Lars Christensen

Lars Christensen

Data i miejsce urodzenia	6 kwietnia 1884 Sandar
Data i miejsce śmierci	10 grudnia 1965 Nowy Jork
Zawód, zajęcie	przedsiębiorca, przemysłowiec, polarnik
Odznaczenia

Lars Christensen (ur. 6 kwietnia 1884 w Sandar, zm. 10 grudnia 1965 w Nowym Jorku) – norweski przedsiębiorca, przemysłowiec, właściciel przedsiębiorstw wielorybniczych i transportu morskiego; wspierał eksplorację Antarktyki – zorganizował dziewięć wypraw badawczych, uczestnicząc w czterech z nich.

Życiorys

Lars Christensen urodził się 6 kwietnia 1884 roku w Sandar^[1]. Jego ojcem był przedsiębiorca w sektorze stoczniowym i wielorybniczym Christen Christensen (1845–1923), syn armatora Sørena Lorentza Christensena (1810–1862), a matką – córka armatora Larsa Christensena, Augusta Frederikke Christensen (1851–1888)^[2].

Po ukończeniu szkoły średniej w 1899 roku pracował jako pracownik biurowy w firmie rodzinnej w Sandefjord^[1]. Następnie kształcił się w szkołach handlowych w Niemczech i Wielkiej Brytanii, gdzie później odbył również praktykę zawodową w stoczniach^[1]. Po powrocie do Norwegii zaczął pracować w firmie rodzinnej, która zaangażowała się w rozwój wielorybnictwa na obszarach Antarktyki^[1]. Swoja własną firmę założył w 1907 roku, jednak przez wiele lat kierował spółkami rodzinnymi we współpracy z ojcem i braćmi^[1]. Wówczas działalność Christensenów skupiała się na eksploracji nowych obszarów dla wielorybnictwa, przede wszystkim na zachodnim wybrzeżu Ameryki Północnej i Południowej^[1]. W 1910 roku poślubił Ingrid Dahl (1891–1976) – córkę Thora Dahla (1862–1920) – największego przedsiębiorcy w branży wielorybniczej w Sandefjord^[1]. Od 1909 roku Christensen był zastępcą konsula Danii w Sandefjord, a od 1937 roku konsulem Danii^[1].

Po śmierci ojca i teścia na początku lat 20. XX w. roku przejął większą część ich działalności^[1]. Rozwinął firmę teścia A/S Thor Dahl, która stała się jednym z najbardziej znaczących przedsiębiorstw w branży wielorybniczej na świecie^[1].

Podczas II wojny światowej przebywał w Stanach Zjednoczonych, gdzie przewodniczył komitetowi ds. wielorybnictwa przedsiębiorstwa Nortraship^[1]. Współpracował również z ambasadą Norwegii w Waszyngtonie jako doradca finansowy^[1]. Działał na rzecz marynarzy, finansując m.in. działalność kościoła marynarzy w San Pedro w Kalifornii^[1].

Po wojnie grupa Thor Dahl pod kierownictwem Christensena odzyskała pozycję jednego z liderów w branży wielorybniczej i zaczęła zwiększać udziały w firmach transportu morskiego oraz żeglugi liniowej^[1].

Eksploracja Antarktyki

Christensen aktywnie wspierał eksplorację Antarktyki^[1]. Sfinansował dziewięć wypraw badawczych, biorąc osobiście udział w czterech z nich^[3]. W ekspedycjach towarzyszyła mu żona Ingrid^[3]. Dzięki Christensenowi zorganizowano m.in.^[4]:

• pierwszą ekspedycję antarktyczną na statku „Norvegia” w latach 1927–1928 na Wyspę Bouveta
• drugą ekspedycję antarktyczną na statku „Norvegia” w latach 1928–1929 na Wyspę Bouveta i Wyspę Piotra I
• czwartą ekspedycję antarktyczną na statku „Norvegia” w latach 1930–1931 do Ziemi Królowej Maud
• badania z powietrza wschodniej części Antarktydy w latach 1936–1937

Głównym celem tych wypraw było znalezienie łowisk wielorybów, oszacowanie ich populacji i tras migracji^[1]. Jednocześnie ekspedycje zajmowały się badaniami topograficznymi i mapowaniem terenów Antarktydy^[1]. Dzięki wyprawom Christensena Norwegia zajęła Wyspę Bouveta (1927), Wyspę Piotra I (1929) i Ziemię Królowej Maud (1939)^[1].

