Księga z Durrow

Początek Ewangelii Marka

Księga z Durrow (łac. Codex Durmachensis[1]) – iluminowany pergaminowy manuskrypt pochodzący z II połowy VII wieku, zawierający łaciński przekład czterech Ewangelii. Stanowi najstarszy znany rękopiśmienny ewangeliarz z terenu Wysp Brytyjskich. Przekazuje dobre brzmienie tekstu Wulgaty, bliskie Kodeksowi Amiatyńskiemu, choć niektóre miejsca są zależne od przekładów starołacińskich[2][3].

Na księgę składa się 248 kart formatu 245×155 mm, zapisanych majuskułą. Karty zdobione są ornamentalnymi bordiurami, wśród których nie ma dwóch identycznych[4]. Każdą ewangelię poprzedza ozdobna karta zwana „dywanową” oraz karta z symbolem danego ewangelisty. Charakterystyczne dla Księgi z Durrow jest zamienienie tradycyjnych symboli św. Marka i św. Jana – lew symbolizuje Jana, a orzeł Marka. Brakuje także karty „dywanowej” przed Ewangelią Mateusza, która według różnych teorii albo zaginęła, albo została przełożona i obecnie stanowi kartę 3.

Miejsce powstania księgi jest sporne, choć większość badaczy wskazuje na Ionę. Zgodnie z treścią kolofonu miała zostać spisana przez św. Kolumbana, który w rzeczywistości zmarł w 597 roku, na długo przed jej powstaniem[4]. Na przełomie VIII i IX wieku manuskrypt znajdował się już w opactwie Durrow (hrabstwo Offaly) w Irlandii. Wtedy też irlandzki król Flann Sinna oprawił księgę w zdobną oprawę (cumdach), która zaginęła pod koniec XVII wieku. Po sekularyzacji opactwa Durrow w połowie XVI wieku manuskrypt trafił w ręce prywatne. W połowie XVII wieku właścicielem manuskryptu został Henry Jones, który w 1661 roku ofiarował go Trinity College w Dublinie, w którego zbiorach znajduje się on do dziś.

Karty z symbolami ewangelistów

  • Człowiek – symbol św. Mateusza

  • Orzeł – (tutaj) symbol św. Marka

  • Wół – symbol św. Łukasza

  • Lew – (tutaj) symbol św. Jana


Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Bernhard Maier, Dictionary of Celtic Religion and Culture, Boydell Press, Woodbridge 2000, s. 40.
  2. ↑ Martin McNamara, The Latin Gospels, with Special Reference to Irish Tradition, w: The Earliest Gospels, edited by Charles Horton, T&T Clark International, London 2004, s. 99.
  3. ↑ David Rollason, Northumbria, 500-1100. Creation and Destruction of a Kingdom, Cambridge University Press, Cambridge 2003, s. 157.
  4. ↑ a b Klára Csapodiné Gárdonyi, Iluminowane kodeksy europejskie, Ossolineum, Wrocław 1984, s. 18.

Bibliografia

  • Medieval Ireland. An Encyclopedia, edited by Séan Duffy, Routledge, New York 2005.

Media użyte na tej stronie

BookOfDurrowLion.jpg
The Book of Durrow is unusual in that it does not use the traditional scheme, usual since Saint Jerome, for assigning the symbols to the Evangelists. Each Gospel begins with an Evangelist's symbol – a man for Matthew, an eagle for Mark (not the lion traditionally used), a calf for Luke and a lion for John (not the eagle traditionally used). This is also known as the pre-Vulgate arrangement.
BookDurrowEagle.jpg
The Book of Durrow is unusual in that it does not use the traditional scheme, usual since Saint Jerome, for assigning the symbols to the Evangelists. Each Gospel begins with an Evangelist's symbol – a man for Matthew, an eagle for Mark (not the lion traditionally used), a calf for Luke and a lion for John (not the eagle traditionally used). This is also known as the pre-Vulgate arrangement.