Kopalnia w Falun

Strefa Górnicza Wielkiej Góry Miedzianej w Falun Mining Area of the Great Copper Mountain in Falun[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Szwecja
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	II, III, V
Numer ref.	1027
Region[b]	Europa i Ameryka Północna
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	2001 na 25. sesji
Położenie na mapie Dalarna Strefa Górnicza Wielkiej Góry Miedzianej w Falun Mining Area of the Great Copper Mountain in Falun
Położenie na mapie Szwecji Strefa Górnicza Wielkiej Góry Miedzianej w Falun Mining Area of the Great Copper Mountain in Falun
60°35′56″N 15°36′44″E/60,598889 15,612222
↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

Kopalnia w Falun, Dawna kopalnia miedzi w Falun (szw. Falu koppargruva) – szwedzka kopalnia o historycznym znaczeniu, zamknięta w 1992.

Rozwój

Wydobycie miedzi w Falun zaczęło się prawdopodobnie w IX wieku, natomiast okres od XIII wieku jest udokumentowany. Największy rozwój kopalni przypada na wiek XVII, kiedy to kopalnia dostarczała 2/3 światowego wydobycia miedzi. Pozyskiwana tam była nie tylko miedź, ale także złoto (był to największy wówczas wydobywca w Szwecji) i srebro (drugie miejsce w Szwecji).

Ponieważ jednak wydobycie odbywało się często w niezaplanowany sposób, nierzadko dochodziło do zawałów. W 1687 zapadła się większa część kopalni. Szczęśliwie miało to miejsce w środku lata, podczas jednego z największych świąt w Szwecji, przez co nikt nie ucierpiał. Teren wydobywczy kopalni (Stora Stöten) ma dzisiaj głębokość 95 m i szerokość 350 m.

W XVIII wieku kopalnia straciła na znaczeniu, chociaż pozostała aż po XIX wiek ważnym producentem miedzi. Prace wydobywcze nadal miały miejsce w XX wieku, jednak pozyskiwana ruda składała się w 30% z siarki, w 5,5% z cynku, w 2% z ołowiu, a tylko w 0,4% z miedzi ze śladowymi ilościami złota i srebra.

Dziś jest tam muzeum, a od 2001 roku kopalnia pod nazwą Strefa Górnicza Wielkiej Góry Miedzianej w Falun jest na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Produktem ubocznym kopalni jest czerwony pigment o nazwie czerwień faluńska, który stał się „szwedzką farbą narodową” i nadal jest wytwarzany.

Literackie opracowania

Kopalnie stały się tematem dla niektórych niemieckojęzycznych autorów:

• Johann Peter Hebel, Unverhofftes Wiedersehen
• E.T.A. Hoffmann, Die Bergwerke zu Falun
• Hugo von Hofmannsthal, Das Bergwerk zu Falun
• Georg Trakl, Ellis-Gedichte
• Richard Wagner, libretto do dzieła Die Bergwerke zu Falun