Lech Morawski (prawnik)

Lech Morawski

Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	14 września 1949 Bydgoszcz
Data i miejsce śmierci	12 lipca 2017 Toruń
Profesor nauk prawnych
Specjalność: filozofia prawa, teoria państwa i prawa
Alma Mater	Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Doktorat	1978
Habilitacja	1988
Profesura	1999
Odznaczenia

Lech Włodzimierz Morawski (ur. 14 września 1949 w Bydgoszczy, zm. 12 lipca 2017^[1] w Toruniu) – polski prawnik, specjalizujący się w teorii państwa i prawa oraz filozofii prawa, profesor nauk prawnych, członek Trybunału Stanu, wybrany 2 grudnia 2015 przez Sejm VIII kadencji na sędziego Trybunału Konstytucyjnego na miejsce obsadzone przez Sejm VII kadencji, dopuszczony do orzekania 20 grudnia 2016 przez Julię Przyłębską.

Życiorys

Syn Stanisława i Janiny. W 1967 został absolwentem VI Liceum Ogólnokształcącego w Bydgoszczy. Studia prawnicze ukończył w 1972 na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Stopień doktora nauk prawnych uzyskał w 1978 (na podstawie rozprawy doktorskiej pt. Domniemania w prawie, której promotorem był Wiesław Lang). Stopień doktora habilitowanego uzyskał w 1988. Jego rozprawa habilitacyjna, zatytułowana Argumentacje, racjonalność prawa i postępowanie dowodowe, otrzymała I nagrodę w konkursie miesięcznika „Państwo i Prawo”. W latach 1989­–1990 i w 1999 przebywał na stypendium Fundacji im. Aleksandra von Humboldta. Tytuł naukowy profesora nauk prawnych otrzymał postanowieniem z 16 sierpnia 1999. Zawodowo związany z UMK, od 1990 na stanowisku profesorskim. W 1998 został kierownikiem Katedry Teorii Prawa i Państwa na Wydziale Prawa i Administracji UMK. Pracował na UMK do 2015^[2]. Był również kierownikiem Katedry Teorii i Filozofii Prawa na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie i pracownikiem naukowym Bydgoskiej Szkoły Wyższej. Należał do różnych towarzystw naukowych polskich i zagranicznych, m.in. do International Association for Philosophy of Law and Social Philosophy (IVR).

Został członkiem komitetu naukowego II i III Konferencji Smoleńskiej z lat 2013–2014, zajmującej się katastrofą samolotu Tu-154 w Smoleńsku z 10 kwietnia 2010^[3][4].

21 marca 2014 Sejm RP z rekomendacji posłów PiS wybrał go na członka Trybunału Stanu. Pełnił tę funkcję do końca VII kadencji Sejmu.

1 grudnia 2015 sejmowa Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka pozytywnie zaopiniowała jego kandydaturę – wysuniętą przez Prawo i Sprawiedliwość – na sędziego Trybunału Konstytucyjnego^[5][6]. Następnego dnia Sejm głównie głosami posłów PiS wybrał go na sędziego TK^[7], nie określając w uchwale początku jego kadencji^[8]. 3 grudnia 2015 prezydent Andrzej Duda odebrał od niego ślubowanie^[9]. Wybór Lecha Morawskiego nastąpił, chociaż Sejm na to samo stanowisko wybrał wcześniej Krzysztofa Ślebzaka. Wywołało to kryzys w funkcjonowaniu Trybunału Konstytucyjnego. 3 grudnia 2015 Trybunał orzekł, iż podstawa prawna wyboru Krzysztofa Ślebzaka była konstytucyjna, co obligowało prezydenta do odebrania od niego ślubowania^[10]. Część komentatorów, m.in. przedstawicieli środowiska akademickiego, określiła Morawskiego jako sędziego-dublera, przychylając się do opinii, że jego powołanie do Trybunału nie było ważne^[11]

Do orzekania Lech Morawski został dopuszczony 20 grudnia 2016 przez p.o. prezesa TK Julię Przyłębską (poprzedni prezes Andrzej Rzepliński odmawiał jego dopuszczenia, powołując się na wyrok TK z 3 grudnia 2015)^[12].

Zmarł nagle w nocy z 11 na 12 lipca 2017 roku^[1]. Został pochowany 17 lipca 2017 na cmentarzu św. Jerzego w Toruniu^[13].

