Leon Wolf

Leon Wolf

Leon Wolf
Data i miejsce urodzenia	11 kwietnia 1883 Szonychel
Data i miejsce śmierci	8 marca 1968 Cieszyn, Polska
Senator V kadencji
Okres	od 30 listopada 1938 do 2 września 1939
Przynależność polityczna	OZN
Odznaczenia

Grób Leona Wolfa na Cmentarzu Komunalnym w Cieszynie

Leon Wolf (ur. 11 kwietnia 1883 w Szonychlu^[1], zm. 8 marca 1968 w Cieszynie) – polski i czechosłowacki polityk i adwokat, poseł do parlamentu Czechosłowacji (1925–1929 i 1935–1939), senator V kadencji w II RP, działacz polski na Zaolziu w latach 1920–1938, członek Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego w 1918 roku^[2].

Życiorys

Młodość i wykształcenie

Pochodził z zamożnej katolickiej rodziny chłopskiej. Rozpoczął naukę w szkole w Szonychlu^[3]. Kolejnym etapem edukacji był rok edukacji w sześcioklasowej niemieckiej szkole ludowej w Boguminie Dworcu^[4]. W roku szkolnym 1896/1897 zaczął uczęszczać do Gimnazjum^[5]. Naukę ukończył w roku szkolnym 1903/1904^[6]. Po zdaniu matury wyruszył do Wiednia studiować prawo^[6]. W stolicy Austrii zaangażował się w działalność Polskiego Zrzeszenia Studentów „Znicz” jednoczącego polskich uczniów ze Śląska przebywających w Wiedniu^[3]. Brał udział w redagowaniu „Zarania”^[7]. Opublikował opowiadania m.in. „Wrażenia cichej nocy” i „Niewolnik”^[8].

Na przełomie lat 1906–1907 był również słuchaczem Uniwersytetu Karola w Pradze, zetknął się tam z czeskimi środowiskami politycznymi i opanował język czeski w stopniu biegłym^[7].

26 stycznia 1909 doktoryzował się z prawa, a 26 marca poślubił Austriaczkę Zofię Selinger, z którą miał trójkę dzieci: Wandę (1909), Aleksandrę (1912) i Leona (1918)^[9].

Po studiach podjął pracę jako koncypient w kancelarii adwokackiej we Frysztacie, z którym odtąd związał się na dłużej.

Prezes Związku Ślązaków Katolików

Po rozstrzygnięciu problemu przynależności Zaolzia na niekorzyść Polski w 1920 roku, pozostał w Czechosłowacji, gdzie przewodniczył regionalnemu oddziałowi Związku Polaków. 3 grudnia 1921 został wybrany prezesem Związkowi Ślązaków Katolików (ZŚlK)^[10]. W tym samym miesiącu rozpoczął objazd gmin w powiecie frysztackim i czeskocieszyńskmi organizując spotkania i wiece zwłaszcza w okolicach Frysztatu^[10]. Podczas wieców pojawiały się żądania oddania parafii zajętych przez czeskich księży^[10]. W 1922 nawiązał kontakt z działaczami którzy założyli Ligę Polsko-Słowacką^[11]. Domagał się powrotu do granic do stanu z października 1918 roku rozpisania wyborów i powrotu nauczycieli do pracy^[11].

Poseł do sejmu Czechosłowacji

1 listopada PZL-R w odezwie „Ludu Śląski” wezwało głosowania na listę nr 10^[12]. Podczas kampanii wyborczej wziął udział w wiecu wyborczym w Sibicy^[12]. 8 listopada zrezygnował z prezesury Związku Polaków Katolików^[12]. W 15 listopada 1925 został wybrany na posła parlamentu Czechosłowacji^[13]. Przyłączył się do frakcji republikanów-agrariuszy jako hospitant^[3]. Początek kadencji poświęcił na spotkania z pozostałymi przedstawicielami kół poselskich^[14]. Pierwsze wystąpienie przed Czechosłowackim parlamentem poświęcił szkołom w czeskich gminach w których większość stanowili Polacy^[14]. 17 marca 1926 zabrał głos w debacie poselskiej na temat tekstu ustawy likwidacyjnej^[15]. W wystąpieniu poparł ideę zbliżenia obu krajów i poprawne współżycie Zaolzian z Czechami. Przypomniał sprawę niezałatwionych podań o obywatelstwo Czechosłowackie domagając się by otrzymanie liczyło się od dnia złożenia podania^[15].

