Konsulat Generalny Rosji w Gdańsku

Konsulat Generalny Rosji w Gdańsku
Генеральное консульство России в Гданьске
Konsulat Generalny Federacji Rosyjskiej
Russisches Generalkonsulat in Danzig
b. Konsulat Generalny ZSRR
b. Kaiserliches Russisches General-Konsulat
Logo
Ilustracja
Siedziba Konsulatu Generalnego Rosji w Gdańsku przy ul. Batorego
Państwo

 Polska

Data utworzenia

1717[1], 1725, 1926, 1945

Konsul Generalny

Sergiej Semionow

Zatrudnienie

6 (1929)[2], 10+[3]

Adres
ul. Batorego 15
80-251 Gdańsk
Położenie na mapie Gdańska
Mapa konturowa Gdańska, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Konsulat Generalny Rosji w Gdańsku”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Konsulat Generalny Rosji w Gdańsku”
Ziemia54°22′34,60″N 18°36′11,59″E/54,376278 18,603219
Strona internetowa
Kamieniczka Lwi Zamek - b. siedziba Domu Rosyjskiego w Gdańsku przy ul. Długiej
b. siedziba Przedstawicielstwa Handlowego ZSRR przy ul. Długiej 37 (1929)
(c) geo573, CC BY 3.0
b. siedziba b. Przedstawicielstwa Ministerstwa Gospodarki Rybnej ZSRR w Gdańsku przy Wałach Piastowskich

Konsulat Generalny Rosji w Gdańsku, Konsulat Generalny Federacji Rosyjskiej (ros. Генеральное консульство России в Гданьске) – placówka konsularna Rosji z siedzibą przy ul. Batorego 15 w Gdańsku.

Historia

okres do I wojny światowej

W 1718 na polecenie cara Piotra I zakupiono za 6000 guldenów pruskich z przeznaczeniem na siedzibę rezydenta carskiego w Gdańsku przy ul. Langgarten 74 (Długie Ogrody) dom „Zu den drei Bären” (do trzech niedźwiedzi). Jego formalne otwarcie nastąpiło w 1725. Na tej parceli w 1768 zbudowano nową rezydencję, nazywaną później pałacykiem konsulów rosyjskich lub domem rosyjskim (Russen-Haus).

Wewnątrz pierwszego z obu budynków, znajdowała się od 1720 prawosławna kaplica pod wezwaniem św. Mikołaja, którą przeniesiono do kolejnego, w którym funkcjonowała do 1926.

We wrześniu 1881 w pałacyku gościło dwóch cesarzy, rosyjski Aleksander III i niemiecki Wilhelm I[4].

Przedstawicielstwo również ówcześnie pełniło ważną rolę dla Rosji, m.in. monitorowało rosyjskie obroty handlowe w tranzycie przez Gdańsk[5].

Po wybuchu I wojny światowej, w 1914, ówczesny konsul generalny Dymitr Ostrowski został deportowany. Po zakończeniu działań wojennych, w pałacyku znalazło siedzibę m.in. przedstawicielstwo Wszechrosyjskiego Rządu admirała Kołczaka, pełniącego też szereg funkcji konsularnych.

okres międzywojenny

Po utworzeniu Wolnego Miasta Gdańska władze radzieckie powołały w marcu 1923 quasi‑konsulat ZSRR pod nazwą Rosyjskiego Komitetu Repatriacyjnego w WMG (Russisches Repatriations‑Komitee in den Freien Stadt Danzig E.V.), z siedzibą w hotelu Monopol przy Hundegasse 16–17, ob. ul. Ogarnej, który jednakże uległ szybkiej likwidacji. Według literatury źródłowej był on placówką OGPU[6]. W tym samym roku ZSRR powołał w Gdańsku oddział Przedstawicielstwa Handlowego ZSRR, o czym poniżej.

Konsulat w Gdańsku powołano dopiero po podpisaniu w 1926 przez rządy RP i ZSRR umowy konsularnej[7], z siedzibą ponownie przy ul. Langgarten 74. Placówka funkcjonowała tamże aż do wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej w 1941, zaś miejscowe władze przeznaczyły budynek na siedzibę Krajowego Urzędu ds. Prehistorii (Landesamt für Vorgeschichte) oraz Okręgowego Muzeum Prehistorycznego (Gaumuseum für Vorgeschichte). Budynek został spalony prawdopodobnie w marcu 1945 i obecnie nie istnieje.

W 1928 władze ZSRR planowały otwarcie konsulatu wraz z oddziałem przedstawicielstwa handlowego w Gdyni[8], do czego jednak nie doszło.

okres po 1945 r.