Kontrowersje

18 czerwca 2015 Lech Morawski uczestniczył w wypadku samochodowym, w którym ciężko ranna została jedna osoba. Według Gazety Wyborczej, prowadząca śledztwo w tej sprawie Prokuratura Okręgowa w Gdańsku dysponuje szeregiem opinii biegłych, z których każda wskazuje, że winnym spowodowania wypadku był Morawski, jednakże wniosek o uchylenie mu immunitetu sędziego Trybunału Konstytucyjnego został zablokowany przez Prokuraturę Krajową^[14]. Zanegowała ona dotychczasowe ekspertyzy nakazując zamówienie nowych^[15]. Biegli z Instytutu Ekspertyz Sądowych im. Prof. dra Jana Sehna ponownie stwierdzili winę Lecha Morawskiego, co spowodowało, że 9 czerwca 2017 Prokuratura Okręgowa w Gdańsku wystąpiła o uchylenie jego immunitetu sędziowskiego^[15].

Podczas konferencji, która odbyła się 9 maja 2017 w Trinity College w Oksfordzie, Lech Morawski, będąc sędzią Trybunału Konstytucyjnego, stwierdził, że reprezentuje zarówno polski rząd, jak i Trybunał, że „politycy i sędziowie biorą w Polsce łapówki” oraz że „polski rząd jest przeciwko homoseksualistom i takim sprawom”. Politycy Platformy Obywatelskiej zażądali za te słowa jego dymisji^[16]. Inny z uczestników konferencji Tomasz Gizbert-Studnicki, komentując sytuację w wywiadzie telewizyjnym, stwierdził że „niestety ma wrażenie, że Lech Morawski skompromitował Polskę”. Według Gizberta-Studnickiego niektóre stwierdzenia Morawskiego wywołały wśród uczestników konferencji konsternację, szczególnie stwierdzenie dotyczące tego, że rząd jest przeciwny homoseksualistom: „Przypuszczam, że w Anglii tego rodzaju stwierdzenie po prostu jest horrendalne”^[11].

Po wystąpieniu w Oksfordzie Biuro Prasowe UMK wydało komunikat, że Lech Morawski nie jest pracownikiem naukowym tej uczelni, a Rada Wydziału Prawa i Administracji UMK przyjęła uchwałę wyrażającą oburzenie z powodu jego wypowiedzi. Dziekan wydziału „w trosce o pozbawiony emocji finał przewodu doktorskiego” oraz z powodu groźby braku kworum odwołał zaplanowaną obronę rozprawy doktorskiej jego doktoranta. 19 czerwca 2017 Lech Morawski nie wziął udziału w drugim terminie obrony, co uniemożliwiło jej przeprowadzenie. W przesłanym Polskiej Agencji Prasowej oświadczeniu napisał, że jego nieobecność „jest efektem dyskredytującej jego osobę i obraźliwej w swojej treści uchwały podjętej przez Radę Wydziału Prawa i Administracji UMK”^[2].

Jako sędzia Trybunału Konstytucyjnego uczestniczył w wydaniu pięciu wyroków, w tym dwóch kontrowersyjnych: w sprawie zgodności z Konstytucją nowelizacji ustawy Prawo o zgromadzeniach, która wprowadziła preferencje dla organizatorów zgromadzeń cyklicznych takich jak tzw. miesięcznice smoleńskie, oraz ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, który został wykorzystany przez Prawo i Sprawiedliwość jako argument za skróceniem kadencji członków KRS^[17].

Odznaczenia

W 2017 prezydent Andrzej Duda odznaczył go pośmiertnie Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski^[18][19].

Wybrane publikacje

• Domniemania a dowody prawnicze (1981)
• Argumentacje, racjonalność prawa i postępowanie dowodowe (1988, rozprawa habilitacyjna, ISBN 83-231-0176-0)
• Wstęp do prawoznawstwa (1996, ISBN 83-86850-18-3)
• Główne problemy współczesnej filozofii prawa: prawo w toku przemian (1999, ISBN 83-87558-61-3)
• Co może dać nauce prawa postmodernizm? (2001, ISBN 83-7285-029-1)
• Wykładnia w orzecznictwie sądów (2002, ISBN 83-7285-101-8)
• Wykładnia prawa i inne problemy filozofii prawa (2005, ISBN 83-231-1832-9)
• Zasady wykładni prawa (2006, ISBN 83-7285-308-8)
• Podstawy filozofii prawa (2014, ISBN 978-83-7285-750-7)

Przypisy

Bibliografia

• SławomirS. Kalembka SławomirS. (red.), Pracownicy nauki i dydaktyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 1945–2004. Materiały do biografii, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1995, s. 479–480, ISBN 83-231-0670-0 .
• Prof. dr hab. Lech Morawski, profesor zwyczajny. umk.pl. [dostęp 2014-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-14)].

Linki zewnętrzne

• Prof. dr hab. Lech Morawski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2014-03-20] .