Kopalnia Węgla Kamiennego Nowy Wirek
Szyb Nowy Wirek, fot. 2012 r. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Data założenia | 1 stycznia 1954 |
| Data likwidacji | 1 listopada 1995 |
Kopalnia Węgla Kamiennego Nowy Wirek – zlikwidowana kopalnia węgla kamiennego, działająca od 1 stycznia 1954 roku[1] do 1 listopada 1995 roku[2]. Kopalnia znajdowała się w Kochłowicach, dzielnicy Rudy Śląskiej[1].
Historia
Kopalnia była budowana od 1950 do 1955 roku. W 1954 roku rozpoczęto głębienie szybów[3]. 1 stycznia 1954 roku została do niej przyłączona Kopalnia Węgla Kamiennego Wirek. 1 sierpnia 1955 roku nowo zbudowana część kopalni została przekazana do eksploatacji[1]. W 1956 roku rozpoczęto głębienie szybu Nowy Wirek[4] do poziomu 751 metrów, które zakończono 7 kwietnia 1959[5].
Obszar górniczy, ustanowiony 10 stycznia 1958 roku, liczył 7,86 km²[6].
Wydobycie obejmowało głównie pokłady siodłowe (grupa warstw 500)[7], przez co dochodziło do tąpnięć i wydzielania się dużych ilości metanu, np. w 1969 i 1978 roku[8].
Kopalnia była częścią Rudzkiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego do 31 marca 1957 roku. Później należała do Bytomskiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego, a następnie od 1 października 1982 roku do Zrzeszenia Kopalń Węgla Kamiennego w Bytomiu[1].
W 1995 roku w kopalni doszło do tąpnięcia, w wyniku którego zginęło 5 górników, co było jednym z poważniejszych wypadków w ówczesnym górnictwie polskim[9].
1 listopada 1995 roku kopalnia Nowy Wirek została połączona z kopalnią Polska, na skutek czego powstała Kopalnia Węgla Kamiennego Polska-Wirek[2].
1 sierpnia 2007 roku KWK Polska-Wirek została połączona z KWK Halemba z powodu znacznego wyczerpania złoża kopalni Polska-Wirek[10]. W rezultacie powstała kopalnia Halemba-Wirek[11], a dawna kopalnia Polska-Wirek stanowiła ruch Wirek tejże kopalni[12].
Z uwagi na resztkowy charakter złoża i uwięzienie pozostałych zasobów w filarach ochronnych, 1 sierpnia 2009 roku rozpoczęła się likwidacja ruchu Wirek[13], zakończona w 2014 roku[14].
Upamiętnienie działalności zakładu stanowi wagonik górniczy ustawiony przed dawną siedzibą kopalni w Kochłowicach z napisem: „Ostatnia tona węgla / Ruch Wirek / KWK Halemba-Wirek / 31.07.2009”[15].
Na terenie po ruchu Wirek działa obecnie Oddział Centrów Demontażowych Konsorcjum Ochrony Kopalń, który zajmuje się demontażem urządzeń i maszyn górniczych przeznaczonych do remontu[16].
Wydobycie
Wydobycie węgla kamiennego kształtowało się następująco:
Zaplecze socjalne
W latach Polski Ludowej do 1960 roku zbudowano dla pracowników kopalni ponad 40 bloków mieszkalnych, 6 domów dwurodzinnych, trzy Domy Górnika, ambulatorium, zajezdnię straży pożarnej, nową łaźnię przy szybie Wirek, a także przedszkole dla dzieci górników oraz postawiono nowy przystanek kolejowy Ruda Nowy Wirek[17].
Przypisy
- ↑ a b c d e f Jaros 1984 ↓.
- ↑ a b PGG ↓.
- ↑ Syrek 1976 ↓.
- ↑ Fajklewicz 2003 ↓.
- ↑ Kołodziej 2004 ↓, s. 26.
- ↑ Kołodziej 2004 ↓, s. 24.
- ↑ Gibowicz 1995 ↓.
- ↑ Kabiesz 2002 ↓.
- ↑ Nowak 2003 ↓.
- ↑ Zych 2007 ↓.
