Kozica

Kozica
Rupicapra[1]
Blainville, 1816[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – kozica północna (R. rupicapra)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

Cetartiodactyla

Podrząd

przeżuwacze

Infrarząd

Pecora

Rodzina

wołowate

Podrodzina

antylopy

Plemię

koziorożce

Rodzaj

kozica

Typ nomenklatoryczny

Capra rupicapra Linnaeus, 1758

Synonimy
Gatunki

6 gatunków – zobacz opis w tekście

Kozica[7] (Rupicapra) – rodzaj ssaka z podrodziny antylop (Antilopinae) w obrębie rodziny wołowatych (Bovidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji (Hiszpania, Andora, Francja, Niemcy, Polska, Słowacja, Austria, Liechtenstein, Szwajcaria, Włochy, Słowenia, Chorwacja, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra, Albania, Grecja, Macedonia Północna, Bułgaria, Serbia, Rumunia, Rosja, Gruzja, Azerbejdżan i Turcja)[8][9][10].

Morfologia

Długość ciała 90–135 cm, długość ogona 3–10 cm, wysokość w kłębie 70–90 cm; długość rogów 14–30 cm; masa ciała 20–60 kg[9].

Systematyka

Etymologia

  • Rupicapra: łac. rupes, rupis „skała”; capra „koza”[11].
  • Capella: łac. capella „samica kozy”, od caper, capri „samiec kozy”; przyrostek zdrabniający ella[12]. Gatunek typowy: Capra rupicapra Linnaeus, 1758; młodszy homonim Capella Frenzel, 1801 (Aves).
  • Cemas: gr. κεμας kemas „młody jeleń”[13]. Gatunek typowy: Capra rupicapra Linnaeus, 1758; młodszy homonim Cemas Oken, 1816 (Bovidae).

Podział systematyczny

Klasyfikacja taksonomiczna w obrębie Rupicapra jest niepewna. Przodkowie kozic prawdopodobnie pochodzili z Azji i rozprzestrzenili się na terenie Europy w środkowym plejstocenie przed zlodowacenie środkowopolskich. Pokrywy lodowe podczas maksimów lodowcowych w Alpach i Pirenejach izolowały populacje kozic, co skutkowało różnicowaniem genetycznym, ale podczas oscylacji klimatycznych dochodziło do kurczenia się, ekspansji oraz hybrydyzacji populacji[8]. Do rodzaju należą następujące gatunki[8][7]:

  • Rupicapra pyrenaica Bonaparte, 1845kozica południowa
  • Rupicapra ornata Neumann, 1899kozica apenińska
  • Rupicapra parva Cabrera, 1911kozica kantabryjska
  • Rupicapra rupicapra (Linnaeus, 1758)kozica północna
  • Rupicapra carpatica Couturier, 1938kozica karpacka
  • Rupicapra asiatica Lydekker, 1908kozica anatolijska

Uwagi

  1. Nazwa nieważna, stłumiona przez ICZN[3].

Przypisy

  1. Rupicapra, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. H.M.D. de Blainville. Sur plusieurs espèces d’animaux mammifères, de l’ordre des ruminans. „Bulletin de la Société philomathique de Paris”. Année 1816, s. 75, 1816. (fr.). 
  3. Anonim. Frisch (J. L.), 1775 „Das Natur-System der vierfussigen Thiere” declared not available for nomenclatorial purposes. „The Bulletin of zoological nomenclature”. 4, s. 548–549, 1950. (ang.). 
  4. J.L. Frisch: Das Natur-System der vierfüßigen Thiere in. Tabellen, darinnen alle Ordnungen, Geschlechte und Arten, nicht nur mit bestimmenden. Glogau: Christian Friedrich Günther, 1775, s. 2. (niem.).
  5. A. Keyserling & J.H. Blasius: Die wirbelthiere Europa’s. Braunschweig: F. Vieweg und sohn, 1840, s. 9. (niem.).
  6. C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Für gebildete Leser aller Stände, besonders für die reifere Jugend und ihre Lehrer. Breslau: A. Schulz, 1842, s. 153. (niem.).
  7. a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 183. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  8. a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 366. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  9. a b C. Groves, D. Leslie, B. Huffman, R. Valdez, K. Habibi, P. Weinberg, J. Burton, P. Jarman & W. Robichaud: Family Bovidae (Hollow-horned Ruminants). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 741–743. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).
  10. D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Genus Rupicapra. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-02]. (ang.).
  11. Palmer 1904 ↓, s. 613.
  12. Palmer 1904 ↓, s. 157.
  13. Palmer 1904 ↓, s. 167.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Wikimedia Community Logo.svg
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
Rupicapra rupicapra (37830724332).jpg
Autor: xulescu_g, Licencja: CC BY-SA 2.0

chamois Gämse

capră neagră