Po II wojnie światowej, w 1945, ponownie otwarto konsulat generalny ZSRR w Gdańsku. W latach 1945-1946 mieścił w budynku przy ul. Matki Polki 10, któremu później zmieniono adres na ul. Batorego 15, oraz przy ul. Konopnickiej 3.

W latach 1971-1993 w konsulacie mieściła się miejscowa komórka Grupy Operacyjnej KGB „Narew”.

W latach 1984–2022 działała w Gdańsku instytucja promocji kultury rosyjskiej pod nazwą Domu Radzieckiej Nauki i Kultury (Дом советской науки и культуры), Rosyjskiego Ośrodka Nauki i Kultury w Gdańsku (Российский центр науки и культуры в Гданьске}, ostatnio - Domu Rosyjskiego w Gdańsku (Русский дом в Гданьске) (2021-2022)[9].

Przedstawicielstwo Handlowe

okres międzywojenny

W 1923 otwarto w Gdańsku oddział warszawskiego Przedstawicielstwa Handlowego ZSRR (Торгпредство СССР, Russische Handelsvertretung in Polen, Handelsvertretung der UdSSR in Polen)[10]. Stanowiło też bazę dla działalności szpiegowskiej.[11] W 1927 przedstawicielstwo mieściło się przy Vorstädtischer Graben 1a, ob. Podwale Przedmiejskie, następnie przy Langgasse 37 (1929), ob. ul. Długiej, przy Karrenwall 8 (1931-1933), ob. ul. Okopowej, oraz przy Stadtgraben 13 (1935), ob. Podwale Grodzkie. W 1929 przedstawicielstwo zatrudniało 13 osób.[2]

Wcześniej założono spółkę - Gdańsko-Rosyjskie Towarzystwo Handlu (Danzig-Russische Handelsgesellschaft mbH - DAR) z siedzibą przy Hundegasse 21[12], ob. ul. Ogarnej (1920-1921), Langasse 25, ob. ul. Długiej (1923)[6], Poggenpfuhl 42, ob. ul. Żabi Kruk (1923-1925), które było placówką radzieckiego wywiadu ofensywnego.

okres po 1945 r.

Oddział warszawskiego Przedstawicielstwa Handlowego ZSRR funkcjonował w Gdańsku również po II wojnie światowej, początkowo przy ul. Batorego 11 (1946), następnie przy ul. Jagiellońskiej 2, ul. Okopowej 1b, oraz ul. Doki 2 (1965-)[13], w latach 80. przy ówczesnej ul. Karola Marksa 126, obecnie ul. Hallera. W jego skład wchodziło m.in. przedstawicielstwa -

  • Ministerstwa Floty Morskiej ZSRR (Министерство морского флота), ul. Doki 2
  • Ministerstwa Floty Rzecznej RFSRR (Министерство речного флота), ul. Doki 2
  • Rejestru Statków ZSRR (Регистр), ul. Doki 2
  • chz Sudoimport (Судоимпорт),

oraz

  • Ministerstwa Gospodarki Rybnej ZSRR (Министерство рыбного хозяйства), w budynku tzw. „Zieleniaka” przy Wałach Piastowskich 1.

W 1946 Przedstawicielstwo swój oddział miało też w Gdyni, przy ul. Żeromskiego 47.

