Lima

Lima

Herb Flaga
Dewiza: La Ciudad de los Reyes
Państwo	Peru
Region	Lima
Alkad	Jorge Muñoz (od 2019)[1]
Powierzchnia	804,3 km²
Wysokość	110 m n.p.m.
Populacja (2013) • liczba ludności • gęstość	8 258 847 10 267 os./km²
Nr kierunkowy	1
Kod pocztowy	15001
Podział miasta	30 dzielnic
Położenie na mapie Peru Lima
12°02′S 77°01′W/-12,033333 -77,016667
Strona internetowa

Historyczne centrum Limy^[a]

Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Peru
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	IV
Numer ref.	500
Region[b]	Ameryka Łacińska i Karaiby
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	1988 na 12. sesji
Dokonane zmiany	1991
↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

Lima – stolica i największe miasto Peru, położone nad Oceanem Spokojnym, 12 km na wschód od portu Callao.

Dane ogólne

Dane dotyczące aglomeracji^[2]:

• Powierzchnia: 894 km²
• Liczba ludności: 11 150 000 (2017)
• Gęstość zaludnienia: 12 500 os./km²

Historia

Miasto leży nad rzeką Rímac, położone na równinie nadbrzeżnej u podnóża Kordyliery Nadbrzeżnej (Andy). Pierwotnie Ciudad de los Reyes, czyli „Miasto Królów”. Założone w 1535 przez Francisco Pizarro, ponieważ do dalszego podboju Inków potrzebował solidniejszego zaplecza niż obozowisko. Od 1535 stolica wicekrólestwa Peru, a od 1821 republiki Peru. Miasto wielokrotnie niszczone przez trzęsienia ziemi.

Obecnie miasto jest głównym ośrodkiem przemysłowym, handlowym, finansowym, kulturalnym i naukowym kraju. Lima pomimo wielokrotnych zniszczeń posiada szereg zabytków, m.in. katedrę z XVI wieku, zespół pałacu prezydenckiego oraz kościół i klasztor św. Franciszka. Zespół urbanistyczny starego miasta został w roku 1988 wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. W stolicy Peru jest uniwersytet (zał. w 1551 r., najstarszy na kontynencie), Biblioteka Narodowa, muzea.

Zabytki

• Plaza de Armas, centralny plac miasta, najstarsza część miasta. Na środku placu znajduje się fontanna z 1650 roku wykonana z brązu. Wokół placu położone są następujące zabytki:
  • Katedra zbudowana na zlecenie Francisca Pizarra w 1535 roku. Przebudowana w stylu renesansowo-barokowym w latach 1564 do 1758. Kolejna przebudowa po zniszczeniach w wyniku trzęsienia ziemi w 1940 roku. Jest budowlą trójnawową z 10 bocznymi kaplicami. W jednej z nich, kaplicy św. Jana Chrzciciela znajduje się uważana za jedna z najpiękniejszych rzeźba Chrystusa. W innej kaplicy złożone zostały szczątki Francisca Pizarra;
  • Pałac Arcybiskupa (hiszp. Palacio Arzobispal) zbudowany w 1924 roku w stylu kolonialnym;
  • Pałac Rządowy (hiszp. Palacio de Gobierno), barokowy budynek od 1937 siedziba prezydenta Peru;
• Kościół św. Dominika (hiszp. Iglesia de Santo Domingo) zbudowany w XVI wieku na zlecenie dominikanina Vincenta de Valverde na ziemi podarowanej mu przez Francisca Pizarra. W podziemiach kościoła złożone są szczątki św. Róży (pierwszej świętej pochodzącej z Ameryki), św. Marcina z Porres oraz św. Jana Macias;
• Klasztor św. Franciszka – kompleks budynków w skład których wchodzą: kościół, klasztor i kaplice – La Soledad i El Milagro. Pierwszy kościół został zbudowany z drewna i gliny w 1557 roku. Po jego zniszczeniu przez trzęsienie ziemi w 1656 roku został odbudowany przez portugalskiego architekta Constantina de Vasconcellosa w stylu barokowym.
• Kościół św. Piotra (hiszp. Iglesia de San Pedro), zbudowany w stylu wczesnokolonialnym w 1636 roku. Jedyny kościół w Limie posiadający trzy wejścia. Wnętrze wzorowane na kościele Il Gesù w Rzymie

Muzea

• Muzeum Sztuki w Limie (Museo de Arte de Lima). Gromadzi zbiory sztuki peruwiańskiej, od czasów pre-inkaskich, po inkaskie, Wicekrólestwa Peru oraz republikańskie.
• Muzeum Larco.
• Muzeum Katedralne.
• Muzeum Klasztoru Braci Bosych (Museo de los Descalzos).

Klimat

Klimat Limy, mimo jej położenia w strefie tropikalnej, jest dość łagodny. Jest to klimat subtropikalny pustynny, jednak dzięki specyficznemu mikroklimatowi charakteryzuje się także dużą wilgotnością przez cały rok. Średnie temperatury dzienne to od 12 do 19 °C zimą i od 19 do 29 °C latem. W okresach oddziaływania El Niño, gdy wody wokół wybrzeża zwiększają temperaturę ze zwyczajowych 17-19 °C do nawet 26 °C (1998), zachodzą wahania klimatyczne, a temperatura powietrza wzrasta nawet o kilka stopni.

