Kontrola zarządcza

Kontrola zarządcza – specyficzne rozwiązanie organizacyjne, tj. koncepcja teoretyczna, którą urzeczywistnia się w praktyce organizacyjnej, aby przezwyciężyć określone problemy w organizacji i osiągać zakładane rezultaty. W ujęciu Józefa Płoskonki, kontrola zarządcza to system procedur, instrukcji, zasad i mechanizmów, które wspomagają zarządzanie zmierzając do uzyskania – przez kierownictwo – pewności, że cele jednostki zostaną osiągnięte[1].

Kontrola zarządcza to zarazem szczególny reżim prawny, tj. zespół norm prawnych, obowiązujących rozmaite grupy adresatów w różnych sytuacjach, które łączy wspólny mianownik: dana jednostka organizacyjna sektora finansów publicznych[2].

Definicja ustawowa

W Polsce, zgodnie z art. 68 ustawy o finansach publicznych[3]:

Kontrolę zarządczą w jednostkach sektora finansów publicznych stanowi ogół działań podejmowanych dla zapewnienia realizacji celów i zadań w sposób zgodny z prawem, efektywny, oszczędny i terminowy.

Celem kontroli zarządczej jest zapewnienie w szczególności:

  1. zgodności działalności z przepisami prawa oraz procedurami wewnętrznymi;
  2. skuteczności i efektywności działania;
  3. wiarygodności sprawozdań;
  4. ochrony zasobów;
  5. przestrzegania i promowania zasad etycznego postępowania;
  6. efektywności i skuteczności przepływu informacji;
  7. zarządzania ryzykiem.

Przejawy kontroli zarządczej

Zgodnie z art. 70 ustawy o finansach publicznych w ramach kontroli zarządczej muszą corocznie powstać trzy oficjalne dokumenty (publikowane w Biuletynie Informacji Publicznej):

  1. roczny plan działalności, wskazujący konkretne cele „w ramach poszczególnych zadań budżetowych wraz ze wskazaniem podzadań służących osiągnięciu celów oraz mierniki określające stopień realizacji celu i ich planowane wartości”;
  2. sprawozdanie z wykonania planu działalności;
  3. oświadczenie o stanie kontroli zarządczej – tj. indywidualna samoocena świadomego osiągania rezultatów oraz działań, podjętych dla osiągnięcia rozsądnego poziomu pewności, że jednostka funkcjonuje legalnie, efektywnie, oszczędnie oraz terminowo.

Podmioty odpowiedzialne za zapewnienie funkcjonowania kontroli zarządczej

  1. Minister w kierowanym przez niego dziale administracji rządowej, z zastrzeżeniem pkt. 2,
  2. Wójt, burmistrz, prezydent miasta, przewodniczący zarządu jednostki samorządu terytorialnego,
  3. Kierownik jednostki.

Przypisy

  1. ↑ Józef Płoskonka, Pojęcie kontroli w ujęciu zarządczym. Kontrola Państwowa nr 2/2006, s. 8.
  2. ↑ Andrzej Szpor Pojęcie kontroli zarządczej. [dostęp 2013-10-04].
  3. ↑ Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1634).

Bibliografia