Koszatniczkowate
| ||
| Octodontidae[1] | ||
| Waterhouse, 1840[2] | ||
| Okres istnienia: oligocen–holocen | ||
 Przedstawiciel rodziny – koszatniczka pospolita (Octodon degus) | ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ssaki | |
| Podgromada | żyworodne | |
| Infragromada | łożyskowce | |
| Rząd | gryzonie | |
| Podrząd | jeżozwierzowce | |
| Infrarząd | jeżozwierzokształtne | |
| Nadrodzina | Octodontoidea | |
| Rodzina | koszatniczkowate | |
| Typ nomenklatoryczny | ||
Octodon E.T. Bennett, 1832 | ||
| Rodzaje | ||
zobacz opis w tekście | ||
Koszatniczkowate[3], dawniej koszatniczki[4][5] (Octodontidae) – rodzina ssaków z podrzędu jeżozwierzowców (Hystricomorpha) w rzędzie gryzoni (Rodentia).
Zasięg występowania
Rodzina obejmuje gatunki zamieszkująca tereny Ameryki Południowej[6][7].
Charakterystyka
Koszatniczkowate są zwierzętami klasyfikowanymi jako małe lub średniej wielkości, o długości ciała (tułów wraz z głową) rzędu 150–400 mm przy masie ciała 80–300 g. Sierść tych gryzoni jest miękka i gęsta, o wybarwieniu na barwy od szarej do brązu. Charakteryzują je krótkie łapy o czterech palcach zakończonych pazurami, długimi wibryssami, stosunkowo dużą głową, dużymi i zaokrąglonymi uszami (mniejsze uszy ma jedynie naziemne i podziemne (Aconaemys i Spalacopus). Kość bębenkowa w części skroniowej czaszki jest dobrze rozwinięta Octodontomys, Octomys, Pipanacoctomys, Salinoctomys oraz – w sposób szczególnie wyraźny – u Tympanoctomys. Wzór zębowy koszatniczkowatych: I 1/1, C 0/0, P 1/1, M 3/3 (=20)[8].
Nazwę rodzaju Octodon (łac. octo – osiem, gr. ὀδών (odon) – ząb) rodzina zawdzięcza ukształtowaniu trzonowców[9], a nie ilości zębów (raczej "ósemkowozębne" niż "ośmiozębne"). Koszatniczkowate to roślinożercy, żywią się bulwami, ziołami, kaktusami[10].
Systematyka
Do rodziny koszatniczkowatych należą następujące rodzaje[6][3]:
- Tympanoctomys Yepes, 1942 – wiskaczoszczur
- Pipanacoctomys Mares, Braun, Barquez & Diaz, 2000 – wiskaczoszczurek – jedynym przedstawicielem jest Pipanacoctomys aureus Mares, Braum, Barquez & Diaz, 2000 – wiskaczoszczurek złocisty
- Octomys O. Thomas, 1920 – pseudowiskacz – jedynym przedstawicielem jest Octomys mimax O. Thomas, 1920 – pseudowiskacz stokowy
- Octodontomys Palmer, 1903 – koszatnik – jedynym przedstawicielem jest Octodontomys gliroides (Gervais & d’Orbigny, 1844) – koszatnik pilchowaty
- Octodon E.T. Bennett, 1832 – koszatniczka
- Aconaemys Ameghino, 1891 – skalniczka
- Spalacopus Wagler, 1832 – kururo – jedynym przedstawicielem jest Spalacopus cyanus (Molina, 1782) – kururo niebieskawy
Pochodzenie grupy koronnej linii koszatniczkowatych (Octodontidae) jest datowane na późny miocen (7·8–9 mln lat temu) z głównym rozproszeniem przypadającym na plio-plejstocen. Sprzyjało temu wypiętrzenie Andów. Grupa rozdzieliła się na dwa, czytelnie rozróżnialne klady: przystosowane do pustynnych warunków terenów obecnej Argentyny Tympanoctomys, Pipanacoctomys i Octomys, oraz klad „chilijski” w obrębie którego mieściły się: Aconaemys, Octodon i Spalacopus. Siostrzanym kladem dla tej drugiej grupy jest koszatnik pilchowaty (Octodontomys gliroides). Takson monofiletyczny koszatniczkowatych wyróżniał się indywidualnymi cechami morfologicznymi i genetycznymi[8].
Przypisy
- ↑ Octodontidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ G.R. Waterhouse. On the Geographical Distribution ot the Rodentia. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 7, s. 172, 1839 (ang.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 292–293. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)
- ↑ K. Kowalski (redaktor naukowy), A. Krzanowski, H. Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Mały słownik zoologiczny: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991. ISBN 83-214-0637-8.
- ↑ Kazimierz Kowalski: Ssaki. Zarys teriologii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. 642.
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 566–568. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.)
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Octodontidae. W: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2019-11-03].
- ↑ a b A. Ojeda: Family Octodontidae (Viscacha Rats, Degus, Rock Rats and Coruro). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 547–551. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.)
- ↑ Kłys G., Kościów R., Ruprecht A.L. w druku. Octodon degus (Molina, 1782), Octodontidae (Rodentia) new, alien species for the fauna of Europe and Polish mammals, Deutsche Gesellschaft fuer Saeugetierkunde
- ↑ Ian D.Bishop, The Encyclopedia of Mammals; Facts on File; New York 1984
Linki zewnętrzne
| ||||||||||||||||||||||
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
kształt trzonowców Octodontidae