Królowy Most

Królowy Most

osada
Cerkiew prawosławna św. Anny
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	białostocki
Gmina	Gródek
Wysokość	135-149 m n.p.m.
Liczba ludności (2011)	90
Strefa numeracyjna	85
Kod pocztowy	16-040[1]
Tablice rejestracyjne	BIA
SIMC	0028984[2]
Położenie na mapie gminy Gródek Królowy Most
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Królowy Most
Położenie na mapie województwa podlaskiego Królowy Most
Położenie na mapie powiatu białostockiego Królowy Most
53°08′34″N 23°28′20″E/53,142778 23,472222

Królowy Most (białorus. Кралёвы Мост^[3]) – osada w Polsce położona nad rzeką Płoską w województwie podlaskim, w powiecie białostockim, w gminie Gródek^[2][4]. Leży ok. 25 km na wschód od Białegostoku.

Wieś, położona na skraju Puszczy Knyszyńskiej, ma charakter letniskowy. Jej wcześniejsze nazwy to: Annopol i Janopol – ta druga związana według tradycji z Janem III Sobieskim.

Opis

Według legendy, podczas podróży do Wołkowyska, w okolicach dzisiejszego Królowego Mostu zatrzymał się Zygmunt August. Wówczas to ponoć w ciągu jednej nocy zbudowano most na rzece Płosce^[5].

W 1871 obok majątku Janopol, nad rzeką, znajdował się tartak, młyn oraz duża fabryka sukna, przy której wzniesiono kilka domów dla robotników^[6].

Według Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności w 1921 Królowy Most był folwarkiem liczącym 3 domostwa i zamieszkiwanym przez 20 osób. Wszyscy mieszkańcy zadeklarowali wówczas białoruską przynależność narodową oraz wyznanie prawosławne^[7].

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Królowy Most. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa białostockiego.

Przez Królowy Most prowadzą szlaki turystyczne: Szlak Wzgórz Świętojańskich i Szlak Napoleoński. W okolicy wsi miały miejsca bitwy w latach: 1807, 1831 i 1863.

We wsi nagrano kilka scen do filmów Jacka Bromskiego U Pana Boga za piecem, U Pana Boga w ogródku oraz U Pana Boga za miedzą.

Zabytki

Kaplica rzymskokatolicka pod wezwaniem św. Anny

• rzymskokatolicka kaplica pod wezwaniem św. Anny należąca do parafii w Gródku, 1857, nr rej.:A-382 z 8.10.1986. W latach 1863–1915 obiekt funkcjonował jako cerkiew prawosławna^[8].
• prawosławna cerkiew parafialna pod wezwaniem św. Anny – w stylu bizantyjskim na planie krzyża greckiego, z absydą i z trzema wieżyczkami nad szczytami. Wewnątrz znajduje się ikonostas pochodzący z cerkwi w Grodnie, 1913–1939 nr rej.:A-381 z 5.11.1987 ^[9].

• Stare cmentarze: prawosławny i rzymskokatolicki.

Dojazd

• Królowy Most leży przy drodze krajowej nr 65 prowadzącej do polsko-białoruskiego przejścia granicznego w Bobrownikach.
• Dojazd autobusem PKS Białystok (linia Białystok – Gródek).

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Legenda związana z powstaniem wsi
• Praca magisterska na temat historii Janopola-Królowego Mostu
• Królowy Most, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 691 .