Laguna
Laguna (z włoskiego) – część morza odcięta od niego przez barierę (lido, rafę barierową lub atol)[1], tworząca w ten sposób śródlądowy zbiornik wodny położony przeważnie wzdłuż wybrzeża. Laguna posiada jedno lub więcej, przynajmniej okresowe[2], połączenie z morzem, ale o bardzo ograniczonej przepustowości. Te dwie cechy (oddzielenie przez barierę i połączenie z morzem) odróżniają lagunę od estuarium[3]. Laguny stanowią ok. 13% linii brzegowej na świecie[2].
Laguny są przeważnie płytkie[4], dlatego na terenach o dużej różnicy pomiędzy przypływem i odpływem ich dna są odsłaniane podczas odpływu[1]. Okresowo suche dno laguny nosi nazwę wattu. Z upływem czasu laguny ulegają stopniowemu zamulaniu, zmieniają się w bagniska i torfowiska[1]. Parowanie wód laguny w klimacie suchym prowadzi do odkładania się złóż soli[1].
Na powstawanie laguny wpływ ma: energia fal uderzających w barierę, zasięg pływów na wysokości otwartego wybrzeża i na wysokości laguny, różnica poziomów wody podczas odpływu i przypływu, zasobność i rodzaj osadu. Sedymentacja w lagunach podległa głównie pływom i stratyfikacji prądów w samej lagunie[3].
Laguny są obiektem ścisłego zainteresowania naukowego dopiero od lat 70. XX wieku. Pierwsze udokumentowane sympozjum naukowe dotyczące lagun miało miejsce w 1967[2].
Laguny w Polsce
Na polskim odcinku południowego wybrzeża Morza Bałtyckiego znajduje się kilka obiektów, które ze względu na charakterystykę i sposób powstania spełniają definicję lagun. Są one tradycyjnie nazywane zalewami lub jeziorami przybrzeżnymi[5].
Zalewy: Zalew Szczeciński, Zalew Wiślany, Zalew Pucki[a]
Jeziora: Resko Przymorskie, Jamno, Bukowo, Kopań, Wicko, Gardno, Łebsko, Sarbsko
Uwagi
- ↑ Niektóre publikacje klasyfikują Zalew Pucki jako płytką zatokę morską, a nie lagunę. Patrz np. Natura 2000: Zalewy i jeziora przymorskie (laguny)
Przypisy
- ↑ a b c d laguna, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2017-02-27].
- ↑ a b c Federico Ignacio Isla: Coastal lagoons. Encyclopedia of Life Support Systems UNESCO. [dostęp 2017-03-08]. (ang.).
- ↑ a b Jack Morelock: Coastal barriers. Department of Marine Sciences Puerto Rico University. [dostęp 2017-03-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-01)]. (ang.).
- ↑ lagoon, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2017-02-27] (ang.).
- ↑ Grażyna Miotk-Szpiganowicz, Joanna Zachowicz, Szymon Uścinowicz, Nowe spojrzenie na rozwój zbiorników przybrzeżnych południowego Bałtyku, „Studia Limnologica et Telmatologica”, 1 (2), 2007.
Media użyte na tej stronie
The "Lagoa dos Patos", in the Brazilian state of Rio Grande do Sul, translates to "the Duck Lagoon". It was named by 16th century Jesuit settlers, who asked the King of Spain to grant them title to the lagoon so that they could breed ducks. The King consented, but revoked his edict when he discovered that the "duck-pond" (measuring about 14,000 square kilometers) was one of the largest lagoonal systems in the world.