W 1935 ponownie wybrano go posłem – Związek Polaków zawarł wówczas sojusz wyborczy ze Słowacką Partią Narodową księdza Hlinki i Karpatorusinami^[16].

8 października 1938 stał na czele komitetu witającego polskie wojska i reprezentantów państwa na Zaolziu, dzień później objął posadę starosty powiatu frysztackiego^[17].

13 listopada 1938, po zrzeczeniu się przez Wolfa funkcji starosty na rzecz Ernesta Sembola, prezydent Ignacy Mościcki mianował go senatorem V kadencji^[18]. Jako marszałek senior przewodził 30 listopada 1938 pierwszym obradom ostatniego Senatu II RP^[19]. Swoje pierwsze wystąpienie poświęcił na przypomnienie krzywdy zaolziańskich emerytów^[19].

2 września 1939 uczestniczył w ostatnim posiedzeniu Senatu V kadencji^[20].

Był na tyle popularną na Śląsku postacią, że władze sanacyjne zdecydowały się w lutym 1939 na nazwanie jego imieniem ulicy we Frysztacie (przy której znajdował się dom rodziny Wolfów).

II wojna światowa

Po wejściu na tereny Śląska wojsk niemieckich Wolf ewakuował się wraz z częścią warstw rządzących do Włodzimierza Wołyńskiego^[20], by po kilku tygodniach wrócić przez Lwów do centralnej Polski. Na parę miesięcy zamieszkał w Warszawie^[19]. 5 lutego 1940 był przesłuchiwany przez granatową policję^[21]. W grudniu 1943 razem z Jerzym Korzeniowskim uczestniczył w tworzeniu grupy osób odpowiedzialnych za wypracowanie postulatów terytorialnych względem Czechosłowacji^[22]. Po 1947, gdy stało się jasne, że Zaolzie znów przypadnie Czechosłowacji, zamieszkał na terenie polskiej części Śląska, w 1965 przeprowadził się ostatecznie do Cieszyna. Jego willę we Frysztacie władze czechosłowackie skonfiskowały, podjęły też starania o wydanie Wolfa jako zdrajcy ojczyzny.

PRL

20 października 1950 został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa pod zarzutem „faszyzacji życia w przedwojennej Polsce”^[23]. Podstawą do przedłużenia aresztu były dokumenty znalezione podczas rewizji. Został oskarżony o sianie nienawiści pomiędzy Polakami a Czechosłowakami^[23]. Po zaskarżeniu do wyroku do Sądu Najwyższego 22 listopada 1951 został uniewinniony^[24]. W 1960 podjął starania o zwrot domu we Frysztacie^[25]. Ze względu na wiek został zwolniony przez Ministerstwo Sprawiedliwości z funkcji notariusza^[25]. Po zabiegach ze strony ziomkostwa oraz córki otrzymał rentę specjalną^[26]. W listopadzie 1965 przeniósł się do córki Wandy do Cieszyna^[26].

Zmarł w Cieszynie, pochowany został w grobowcu Halfarów na tamtejszym cmentarzu komunalnym (żoną Halfara, prezydenta Cieszyna, była jego córka Wanda)^[26].

Odznaczenia

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1938)^[27]
• Złoty Wawrzyn Akademicki (1938)^[28][29]

Przypisy

Bibliografia

• Krzysztof Nowak: Leon Wolf (1883–1968): biografia polityczna. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2002. ISBN 83-226-1195-1.Sprawdź autora:1.
• Dariusz Miszewski, Aktywność polityczna mniejszości polskiej w Czechosłowacji 1920-1938, Adam Marszałek 2002