Konwencja dzierżoniowska (1790)

Konwencja dzierżoniowska (1790)
Reichenbacher Konvention
Państwo Królestwo Prus
MiejscowośćDzierżoniów (niem. Reichenbach)
Data27 lipca 1790
UczestnicyKrólestwo Prus,
Monarchia Habsburgów,
Holandia,
Wielka Brytania
brak współrzędnych

Konwencja dzierżoniowska[1] (także konwencja z Reichenbach) – układ podpisany 27 lipca 1790 roku w Dzierżoniowie (niem. Reichenbach) między Austrią a Prusami[2]

Tło historyczne

Odwołanie jeszcze przez cesarza Józefa II zbioru przywilejów Joyeuse Entrée w Niderlandach Austriackich (Belgii) w 1789 roku spowodowało wybuch powstania antyhabsburskiego. Jego następca, Leopold II (będąc współregentem jeszcze za życia Józefa II) za punkt honoru stawiał sobie odzyskanie panowania nad tymi ziemiami. Wraz z przejęciem władzy w 1790 roku nie tylko udało mu się złagodzić opozycję, ale również zapewnić sobie jej przychylność. Nie wystarczało to jednak do rozpoczęcia rewindykacji Niderlandów. Od lutego 1788 roku[3] Cesarstwo prowadziło wojnę z Turcją, co wiązało jego siły militarne[4]. Ponadto, podpisany w marcu 1790 roku między Polską a Prusami sojusz stwarzał możliwość konfrontacji pomiędzy Austrią i Prusami[4]. Wymagało to więc utrzymywania wojsk w Czechach i na Morawach[4].

Negocjacje

W takiej sytuacji najlepszym rozwiązaniem dla monarchii Habsburgów okazał się sojusz z Prusami[4]. Rozwiązaniu takiemu sprzeciwiał się austriacki dyplomata, który kierował austriacką polityką zagraniczną, Wenzel Anton von Kaunitz. Uważał, że układ z monarchią Hohenzollernów będzie równoznaczny z obowiązkiem podziału stref wpływów w Rzeszy[4]. Wobec opozycyjnej postawy kanclerza, Leopold II zmuszony był do szukania nowych współpracowników, odpowiedzialnych za politykę zagraniczną. Zostali nimi baron Anton von Spielmann i hrabia Johann Ludwig von Cobenzl. Rozmowami z sąsiednim mocarstwem, które odbywały się w Dzierżoniowie, kierował ten pierwszy[4]. Na negocjacje ze stron Prus przybył król Fryderyk Wilhelm II, wraz z generałami, książętami i zaproszonymi gośćmi. Wśród nich był m.in. Karol August, z przyjacielem poetą Johannem von Goethe. W rozmowy zaangażowała się m.in. Holandia, której zależało, by uchronić się przed wypłatą Prusom subsydiów, zgodnie z umową należących się w razie wojny. Do negocjacji włączyła się też Wielka Brytania, której przewodził premier William Pitt[4].

Układ i jego postanowienia

Układ w Dzierżoniowie ratyfikowany został 2 sierpnia w Wiedniu i 5 sierpnia w Berlinie. Traktat zagwarantowany został przez Jerzego III, króla Wielkiej Brytanii i Stany Generalne Holandii[4].

Traktat zakładał, że między Austrią a Turcją nastąpi zawieszenie broni w wojnie austriacko-tureckiej oraz pokojowe rozwiązanie konfliktu[4]. Ponadto Austria miała wstrzymać pomoc militarną dla Rosji w przypadku dalszego prowadzenia wojny rosyjsko-tureckiej. W zamian za to Leopold II miał otrzymać pomoc przy restauracji władzy w Belgii[4].

Skutki

Podpisany układ sukcesem był przede wszystkim dla Austrii, która miała pretekst do zakończenia nieekonomicznej wojny z Turcją[5], a Leopold II mógł liczyć na poparcie Prus w wyborze na cesarza. Nie bez znaczenia dla monarchii Habsburgów były też rozpoczęte rozmowy z Wielką Brytanią. Ponadto zbuntowana Belgia nie mogła już liczyć na pomoc Anglii, Holandii i Prus[4]. Na traktacie zyskała również Wielka Brytania, której udało skłonić się dwa rywalizujące państwa do wspólnego wystąpienia przeciwko Francji[4].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Grzegorz Podruczny. Nowożytne fortyfikacje polowe na Śląsku – zarys problematyki badawczej i konserwatorskiej. „Archaeologica Hereditas”. 2017, s. 175. Wojciech Borkowski, Wojciech Brzeziński, Jacek Wysocki. Państwowe Muzeum Archeologiczne. ISSN 2451-0521 (pol.). 
  2. ↑ Paszyn 2001 ↓.
  3. ↑ Paul W. Schroeder, The Transformation of European Politics, 1763-1848, Clarendon Press, 1996, ISBN 978-0-19-820654-5 [dostęp 2018-09-03] (ang.).
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l Wawrykowa 1980 ↓, s. 9–11.
  5. ↑ Clark 2009 ↓, s. 267.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie