszy akt prawny określający podstawy ustroju Laotańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej. Została uchwalona 14 sierpnia 1991, z poprawkami naniesionymi w 2015.
Historia
Pierwsza Konstytucja Laosu została uchwalona 12 października 1945 przez rząd Lao Issary[1]. W 1946, po narzuceniu Laosowi ustroju monarchicznego przez Francję, przyjęto tam nową Konstytucję Unii Francuskiej, do której Laos należał jako niezależne państwo do 1975[2].
| LaosTen artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka Laosu Ustrój polityczny Konstytucja Władza ustawodawcza Władza wykonawcza Władza sądownicza Kontrola państwowa Finanse Samorząd terytorialny Partie polityczne Wybory Polityka zagraniczna Wikiprojekt Polityka |
W 1975 została utworzona Laotańska Republika Ludowo-Demokratyczna, wtedy też z polecenia Sekretarza Generalnego partii rządzącej i ówczesnego Premiera Laosu, Kaysone’a Phomvihana, miały zostać rozpoczęte prace nad nową, socjalistyczną Konstytucją Laosu[3]. Zadanie to jednak otrzymało niski priorytet i dopiero 22 maja 1984 powstał piętnastoosobowy komitet zajmujący się pisaniem owego dokumentu[3]. Działał on pod przywództwem członka Politbiura, Sisomphone Lovansai, a także z pomocą wschodnioniemieckich doradców[3].
Brak laotańskiej Konstytucji przez prawie 15 lat od początku powstania państwa był krytykowany przez liczne organizacje pozarządowe, takie jak Amnesty International[4], czy nawet przez propagandową gazetę Xieng Pasason („Głos Ludu”)[3]. Zaznaczano, że brak Konstytucji skutkuje brakiem praw, sprawiedliwości i demokracji, a także prowadzi do rozwoju anarchii[3].
Powodem, dla którego prace nad nową Konstytucją były tak opóźnione, był prawdopodobnie brak zgodności w Politbiurze w kwestiach konkretnych przepisów[3]. Z tego też powodu w 1989 wybrany został nowy komitet, tym razem składający się z 19 osób, a w 1990 opublikowano pierwszy szkic nowej Konstytucji[3]. Kontrowersją okazał się być przepis wprowadzający w Laosie system monopartyjny[3]. Wywołał on niepokój społeczny, na którego temat wypowiedział się publicznie jeden z członków Komitetu Centralnego, który zapowiedział, że jakiekolwiek formy protestu będą tłumione masowymi aresztowaniami[3].
W lipcu 1990 grupa okołu 40 pracowników rządowych i intelektualistów utworzyła „Social Democratic Club”, który w swoich listach do rządu wzywał do przywrócenia systemu wielopartyjnego w Laosie[3]. Wielu z nich w ramach protestu zrezygnowało ze swoich posad w rządzie[3]. Protesty za granicą organizowali też m.in. studenci w Warszawie, Paryżu, czy w Pradze, w trakcie których wzywali do zorganizowania wolnych wyborów w Laosie[3]. W październiku 1990, zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami Komitetu Centralnego, rozpoczęto pierwsze aresztowania protestujących[3]. Po serii protestów, 14 sierpnia 1991, 16 lat po utworzeniu Laotańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej, Zgromadzenie Narodowe Laosu uchwaliło Konstytucję[3].
Treść
Konstytucja Laosu składa się z preambuły i 119 artykułów, podzielonych na 14 rozdziałów[5].
W preambule podkreśla się multietniczność Laosu i walkę o wolność trwającą nieustannie od XVIII wieku[5]. Socjalizm jest w niej ukazany jako źródło dobrobytu i główna wartość w państwie[5].
| Rozdział | Artykuły | Treść |
|---|---|---|
| I | 1–12 | Ustrój polityczny |
| II | 13–30 | Ustrój socjoekonomiczny |
| III | 31–33 | Obrona narodowa i bezpieczeństwo |
| IV | 34–51 | Podstawowe prawa i obowiązki obywateli |
| V | 52–64 | Zgromadzenie Narodowe |
| VI | 65–68 | Prezydent Państwa |
| VII | 69–75 | Rząd |
| VIII | 76–84 | Lokalne Zgromadzenia Ludowe |
| IX | 85–89 | Władze Samorządowe |
| X | 90–103 | Sądy Ludowe i Prokuratura |
| XI | 104–107 | Kontrola Państwowa |
| XII | 108–109 | Komisja wyborcza |
| XIII | 110–116 | Język, pismo, godło, flaga, hymn, święta narodowe, waluta i stolica |
| XIV | 117–119 | Postanowienia końcowe |
Przypisy
- ↑ Laos – The Lao Issara Government, countrystudies.us [dostęp 2020-11-26].
- ↑ French Indochina/Laos (1945-1954), uca.edu [dostęp 2020-11-26] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Laos: a country study, Library of Congress, Washington, D.C. 20540 USA, Rozdział 4, s. 219–221 [dostęp 2020-11-26].
- ↑ Amnesty International report 1985, 1985, s. 227 [dostęp 2020-11-26].
- ↑ a b c Constitution of Lao People’s Democratic Republic, www.constituteproject.org, 1991 [dostęp 2020-11-26] (ang.).
Media użyte na tej stronie
Flag of Laos
Emblem of Laos since 1991. This is/was a work-in-progress of the English Wikipedia Graphics Lab.