Kierownicy placówki

  • 1717-1718 - Ludwik Kazimierz Łączyński (Ланчинский Людвиг Казимир), minister-rezydent, agent (ok. 1680-1752)
  • 1718-1736 - Georg Erdmann (Эрдман Георг), agent, od 1730 minister-rezydent (1682-1736)
  • 1736-1743 - Johann Schendel (Шендель Иоганн Людвиг), agent, od 1738 minister-rezydent (?-1743)[14]
  • 1743-1755 - Kaspar Szerer (Шерер Каспар), minister-rezydent (1689-1755)
  • 1755-1757 - Christian Szewius (Шевиус Христиан Францевич), minister-rezydent (1734-1788)
  • 1756-1760 - Aleksiej Siemionowicz Musin-Puszkin (Мусин-Пушкин Алексей Семёнович), minister-rezydent (1729-1817)
  • 1761-1762 - Iwan Rżyczewski (Ржичевский Иван), minister-rezydent
  • 1762-1775 - Hans Wilhelm von Rehbinder (Ребиндер Ганс Вильгельм), minister-rezydent (1728-1779)
  • 1775-1779 - Siemion Wołczkow (Волчков Семен), chargé d’affaires
  • 1779-1786 - płk. Christoph de Peterson (Петерсон Христофор Иванович), minister-rezydent (1735-1789)
  • 1786-1787 - Siemion Sokołowski (Соколовский Семен Яковлевич), chargé d’affaires
  • 1787-1790 - Iwan Rückman (Рикман Иван Свастянович), chargé d’affaires (-1806)
  • 1790-1793 - Siemion Sokołowski (Соколовский Семён Яковлевич), chargé d’affaires
  • 1800-1816 - Leontij Trefurt (Трефурт Леонтий [Отто Лудольф] Федорович), konsul generalny, od 1808 minister rezydent (1772-1848)
  • 1817-1823 - Karl von Heydeken (Гейдекен Карл Егорович), konsul generalny (-1835)
  • 1824-1828 - Antoni Makarowicz (Макарович Антон Константинович), konsul generalny (1772-1828)
  • 1829-1833 – Ludwik Tęgoborski (Тегоборский Людвиг Валерианович), konsul generalny (1793-1857)
  • 1833-1842 – Karł Biucow (Бюцов Карл Карлович), konsul generalny (1791-1852)
  • 1843-1847 - Iwan Pachert (Иван Иванович Пахерт), konsul generalny
  • 1848 - Konstantin Czewati (Чевати Константин Степанович), konsul generalny (~1811-1862)
  • 1849-1868 – Aleksandr Adelung (Аделунг Александр Федорович), konsul generalny (1805-1868)
  • 1869-1877 - baron Karl Gottlob Freytag von Loringhoven (Карл Андреевич [Карл-Готлиб] Фрейтаг фон Лорингофен), konsul generalny (1811-1882)
  • 1879-1895 - baron Aleksandr Wrangel (Врангель Александр Егорович), konsul generalny (1833-1915)
  • 1895-1898 - Richard Magsig (Магсиг Рихард), agent konsularny
  • 1899 - Grigorij Bogosłowski (Богословский Григорий Петрович), konsul generalny (1841-1900)
  • 1899-1914 - Dmitrij Ostrowski (Островский Дмитрий Николаевич), konsul generalny (1856–1938)

okres 1926-1940

  • 1926-1933 - dr Ignatij Kalina (Калина Игнатий Петрович, Эйзенбух), konsul generalny (1884-1938)[15]
  • 1935-1937 - Władimir Mieszczeriakow (Мещеряков Владимир Николаевич) (1885-1946)
  • 1937-1939 - Władimir Michels (Михельс Владимир Андреевич, Вольф Израилевич, pseudonim Мюллер) (1892–1940)[16]
  • 1939 - Iwan Własow (Власов Иван Филиппович) (1904-1941)
  • 1939–1940 - Michaił Koptiełow (Коптелов Михаил Ефремович) (1904-1952)

okres 1945–1990

  • 1945–1949 – Timofiej Chorobrych (Тимофей Хоробрых), konsul, od 1946 konsul generalny (1913-)
  • 1949-1951 – Aleksandr Krasnienkow (Александр Красненков), konsul generalny
  • 1951-1954 – Michaił Potapow (Михаил Потапов), konsul generalny
  • 1955-1958 – Nikołaj Tałyzin (Николай Талызин), konsul generalny
  • 1958-1959 – Wiktor Sborszczikow (Виктор Сборщиков)
  • 1960-1961 – Iwan Kuzniecow (Иван Кузнецов)
  • 1962-1963 – Michaił Wasiljew (Михаил Васильев)
  • 1964-1965 – Wiktor Pieliszczenko (Виктор Пелишенко), konsul generalny
  • 1966-1972 – Iwan Borisow (Иван Борисов) (1911-)
  • 1972-1977 – Fiodor Szarykin (Федор Шарыкин)
  • 1979-1983 – Lew Wachramiejew (Лев Вахрамеев)
  • 1984-1987 – Iwan Tkaczenko (Ткаченко Иван Филаретович)
  • 1987-1990 – Wadim Mucki (Вадим Муцкий)

okres od 1991

  • 1992 – Walentin A. Żychariew, konsul generalny
  • 2001-2002 – Nikołaj I. Biełowoł (Беловол Николай Иванович), konsul generalny
  • 2003-2006 – Wasilij Zujew (Василий Зуев), konsul generalny
  • 2006-2008 – Jurij Aleksiejew (Юрий Алексеев), konsul generalny
  • 2009-2013 – Siergiej Puczkow (Сергей Пучков), konsul generalny (1950-)[17]
  • 2013-? – Aleksandr Karaczewcew (Александр Карачевцев), konsul generalny (1953-)
  • 2018-2021 – Wiktor Kolesnikow (Виктор Колесников), konsul generalny (1956-)[18]
  • od 2021 – Sergiej Semionow (Сергей Валентинович Семенов), konsul generalny (1962-)[19]