Wilgotność względna jest zawsze bardzo wysoka, zwłaszcza rano, co przyczynia się do powstawania porannej mgły w okresie od czerwca do grudnia, a stale utrzymujących się niskich chmur w okresie od maja do listopada. Słoneczne, mniej wilgotne i ciepłe lata trwają od grudnia do kwietnia, a po nich następują pochmurne, wilgotne i łagodne zimy (od czerwca do października). Najniższa odnotowana temperatura w obszarze metropolitarnym wyniosła 8 °C. Lima ma 1284 godzin słonecznych w ciągu roku, 28,6 godziny w lipcu i 179,1 godzin w styczniu, wyjątkowo niskie, biorąc pod uwagę jej położenie geograficzne^[3].

Opady deszczu są bardzo niskie – 100–600 mm/rok – i występują głównie w miesiącach zimowych. Ma to wpływ na zasoby wody w mieście. Letnie deszcze występują w formie odosobnionych, lekkich, popołudniowych lub wieczornych opadów, będących pozostałością popołudniowych burz nad Andami. Szczyt opadów ma miejsce zimą, kiedy to występują nocne i poranne mżawki, zwane camanchacas lub garua.

Taka charakterystyka klimatu jest skutkiem występowania zjawiska upwellingu oceanicznego oraz Prądu Humboldta u wybrzeża.

Gospodarka

Wielki ośrodek przemysłowy, m.in. zakłady przemysłu ciężkiego, farmaceutyczne, chemiczne, tworzyw sztucznych, włókiennicze, spożywcze, samochodowe, skórzane oraz rafineria ropy naftowej.

Edukacja

Uniwersytety

W Limie znajdują się następujące uniwersytety: Universidad Nacional Mayor de San Marcos, Universidad Nacional de Ingeniería, Papieski Uniwersytet Katolicki w Peru, Universidad de Lima, Universidad Antonio Ruiz de Montoya, Universidad Peruana Cayetano Heredia, Universidad Ricardo Palma i jeszcze wiele innych.

Transport

Największy ośrodek komunikacyjny kraju. Lima posiada dobrze rozbudowaną sieć drogową. Ważny węzeł kolejowy; tu zaczyna się najwyżej położona linia kolejowa w Andach, pierwsza też linia kolejowa zbudowana w Ameryce Południowej. Miasto posiada międzynarodowy port lotniczy im. Jorge Cháveza.

Demografia

Populacja mieszkańców miasta przyrasta gwałtownie w niekontrolowany sposób. Wszelkie dane maja charakter szacunkowy. Ocenia się, że ponad 4 miliony mieszkańców zamieszkuje dzielnice nędzy lub prymitywne domy zbudowane na plaży. Rząd Peru podejmuje starania w celu ograniczenia migracji z górskich terenów do miasta, lecz nie przynosi to spodziewanych efektów.

Katedra w Limie.

Skyline Lima.

Imprezy, wydarzenia

• Co roku w maju odbywa się Festiwal Filmów Europy Środkowej i Wschodniej Na wschód od Limy (Al este de Lima).
• Co roku w lipcu odbywają się Międzynarodowe Targi Książki (FIL).
• Co roku w sierpniu odbywa się Limeński Festiwal Filmowy (Festival de Cine de Lima).
• Co roku w październiku odbywa się Festiwal Kina Europejskiego (Festival de Cine Europeo).
• Pod koniec każdego roku odbywają się Targi Książki Ricardo Palma w dzielnicy Miraflores.

Sport

Najpopularniejszym sportem w peruwiańskiej stolicy jest piłka nożna. Tutejsze kluby piłkarskie należą do najlepszych w kraju, m.in. Universitario Lima (24-krotnie mistrz kraju i finalista Copa Libertadores 1972), Alianza Lima (22-krotnie mistrz kraju), Club Sporting Cristal (15-krotnie mistrz), Municipal Lima (4-krotnie mistrz).

Największym stadionem w mieście jest mogący pomieścić ponad 80 tys. widzów Estadio Monumental „U” (Estadio Teodoro Fernández), Estadio Universidad San Marcos (ok. 65 tys. miejsc), Estadio Nacional José Díaz (ok. 45 tys. miejsc) i Estadio Alejandro Villanueva (ok. 35 tys. miejsc).

Miasto było gospodarzem XVIII Igrzysk Panamerykańskich w 2019 r.

Miasta partnerskie

Zobacz też

• Cmentarz księdza Maestro

Przypisy

Bibliografia

• Praca zbiorowa: Podróże Marzeń – Peru. Wyd. I. Warszawa: Mediaprofit sp. z o.o., 2006, s. 149-162. ISBN 83-60174-25-3.
• Praca zbiorowa: Lonely Planet Peru. Lonely Planet, 2010, s. 87-101. ISBN 978-1-74179-014-6.
• Praca zbiorowa: Przewodniki Wiedzy i Życia – Peru. Warszawa: Hachette Livre Polska sp. z o.o., 2009, s. 62-68. ISBN 978-83-7575-642-5.