W 1929 roku Christensen wprowadził do swojej floty wielorybniczej samoloty, zmodyfikował statek „Norvegia” i wyposażył go w dwa wodnoloty ^[5]. Czwarta wyprawa norweska w latach 1930–1931 zbadała z powietrza Ziemę Królowej Maud – loty zwiadowcze prowadzili Hjalmar Riiser-Larsen (1890–1965) (kierownik wyprawy) i Finn Lützow-Holm (1890–1950)^[5].

Działalność charytatywna

Christensen aktywnie angażował się na rzecz rodzinnego miasta Sandefjord^[1]. W 1917 roku ufundował Muzeum Wielorybnictwa, a w kolejnych latach sfinansował m.in. budowę pomnika wielorybnictwa (norw. Hvalfangstmonumentet) i kaplicy św. Olafa^[1]. W 1957 roku ufundował Sjøfartsmuseeet (pol. „muzeum morskie”)^[3]. Hojnie wsparł prace nad odrestaurowaniem statku „Fram”, który brał udział w trzech wielkich norweskich ekspedycjach polarnych: Fridtjofa Nansena (1893–1896), Ottona Sverdrupa (1898–1902) i Roalda Amundsena (1910–1912)^[6].

Christensen zmarł 10 grudnia 1965 roku w Nowym Jorku^[1].

Publikacje

• 1935 – Til Sydishavet^[1]
• 1935 – Such is the Antarctic^[7]
• 1938 – Min siste ekspedisjon til Antarktis 1936–37^[7]
• 1939 – Recent reconnaissance flights in the Antarctic. The course of Antarctic exploration between longitudes 20° W and 110° E^[7]
• 1942 – An outline for Norwegian post-war reconstruction together with proposals for prepeace action^[7]

Odznaczenia, członkostwa i nagrody

• 1927 – Gunnerusmedaljen Królewskiego Norweskiego Towarzystwa Naukowego^[1]
• 1929 – Order Świętego Olafa, Kawaler I Klasy^[1]
• 1935 – David Livingstone Centenary Medal Amerykańskiego Towarzystwa Geograficznego^[8]
• 1935 – honorowy członek Królewskiego Norweskiego Towarzystwa Naukowego (norw. Det Kongelige Norske Videnskabers Selskab)^[3]
• 1944 – Order Świętego Olafa, Komandor z Gwiazdą^[1]
• Order Danebroga^[1]
• Order Wazów^[1]
• Legia Honorowa^[1]
• Krzyż Wolności Haakona VII^[3]
• honorowy członek Norweskiej Akademii Nauk (norw. Det Norske Videnskaps-Akademi)^[1]
• honorowy członek Norweskiego Towarzystwa Geograficznego (norw. Det norske Geografiske Selskap)^[1]
• Honorowy obywatel miasta Granby w Kanadzie^[3]

Upamiętnienie

Na cześć Christensena nazwano:

• część wybrzeża Ziemi Mac Robertsona w Antarktydzie Wschodniej – Wybrzeże Larsa Christensena^[9]
• najwyższy szczyt Wyspy Piotra I – Lars Christensen Peak^[10]
• wyspę na południowo-zachodnim krańcu Wyspy Bouveta – Larsøya^[11]
• lodowiec na Wyspie Bouveta – Christensenbreen^[12]

Przypisy

Bibliografia

• Basberg, Bjørn Lorens: Lars Christensen. W: Norsk biografisk leksikon. 2009-02-13. (norw. bokmål).
• Basberg, Bjørn Lorens: Christen Christensen. W: Norsk biografisk leksikon. 2009-02-13. (norw. bokmål).
• Lars Christensen. W: Store norske leksikon. 2020-09-23. (norw. bokmål).
• Mills, William James: Exploring Polar Frontiers. ABC-CLIO, 2003. ISBN 978-1-57607-422-0. [dostęp 2022-02-06]. (ang.).
• Norwegian Polar Institute: Placenames: Larsøya. [w:] data.npolar.no [on-line]. [dostęp 2022-02-06]. (ang.).
• Norwegian Polar Institute: Placenames: Christensenbreen. [w:] data.npolar.no [on-line]. [dostęp 2022-02-06]. (ang.).
• polarhistorie.no: Lars Christensen. [dostęp 2022-02-06]. (norw.).
• Riffenburgh, Beau: Encyclopedia of the Antarctic. Taylor & Francis, 2007. ISBN 978-0-415-97024-2. [dostęp 2022-02-06]. (ang.).
• United States Gazetteer: Lars Christensen Coast. [dostęp 2022-02-06]. (ang.).
• United States Gazetteer: Lars Christensen Peak. [dostęp 2022-02-06]. (ang.).