Legumina

Legumina – nazwa popularnych deserów. Zaliczają się do nich słodkie potrawy, zazwyczaj mączne lub jajeczne, podawane po zasadniczym posiłku[1][2]. Jeszcze przed II wojną światową leguminy podawano w Polsce faktycznie wyłącznie na deser, jednak w trudnym ekonomicznie okresie PRL-u część z tych potraw stała się daniami obiadowymi[3].

W kuchni polskiej do legumin zalicza się następujące, przyrządzone na słodko potrawy: budynie, suflety[4], omlety[4], naleśniki[4][3], racuchy[4][3], pierogi (z twarogiem i owocami)[3], makaron pszenny lub kluski (np. makaron z twarogiem[3], knedle z owocami[3], pierogi leniwe[3], pampuchy), ryż (ze śmietaną i owocami, gotowany na mleku)[3], musy[4], galaretki[4], kisiele mleczne (tzw. budynie)[4], legumina z zupy „nic”, a nawet zupy owocowe (podane z makaronem, grzankami lub groszkiem ptysiowym[3]).

Słowo legumina pochodzi z łaciny (l.poj. legumen, l.mn. legumina) i początkowo, podobnie jak w oryginale, używane było w znaczeniu „jarzyny”[5]. Oznaczało ono też artykuły spożywcze takie jak mąka, kasza, groch[6]. Z czasem nazwa ta stała się określeniem słodkiej potrawy mącznej[5].

Leguminy w dietetyce

Legumina owocowa na bazie twarogu, mleka odtłuszczonego i truskawek jest wskazywana jako przykładowy posiłek w jadłospisie dla osób z nadciśnieniem tętniczym (wskazany twaróg półtłusty) i dla osób z nadciśnieniem tętniczym oraz otyłością (wskazany twaróg chudy)[7].

Przypisy

  1. ↑ praca zbiorowa: Słownik języka polskiego. Wyd. VIII. T. II L-P. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1993, s. 20.
  2. ↑ „List pierwszy.”. W: Lucyna Ćwierczakiewiczowa: Listy humorystyczne w kwestyi kulinarnej tłómaczone z francuskiego (...) oraz Listy o urządzeniu domu. Warszawa: Skład główny w księgarni Gebethnera i Wolffa / Druk K. Kowalewskiego, 1900, s. 10. Cytat: „Przypisek tłomacza. Leguminą zowie się potrawa mączna, jajeczna lub tym podobnie, podawana na gorąco w końcu obiadu. Słodkiem daniem zaś wszelkie słodkie potrawy, podawane także zamiast leguminy na zimno”. skany w e-bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego
  3. ↑ a b c d e f g h i Magdalena Kasprzyk-Chevriaux, Deser na obiad: leguminy w obiadowym menu, [w:] Culture.pl [online], Instytut Adama Mickiewicza, 1 grudnia 2015 [dostęp 2022-01-13].
  4. ↑ a b c d e f g Maja i Jan Łozińscy. Historia polskiego smaku. PWN. str. 283
  5. ↑ a b Aleksander Brückner: Słownik etymologiczny języka polskiego. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1985, s. 293.
  6. ↑ Hasło legumina w: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  7. ↑ Grażyna Heleniak, Edward Jabłoński, Urszula Kaźmierczak. Leczenie niefarmakologiczne nadciśnienia tętniczego – modyfikacja żywienia. Część II. Składniki mineralne: sód, potas, wapń i magnez w diecie osób z nadciśnieniem tętniczym. „Nadciśnienie Tętnicze”. 6 (2), s. 130-131, 2002. Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego. ISSN 1428–5851.