Krzyż Wojenny (Portugalia)

Krzyż Wojenny Cruz de Guerra
Awers wzór 1917 kl. IV
Awers wzór 1946 kl. II
Baretka
Ustanowiono	30 listopada 1916
Kruszec	brąz

Krzyż Wojenny (port. Cruz de Guerra) – portugalskie odznaczenie wojskowe.

Historia

Odznaczenie zostało ustanowione dekretem Prezydenta Republiki Portugalii nr 2:870 z dnia 30 listopada 1916 roku^[1], dla nagrodzenia oficerów i żołnierzy, którzy wykazali się odwagą, stanowczością, zimną krwią i innymi cechami w obliczu wroga, w czasie działań bojowych. Odznaczenie w myśl art. 4 dekretu miało być nadawane przez ministra wojny, który w dniu 26 lipca 1917 roku wydał statut^[2] tego odznaczenia oraz jego wygląd. Zgodnie z dekretem odznaczenie miało 4 klasy.

Odznaczeniem tym byli nagradzani portugalscy żołnierzy uczestniczący w I wojnie światowej, dla których to odznaczenie zostało ustanowione. W późniejszym okresie nadawano go także żołnierzom uczestniczącym w walkach na terenie kolonii portugalskich. W dniu 28 maja 1946 roku na podstawie rozdziału III dekretu^[3] ministra wojny zmieniono jego statut oraz wygląd. Ponownie zmieniono statut i wygląd na podstawie rozdziału III dekretu^[4] z dnia 20 grudnia 1971 roku wydanego przez ministra obrony.

Zasady nadawania

Odznaczenie to zgodnie ze statutem z roku 1917^[2] mógł być nadawany oficerom i żołnierzom wojsk portugalskich za czyny dokonane w obliczu wroga na polu walki, a przede wszystkim za wykazaną odwagę, stanowczość, zimną krew i inne czyny godne pochwały w trakcie walki. Na podstawie art. 9 dekretu z 1946 roku^[3] oprócz żołnierzy portugalskich, odznaczeniem tym mogli być nagradzani żołnierze innych armii współdziałających z wojskami portugalskimi, jak również osoby cywilne zarówno obywatele portugalscy jak i cudzoziemcy. Natomiast art. 14 dekret z 1971 roku^[4] określa, że odznaczeniem tym mogą być nagradzani żołnierze portugalscy, jak również osoby cywilne zarówno obywatel portugalscy jak również cudzoziemcy współdziałający z wojskami portugalskimi.

Opis odznaki

Odznaka odznaczenia jest wykonana ze brązu i ma kształt krzyża maltańskiego. Odznaka krzyża była identyczna dla wszystkich klas.

Na podstawie art. 1 dekretu z 1917 roku^[2] na awersie w środku krzyża w okręgu znajdują się w rysunek przedstawiający profil głowy kobiety z wińcem laurowym, która symbolizuje republikę, a wokół tego rysunku jest napis w języku portugalskim REPÚBLICA PORTUGESA 1917 (pol. Republika Portugalii 1917). Na rewersie odznaki w centralnej części w okręgu znajduje się herb Portugalii. Oznaczenie poszczególnych klas krzyża znajdowało się na wstążce krzyża. I tak: klasa I była oznaczona w postaci zawieszki na wstążce w postaci złotego krzyża otoczonego wieńcem laurowym, klasa II – złotego krzyża, klasa III – srebrnego krzyża, klasa IV – nie posiadała zawieszki.

Na podstawie dekretu z 1946 roku^[3] zmieniono wygląd odznaki. Na awersie odznaki znajduje się herb Portugalii (jak rewers ze wzoru z 1917 roku), natomiast na rewersie w okręgu napis Cruz de Guerra (pol. Krzyż Wojenny). Kolejna zmiana wyglądu odznaki odznaczenia miała miejsce na podstawie dekretu z 1971 roku^[4], gdy na rewersie w środku krzyża w okręgu umieszczono dwa skrzyżowane miecze oraz wieniec laurowy, awers pozostał identyczny jak z w dekrecie z 1946 roku.

Medal był noszony na wstążce koloru czerwonego z siedmioma wąskimi zielonymi paskami. Na wstążce umieszczano symbole poszczególnych klas odznaczenie w postacie: złotego krzyża z wieńcem laurowym – kl. I, złotego krzyża – kl. II, srebrnego krzyża – kl. III.

Przypisy

Bibliografia

• René Mathis: Croix et médailles de guerre 1914-1918. Paryż: 1982, s. 36, tab. 3. (fr.)
• Humberto Nuno de Oliveira, Russel Furtado. The Portuguese War Cross. „JOMSA”. Volume 59 Number 6 November-December 2008. s. 3-18 (ang.). 

Portugalskie odznaczenia (według rangi) Republika Portugalska (od 1910) Prezydenckie Wstęga Trzech Orderów Order Wieży i Miecza Medal Waleczności Wojskowej Krzyż Wojenny Order Wojskowy Chrystusa Order Wojskowy Avis Medal za Wybitną Służbę Medal Zasługi Wojskowej Order Wojskowy św. Jakuba od Miecza Order Infanta Henryka Order Wolności Medal Przykładnego Prowadzenia Order Zasługi Order Wychowania Publicznego Order Zasługi Przedsiębiorczej Wycofane Order Imperium Wstęga Dwóch Orderów Medal Wojskowy Medal Zwycięstwa Królestwo Portugalii (1139–1910) Wstęga Trzech Orderów Wstęga Dwóch Orderów Order Wieży i Miecza Order Chrystusa Order św. Benedykta z Aviz Order św. Jakuba od Miecza Order św. Elżbiety Order Vila Viçosa Order Skrzydła św. Michała

Falerystyka Rodzaj odznaczenia Order krzyż medal gwiazda odznaka dystynktorium Elementy insygniów Godło łańcuch orderowy gwiazda orderowa rozetka galonik okucie wstęga orderowa Formy zredukowane Cywilna: miniaturka orderowa mundurowa: baretka Lista odznaczeń w Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie Lista baretek w Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie organizacjach międzynarodowych Prawo kapituła orderu odznaczenie państwowe order domowy order kobiecy System odznaczeń w Polsce Komisja Heraldyczna polski system orderowo-odznaczeniowy (lista) polskie odznaczenia resortowe polskie odznaczenia samorządowe