Kwant-1

Kwant-1
Ilustracja
Zaangażowani

Państwowe Produkcyjno-Badawcze Centrum Kosmiczne im. M. Chruniczewa

Rakieta nośna

Proton K

Miejsce startu

Bajkonur, Kazachska SRR

Opis
Komponent stacji

Mir

Typ elementu

laboratorium

Konstrukcja bazowa

TKS (tylko napęd)

Czas trwania misji
Start

31 marca 1987 (00:06 UTC)

Dokowanie

11 kwietnia 1987

Powrót do atmosfery

23 marca 2001

Wymiary
Długość

5,8 m

Średnica

4,15 m

Masa całkowita

(na starcie) ok. 21 000, (na orbicie) ok. 11 000 kg

Pojemność hermetyzowana

40 m3

Kwant-1 (ros. Квант-1, kwant-1) – drugi moduł rosyjskiej stacji kosmicznej Mir, a także pierwszy moduł naukowy, który zacumował do modułu głównego stacji (DOS-7). Był to jedyny moduł Mira nieposiadający własnego napędu, operację korekcji orbity i zbliżania do stacji wykonywał napęd konstrukcyjnie bazujący na statku TKS. Napęd ten, po zadokowaniu Kwanta-1 do modułu DOS-7, odłączył się od modułu, a następnie przeprowadził manewr deorbitacji i spłonął nad Pacyfikiem przy wejściu w atmosferę. Kwant miał dwa węzły cumownicze: poprzez węzeł czynny nastąpiło połączenie ze stacją Mir, a poprzez bierny mogło następować połączenie ze statkami Progress.[1]

Opis

Szkic Kwanta-1 z napędem FGB
Szkic Kwanta-1

Kwant-1 był pierwszym (i efektywnie jedynym ukończonym) z radzieckich modułów stacji kosmicznych nowej generacji oznaczonych indeksem 37K. Ich celem były stacja Mir i planowana niegdyś stacja Mir-2. Jako systemu napędowego na orbicie użyto bloku FGB z przeznaczonego pierwotnie dla stacji Ałmaz pojazdu TKS, ponadto niektóre miały być wystrzeliwane i wypuszczane na orbitę przez radzieckie promy Buran. Po wystrzale Kwanta-1 prace nad tymi modułami przerwano.

Kwant-1 służył na stacji Mir jako laboratorium do badań z zakresu fizyki aktywnych galaktyk, kwazarów i gwiazd neutronowych, a także eksperymentów biotechnologicznych. Wyposażenie Kwanta-1 stanowiły:

  • Teleskop rentgenowski, międzynarodowe obserwatorium przygotowane przez specjalistów z ZSRR, Wielkiej Brytanii, Holandii, RFN i agencji kosmicznej ESA. Aparatura przeznaczona była do rejestracji źródeł promieniowania w zakresie 2-800 keW.
  • Teleskop promieni UV „Głazar”, przygotowany przez specjalistów z ZSRR przy współpracy uczonych ze Szwajcarii.
  • Kamera szerokokątna
  • Materiały do eksperymentów z promieniami X
  • Detektor promieniowania rentgenowskiego i promieni gamma. Do tych badań zastosowano aparaturę Hexe, zbudowaną w Instytucie im. M. Plancka i Uniwersytecie w Tuebbingen w RFN.
  • Aparat do elektroforezy Swietłana, służący do uzyskiwania superczystych biologicznych ciał.
  • Żyroskopy do orientacji stacji na orbicie
  • Generatory tlenu: Wika (w latach 90. wywołały pożar na stacji) i Elektron
  • Sprzęt do usuwania dwutlenku węgla z powietrza
  • Panel słoneczny, zamontowany na DOS-7 po dokowaniu Kwanta-1

Specyfikacje modułu:

  • Długość: 5,8 m
  • Średnica: 4,15 m
  • Poj. hermetyzowana: 40 m3
  • Masa startowa: 21 t (licząc napęd FSM)

Od wystrzału po zniszczenie

Kwant-1 został wystrzelony 31 marca 1987, z Kompleksu startowego nr 200 w Bajkonurze za pomocą rakiety Proton K. Do Mira zadokował 11 kwietnia (miał zadokować 9 kwietnia, jednak ze względu na problemy z systemem zbliżania Igła nastąpiło 2-dniowe opóźnienie). W tym czasie załogę Mira stanowili kosmonauci: Jurij Romanienko i Aleksandr Ławiejkin, którzy przybyli na pokładzie statku Sojuz TM-2 i usunęli przyczynę zakłóceń (torbę ze śmieciami w porcie cumowniczym).

W 1991 rozpoczęto rozbudowę Kwanta-1, która trwała do 1998 roku. Do modyfikacji modułu należą:

  • instalacja dźwigarów: Sofora i Rapana w celu przeprowadzania eksperymentów na zewnątrz stacji
  • montaż jednostki WDU w celu zwiększenia zdolności kontroli wysokości
  • przeniesienie paneli słonecznych z modułu Kristałł

W marcu 2001 rufowy port cumowniczy Kwanta-1 służył za miejsce cumowania dla statku Progress M1-5, którego silników użyto do deorbitacji i zniszczenia stacji Mir. Niespalone resztki modułu Kwant-1, jak i pozostałych do dziś spoczywają na dnie Pacyfiku.

Przypisy

  1. Astronautyka”. 155 (1), s. 14-15, 1988. Wrocław: Ossolineum. ISSN 0004-623X. 

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Kvant module and FSM drawing.png
A diagram of the Kvant-1 module of the Soviet/Russian space station Mir, shown attached to the TKS spacecraft that functioned as a tug during the module's approach to the station. The streamlined fairing covering the aft end of the TKS (right) pointed upwards at liftoff, and formed the nose of the launch stack.
Mir on 12 June 1998edit1.jpg
Russia's Mir space station is backdropped over the blue and white planet Earth in this medium range photograph recorded during the final fly-around of the members of the fleet of NASA's shuttles. Seven crew members, including Andrew S.W. Thomas, were aboard the Space Shuttle Discovery when the photo was taken; and two of his former cosmonaut crewmates remained aboard Mir. Thomas ended up spending 141 days in space on this journey, including time aboard Space Shuttles Endeavour and Discovery, which transported him to and from Mir.
TKS spacecraft drawing (svg).svg
Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Adobe Illustrator.
Kvant-1 (1995-02-06) cropped.jpg
Photographic documentation of the Mir Space Station as viewed from the Space Shuttle Discovery during STS-63. Includes views of Mir during Discovery's approach (010-026); the Core Assembly module (027, 051, 054, 059); the Kristall and Core Assembly modules (028-029, 063-064); the solar arrays (030, 041, 045-046); the Core Assembly module and solar arrays (031-037, 040, 043); the Kristall module and solar arrays (038-039); the Kristall module, docking unit, and solar arrays (042, 044, 047, 049); the Kristall and Core Assembly modules and solar arrays (048, 050); the Core Assembly and Kvant modules (052, 060-061); the Kvant and Progress modules (053, 062); the entire space station (055-057, 067-082); the Kristall module and docking unit (058); the Kristall and Soyuz-TM modules (065); and the Soyuz-TM, Kristall, and Core Assembly modules (066).