Leon Kleinschmidt

Leon Kleinschmidt

ps. „Długosz”, „Rekowski”

Data i miejsce urodzenia	22 czerwca 1901 Kalisz Kaszubski
Data i miejsce śmierci	21 grudnia 1966 Puck
Miejsce spoczynku	Lipusz
Zawód, zajęcie	pedagog, działacz społeczny
Narodowość	polska
Stanowisko	Szef kontrwywiadu Tajnej Organizacji Wojskowej "Gryf Pomorski"
Małżeństwo	Irena Kołłątaj
Dzieci	Antoni
Odznaczenia

Leon Kleinschmidt ps. „Długosz”, „Rekowski” (ur. 22 czerwca 1901 w Kaliszu Kaszubskim, zm. 21 grudnia 1966 w Pucku) – polski pedagog, działacz społeczny, szef kontrwywiadu Tajnej Organizacji Wojskowej "Gryf Pomorski".

Życiorys

Uczył się w szkole powszechnej w Schodnie, później w Kaliszu Kaszubskim, a następnie w Państwowym Seminarium Nauczycielskim w Kościerzynie. Pracował jako nauczyciel w powiatach starogardzkim i kartuskim. Działał w Stowarzyszeniu Chrześcijańsko-Narodowym Nauczycielstwa Szkół Powszechnych i Polskim Związku Zachodnim, w którym stał na czele komórki zajmującej się przeciwdziałaniem ekspansji gospodarstw niemieckich na Pomorzu. 24 sierpnia 1939 r. został zmobilizowany do ośrodka zapasowego w Radomiu. Brał udział w wojnie obronnej 1939 r. w szeregach Samodzielnej Grupy Operacyjnej Polesie gen. Franciszka Kleeberga. Udało mu się uniknąć niewoli niemieckiej i powrócił w rodzinne strony. Początkowo przebywał w Czersku, ale zagrożony aresztowaniem, przedostał się do Lipusza. Na początku 1940 r. zaangażował się w działalność konspiracyjną, nawiązując kontakt z oddziałem leśnym dowodzonym przez Józefa Kulasa ps. "Powała". W połowie 1940 r. wraz z oddziałem znalazł się w Tajnej Organizacji Wojskowej "Gryf Kaszubski" i został członkiem Rady Naczelnej. Po przekształceniu TOW "Gryf Kaszubski" w TOW "Gryf Pomorski" 7 lipca 1941 r., pełnił tą samą funkcję. Następnie został szefem komórki kontrwywiadu i jednocześnie kierownikiem Wydziału Opieki Społecznej. Uczestniczył w 1942 r. w rozmowach scaleniowych z AK, m.in. 24 października w Suminach, gdzie zdołał uniknąć obławy niemieckiej. Pełnił rolę mediatora w konflikcie Józefa Dambka z komendantem naczelnym Józefem Gierszewskim, m.in. na odprawie kierownictwa na początku 1943 r. w leśniczówce Młynki doprowadził do przejściowego zażegnania sporu. Po pozbawieniu J. Gierszewskiego stanowiska komendanta naczelnego przez J. Dambka i jego zwolenników w lutym 1943 r., wycofał się z czynnej działalności w organizacji. Utrzymywał jedynie kontakty z oddziałem partyzanckim Leona Kulasa oraz Janem Szalewskim. W kwietniu 1944 r. został aresztowany przez Niemców wraz z 42 innymi czołowymi działaczami TOW "Gryf Pomorski". Był brutalnie przesłuchiwany w gdańskiej siedzibie Gestapo. 13 maja tego roku osadzono go w obozie koncentracyjnym Stutthof, a od 2 czerwca przebywał w Mauthausen, gdzie pracował w karnej kompanii. Po wyzwoleniu obozu przez wojska amerykańskie w kwietniu 1945 r. i krótkim leczeniu, latem powrócił na Pomorze. Początkowo pracował jako podinspektor szkolny w Kartuzach, a od 1947 r. jako inspektor szkolnictwa rolnictwa i nauczyciel w szkole rolniczej w Lęborku. Był obserwowany i szykanowany przez Urząd Bezpieczeństwa oraz pozbawiony praw kombatanckich. Został zmuszony do zmiany pracy i miejsca zamieszkania, w rezultacie zamieszkał w Kłaninie, gdzie objął funkcję dyrektora Technikum Rolniczego. Zmarł 21 grudnia 1966 r., a pochowany został w Lipuszu.

Członek ZSL i ZBOWiD. Od 1950 żonaty z Ireną Kołłątaj. W 1952 urodził im się syn Antoni.

Był odznaczony m.in.: Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości (1929), Medalem Zwycięstwa i Wolności 1945, Złotym Krzyżem Zasługi (1958), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1966).

Bibliografia

• Krzysztof Komorowski, Konspiracja pomorska 1939–1947, Gdańsk 1993.