- ↑ Uszko 2012 ↓.
- ↑ PAP 2009 ↓.
- ↑ Dudała 2009 ↓.
- ↑ Kotwicki 2016 ↓.
- ↑ Świtała-Trybek 2014 ↓.
- ↑ KOK ↓.
- ↑ Niewiarowski 1960 ↓.
Bibliografia
- Badania sejsmiczności w kopalniach : materiały XXIII Polsko-Czesko-Słowackiej Konferencji, Ustroń-Zawodzie, 21-22 października 1994 r.. Jerzy Sławomir Gibowicz (red.). Warszawa: IG PAS, 1995, s. 75-76, seria: Publications of the Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences. M, Miscellanea, 0138-015X; 19. ISBN 83-85173-51-X.
- Jerzy Dudała: Kompania Węglowa: od 1 sierpnia likwidacja ruchu Wirek. WNP.PL, 2009-06-08. [dostęp 2016-12-18].
- Zbigniew Fajklewicz, Janusz Madej, Krzysztof Jakiel, Sławomir Porzucek i inni. Rola mikrograwimetrycznych badań powierzchniowych i pionowego profilowania w ocenie bezpiecznej eksploatacji szybu górniczego. „WUG. Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie”, s. 301, 2003. Wyższy Urząd Górniczy. ISSN 1505-0440.
- Ruch Halemba. Charakterystyka. Polska Grupa Górnicza. [dostęp 2016-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-20)].
- Jerzy Jaros: Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich. Katowice: Śląski Instytut Naukowy, 1984, s. 82. ISBN 83-00-00648-6.
- Józef Kabiesz. Współwystępowanie i wzajemne oddziaływanie naturalnych zagrożeń górniczych. „Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko”, s. 44, 2002. Główny Instytut Górnictwa. ISSN 1643-7608.
- * Grzegorz Kołodziej: Historia ewolucji kopalni Polska-Wirek (Kopalnia „Prezydent”, „Polska” i „Polska-Wirek”). Świętochłowice: Urząd Miasta Świętochłowice, 2004-01.
- Demontaż maszyn i urządzeń. Konsorcjum Ochrony Kopalń. [dostęp 2016-12-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-20)].
- Adam Kotwicki: Przed nami Barbórka. Wiadomości Rudzkie. Śląskie Media, 2016-12-02. [dostęp 2016-12-18].
- Marian Niewiarowski: XV lat Bytomskiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego: 1945-1960. Bytom: Komitet Obchodu XV-lecia Bytomskiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego w Bytomiu, 1960, s. 78.
- Mirosław Nowak: Ostatnia szychta. Przegląd, 2003-04-27. [dostęp 2016-12-18].
- PAP: Od 1 sierpnia likwidacja kopalni Wirek w Rudzie Śląskiej. TVS, 2009-06-18. [dostęp 2016-12-11].
- Mieczysław Syrek: Przemysł regionu Katowickiego w latach 1945-1974. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”, 1976, s. 159.
- Dorota Świtała-Trybek. Lokomotywy i wagoniki górnicze jako pamiątki historii oraz atrakcje turystyczne. „Turystyka Kulturowa”. 8, s. 39, 2014-08. ISSN 1689-4642.
- Marek Uszko. Zarządzanie produkcją w Kompanii Węglowej S.A.. „Górnictwo i Geologia”. 7 (3), s. 145, 2012. Politechnika Śląska. ISSN 1896-3145.
- Anna Zych. „Halemba-Wirek” już fedruje. „Trybuna Górnicza”. 668 (32), s. 2, 2007-08-02. Wydawnictwo Górnicze. ISSN 1231-9996.
Media użyte na tej stronie
.jpg)
(c) inforobert / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0
Kopalnia Węgla Kamiennego "Halemba - Wirek" Ruch "Wirek", Sortownia
Autor: Petr Štefek, Licencja: CC BY 3.0
KWK Nowy Wirek, Ruda Śląska, Polska
.jpg)
(c) inforobert / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0
Kopalnia Węgla Kamiennego "Halemba - Wirek" Ruch "Wirek", Szyb Nowy Wirek. Widok od strony Góry Hugona.