Zobacz też

Bibliografia

  • Marek Andrzejewski, Ludzie Wolnego Miasta Gdańska (1920-1939), Informator biograficzny, Gdańsk: Marpress, 1997, s. 79, ISBN 83-87291-27-7, OCLC 830552971.
  • Grzegorz Berendt: Żydzi na terenie Wolnego Miasta Gdańska w latach 1920-1945 (działalność kulturalna, polityczna i socjalna), Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Gdańsk 1997
  • Mirosław Golon: Konsulaty radzieckie w Polsce w latach 1945-1956 (konsulat generalny w Gdańsku i konsulat w Krakowie), [w:] Zakończenie II wojny światowej. Polityka i dyplomacja międzynarodowa 1945-2005, Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2006
  • książki adresowe

Linki zewnętrzne

Przypisy

  1. ↑ analogicznie do roku rozpoczęcia misji przez pierwszego rezydenta, rezydenta, agenta Rosji w Gdańsku
  2. ↑ a b Gazeta Gdańska z 18 marca 1930
  3. ↑ Misje dyplomatyczne, urzędy konsularne i organizacje międzynarodowe w Polsce - Ministerstwo Spraw Zagranicznych - Portal Gov.pl, www.gov.pl [dostęp 2019-11-13] (pol.).
  4. ↑ Paweł Pizuński: Gdański zjazd dwóch cesarzy, [w:] [1]
  5. ↑ Русская транзитная торговля в Данциге и наши пограничные сношения, Изв. М-ва Иностранных дел СПб 1912, s. 234-245
  6. ↑ a b Artur Jendrzejewski: Polski wywiad wojskowy w Wolnym Mieście Gdańsku w latach 1920-1930, marpress Gdańsk 2013, s. 222
  7. ↑ w tym okresie stosunki zagraniczne WMG prowadziło polskie MSZ
  8. ↑ Gazeta Handlowa z 13 lipca 1928
  9. ↑ https://www.trojmiasto.pl/wiadomosci/Dom-Rosyjski-wyprowadzil-sie-z-kamienicy-na-ul-Dlugiej-n165316.html
  10. ↑ На пути к общеевропейскому партнерству, 90 лет Торгпредства России в Польше, Targovaja Gazeta, 14 września 2011[2]
  11. ↑ Grzegorz Berendt: Żydzi na terenie Wolnego Miasta Gdańska w latach 1920-1945 (działalność kulturalna, polityczna i socjalna), Gdańskie Towarzystwo Naukowe Gdańsk 1997, s. 80
  12. ↑ Andrzej Pepłoński: Wywiad Polski na ZSRR 1921-1939, Bellona Warszawa 2010, s. 278
  13. ↑ książki telefoniczne
  14. ↑ miejscowy kupiec i bankier
  15. ↑ żyd ur. w Radomiu
  16. ↑ również rezydent GRU
  17. ↑ w randze posła II rangi od 2002, [3]
  18. ↑ O konsulacie. Konsul generalny. gdansk.mid.ru. [dostęp 2019-05-09].
  19. ↑ Konsul Generalny - Konsulat Generalny Rosji w Gdańsku, mid.ru [dostęp 2021-09-23] (pol.).

Media użyte na tej stronie

Gdańsk location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Gdańsk, Polska
Pomeranian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.92 N
  • S: 53.40 N
  • W: 16.65 E
  • E: 19.75 E
Gdańsk, ul. Długa 37 by AW.jpg
Autor: Wolskaola, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Gdańsk Główne Miasto - kamienice mieszczańskie przy ul. Długiej, od lewej: 38 (fragment), 37 i 36 (fragment).
Drapacz chmur "Zieleniak" w centrum Gdańska - panoramio.jpg
(c) geo573, CC BY 3.0
Drapacz chmur " Zieleniak " w centrum Gdańska
Gdansk Batorego15.jpg
Autor: Lisarlena, Licencja: CC BY-SA 3.0
Konsulat Generalny Rosji w Gdańsku Wrzeszczu przy ul. Batorego 15
Lion's Castle in Gdańsk.jpg
Autor: Starscream, Licencja: CC BY-SA 3.0
Lwi Zamek jest kamienicą w Gdańsku, przy ulicy Długiej 35. Nazwa prawdopodobnie pochodzi od dwóch rzeźb, przedstawiających lwy.