Krzystkowice

Krzystkowice
Dzielnica Nowogrodu Bobrzańskiego
Ilustracja
Christianstadt początek XX wieku
Herb
Herb
Państwo Polska
Województwo lubuskie
Powiatzielonogórski
GminaNowogród Bobrzański
MiastoNowogród Bobrzański
Data założenia1659
W granicach Nowogrodu Bobrzańskiego1988
Położenie na mapie Nowogrodu Bobrzańskiego
Mapa konturowa Nowogrodu Bobrzańskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Krzystkowice”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa lubuskiego
Mapa konturowa województwa lubuskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Krzystkowice”
Położenie na mapie powiatu zielonogórskiego
Mapa konturowa powiatu zielonogórskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Krzystkowice”
Położenie na mapie gminy Nowogród Bobrzański
Mapa konturowa gminy Nowogród Bobrzański, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Krzystkowice”
Ziemia51°47′53″N 15°14′03″E/51,798056 15,234167
Portal Polska

Krzystkowice (niem. Christianstadt am Bober) – zachodnia dzielnica miasta Nowogród Bobrzański (także nazywana Nowogrodem Dolnym)[1], położona w województwie lubuskim, na lewym brzegu rzeki Bóbr przy drodze krajowej nr 27, stacja kolejowa Nowogród-Osiedle. Dawniej samodzielne miasto. W latach 1954–1972 były siedzibą gromady Krzystkowice, a w latach 1973–1976 gminy Krzystkowice.

Miasto powstało w XVII w. pod nazwą Christianstadt, upamiętniającą jego założyciela, Christiana von Promnitz – właściciela okolicznych dóbr. Krzystkowice uzyskały lokację miejską w 1659 roku, utraciły status miasta w 1945 roku[2]

W połowie lat 30. XX w. powstał nieopodal kombinat zbrojeniowy DAG „Alfred Nobel” wchodzący w skład koncernu „IG Farben”. Częściowo na potrzeby tego kombinatu w czerwcu 1943 powstała kobieca filia niemieckiego obozu koncentracyjnego Gross-Rosen istniejąca do początku lutego 1945 r. Prócz prac dla fabryki więźniarki zmuszano do prac leśnych. Obóz przeznaczony dla Żydówek, w tym polskich, obejmował pięć baraków dla uwięzionych i budynki towarzyszące[3].

Wojska niemieckie zostały wyparte z miejscowości 20 lutego 1945 roku przez oddziały I Frontu Ukraińskiego (po wojnie ustawiono pomnik ku czci poległych żołnierzy radzieckich)[4]. W 1946 r. silnie zniszczone miasto zostało włączone (tracąc prawa miejskie) do nowo powstałego województwa wrocławskiego na terenie powojennej Polski, pod nazwą Krzystkowice (w pierwszych latach po wojnie używano także nazwy Krystkowice).

1 stycznia 1988 roku z wsi Krzystkowice (823 ha) i Nowogród Bobrzański (653 ha) utworzono nowe miasto Nowogród Bobrzański[5] (pod względem prawnym Krzystkowice nie zostały zatem włączone do Nowogrodu, lecz utworzone zostało nowe miasto, które przejęło nazwę swojej prawobrzeżnej części). Tak powstałe miasto stworzyło przestrzennie niespójną całość (znaczna odległość między osiedlami bez fizycznej styczności). Fakt ten, a także brak integracji społeczności lokalnych utrudnia rozwój miasta, tym bardziej, że podział ten przebiega przez historycznie utrwaloną granicę Śląska i Łużyc[6].

Przypisy

  1. ↑ Krzystkowice w geoportalu
  2. ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 44–45.
  3. ↑ Filie obozu koncentracyjnego Gross-Rosen. Informator. Muzeum Gross-Rosen, Wałbrzych, rok 2008, strony 22-23. ISBN 978-83-89824-07-3.
  4. ↑ Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa „Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939–1945”, Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 836
  5. ↑ M.P. z 1987 r. nr 38, poz. 328
  6. ↑ W. Drobek (2005). Disappearance of inner historical border (the case study of Nowogród Bobrzański, Poland), [w:] Koter, M., Heffner, K. (ed.) The role of borders in united Europe, Region and Regionalism, no. 7, vol. 2, s. 27–30.
Powiat żarski (1945–1975)
  • Siedziba powiatu – Żary
Przynależność wojewódzka
Miasta
Osiedla (1954–72)
Gminy wiejskie
(1946–54 i 1973–75)
  • Białków (Balków) (1945–46)
  • Bieniów (Benawa) (1945–46)
  • Brody (1946–54)
  • Grabik (Grabów) (1945–46)
  • Grotów (Hrabiny) (1945–46)
  • Jaryszów (Góra Jęczmienna) (1945–54)
  • Kadłubia (Złota Struga) (1946–54)
  • Kunice (1945–46)
  • Lipinki Łużyckie (1973–75)
  • Lubanice (1945–46)
  • Łazy (Łazów) (1945–46)
  • Marszów (Marców) (1945–46)
  • Nabłoto (Nabłocie) (1945–46)
  • Niwica (Zagłoby) (1946–54, 1973–75)
  • Olbrachtów (1946–54, 1973–75)
  • Przewóz (1945–54, 1973–75)
  • Trzebiel (1973–75)
  • Tuplice (Teplice) (1945–54)
  • Zabłocie (Zabłonie) (1945–54)
  • Zajączek (Leszczyna) (1945–46)
  • Żarki Wielkie (Żórawek) (1945–46)
  • Żary (1973–75)
Gromady (1954–72)
  • Bieniów (1954–72)
  • Brody (1954 →)
  • Dębinka (1954–57)
  • Drzeniów (1954 →)
  • Golin (1954 →)
  • Grotów (1954–57)
  • Jasień (1954 →)
  • Krzystkowice (1954 →)
  • Kunice Żarskie
  • Lipinki Łużyckie (1954–72)
  • Lubanice (1954–72)
  • Lubomyśl (1954–57)
  • Łęknica
  • Mirostowice Dolne (1954–72)
  • Niwica (1954–72)
  • Nowe Czaple (1954–72)
  • Olbrachtów (1954–72)
  • Piotrów (1954–57)
  • Przewóz (1954–72)
  • Sanice (1954–59)
  • Sieniawa Żarska (1954–57)
  • Stara Woda (1954 →)
  • Trzebiel (1954–72)
  • Tuplice (1954 →)
  • Zabłocie (1954 →)
  • Żary (1958–75)

Media użyte na tej stronie

Lubusz Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lubusz Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.18 N
  • S: 51.33 N
  • W: 14.40 E
  • E: 16.60 E
Zielona Góra County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Zielona Góra County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 52.23 N
  • S: 51.72 N
  • W: 15.06 E
  • E: 16.02 E
POL Krzystkowice COA.jpg
Herb Krzystkowic, gmina Nowogród Bobrzański.
Christianstadt.jpg
Krzystkowice - rynek ok. 1900, obecnie dzielnica Nowogrodu Bobrzańskiego