Kraje bałtyckie

Kraje bałtyckie na mapie Europy

Kraje bałtyckie – nazwa stosowana dla określenia trzech państw położonych nad Morzem Bałtyckim: Litwy, Łotwy i Estonii^[1]. Zajmują one powierzchnię 175,1 tys. km², zamieszkuje je ok. 6,2 mln mieszkańców (2014).

Podstawowe dane

Państwo	Powierzchnia (km²)	Populacja (2017)	stolica (populacja)	PKB/osobę (2017)[2]
Estonia	45 226	1 315 635	Tallinn (444 885)	31 800 USD
Łotwa	64 589	1 953 200	Ryga (639 630)	27 600 USD
Litwa	65 200	2 827 947	Wilno (542 664)	32 300 USD

Państwa te cechują liczne podobieństwa:

• kulturowe – ludy i języki niesłowiańskie odróżniające je od otaczających narodów, zobacz: języki bałtyckie: litewski i łotewski oraz język ugrofiński: język estoński, bliski krewny języka fińskiego. Ludy: Bałtowie (Litwini i Łotysze), Ugrofinowie (Estończycy). Bardzo silne wpływy kultury skandynawskiej i niemieckiej na Łotwie, a szczególnie w Estonii. Litwini są głównie katolikami, a Łotysze i Estończycy to w większości protestanci.
• historyczne: uzależnienie od sąsiednich państw, głównie: Szwecji, Danii, Rosji, Polski oraz niemieckich państw zakonnych oraz innych tworów państwowych rządzonych przez Niemców. Cała Łotwa i Estonia, a także niewielka część Litwy należały setki lat do niemieckojęzycznych państw zakonnych i innych niemieckojęzycznych państw. Niepodległe przed II wojną światową – Ententa Bałtycka, aneksja przez ZSRR w 1940 i okupacja radziecka, jako pierwsze ogłosiły niepodległość w 1991.
• polityczne: byłe republiki radzieckie, jako jedyne nie wstąpiły do Wspólnoty Niepodległych Państw, jedyne kraje byłego ZSRR będące w Unii Europejskiej i NATO, jedyne kraje byłego ZSRR należące do kultury zachodniej, wzrost tendencji nacjonalistycznych w latach 90. XX wieku – kontrowersyjne z punktu widzenia Rosjan prawa przyznające obywatelstwo i ustawy o ochronie języka w Estonii i Łotwie. W krajach tych występuje duża rosyjska mniejszość narodowa (przesiedlona tam w czasie ZSRR), nieznająca języków narodowych tych państw.

Bałtowie

Mieszkańców wszystkich trzech krajów bałtyckich określa się niekiedy jako Bałtów, co z etnograficznego punktu widzenia nie jest poprawne, gdyż Estończycy są narodem ugrofińskim^[3], a z wywodzącymi się z Indoeuropejczyków Bałtami (Litwinami i Łotyszami) mają niewiele wspólnego. Jednak nazwa ta używana jest w języku potocznym, także w stosunkach międzynarodowych czy literaturze.

Zobacz też

• Śpiewająca rewolucja

• Bałtyckie festiwale pieśni

• Bałtycki łańcuch

Przypisy