Linderniowate

Linderniowate
Ilustracja
Lindernia mułowa
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

jasnotowce

Rodzina

linderniowate

Nazwa systematyczna
Linderniaceae Borsch, K. Müll. & Eb. Fisch.
Pl. Biol. (Stuttgart) 7: 76. 28 Jan 2005
Lindernia rotundifolia
Torenia fournieri

Linderniowate (Linderniaceae Borsch et al.) – rodzina roślin należąca do rzędu jasnotowców (Lamiales). Do rodziny zalicza się 19[2]–20[3] rodzajów z 255 gatunkami, z czego większość należy do rodzajów Vandellia (55), Torenia (51), Crepidorhopalon (30) i lindernia Lindernia (30). Przedstawiciele tej rodziny występują głównie w strefie międzyzwrotnikowej, najbardziej zróżnicowane są na kontynentach amerykańskich. We florze Polski jedynym przedstawicielem tej rodziny jest lindernia mułowa (Lindernia procumbens)[4]. Wiele roślin z tej rodziny związanych jest z siedliskami wodnymi[5].

Znaczenie użytkowe mają rośliny uprawiane jako ozdobne, zwłaszcza z rodzaju Torenia. Niektóre gatunki uprawiane są także jako rośliny akwariowe[5]

Morfologia

Torenia travancorica
Pokrój
Rośliny zielne osiągające zwykle niewielkie rozmiary, od efemerydów do półkrzewów. Zwykle o łodydze kanciastej, czworobocznej[2].
Liście
Naprzeciwległe, pojedyncze, u nasady zwykle zrosłe, całobrzegie lub piłkowane. Użyłkowanie liścia czasem dłoniaste[2].
Kwiaty
Zwykle pojedynczo wyrastające w kątach liści[2] lub w gronach[5]. Kielich zrosłodziałkowy. Korona kwiatu grzbiecista, dwuwargowa, z gruczołowatymi włoskami wewnątrz. Pręciki 4, wygięte, często dolna para różna od górnej[2], czasem dwa pręciki wykształcone jako prątniczki. Słupek powstaje z dwóch owocolistków[5].
Owoce
Torebki[2]. Nasiona ze szczątkowym bielmem[5].

Systematyka

Rodzina ta wyróżniona i opisana została dopiero w XXI wieku, po lepszym poznaniu filogenezy jasnotowców[2]. Dawniej przedstawicieli zaliczano do rodziny trędownikowatych (Scrophulariaceae) i babkowatych (Plantaginaceae). Jako odrębna rodzina wyróżniana jest w najnowszych systemach: APG III z 2009 i APG IV z 2016, system Reveala z 2008, Angiosperm Phylogeny Website Petera Stevensa, system Thorna[6].

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)[2]
jasnotowce

Plocospermataceae





Carlemanniaceae



Oleaceae oliwkowate





Tetrachondraceae





Peltantheraceae




Calceolariaceae



Gesneriaceae ostrojowate






Plantaginaceae babkowate




Scrophulariaceae trędownikowate




Stilbaceae





Byblidaceae byblisowate



Linderniaceae linderniowate






Pedaliaceae połapkowate, sezamowate



Martyniaceae martyniowate



Acanthaceae akantowate





Bignoniaceae bignoniowate






Schlegeliaceae



Lentibulariaceae pływaczowate





Thomandersiaceae



Verbenaceae werbenowate






jasnotowate Lamiaceae




Mazaceae




Phrymaceae




paulowniowate Paulowniaceae



zarazowate Orobanchaceae

















Podział na rodzaje[3]
  • Artanema D.Don
  • Bampsia Lisowski & Mielcarek
  • Bonnaya Link & Otto
  • Catimbaua L.P.Félix, Christenh. & E.M.Almeida
  • Craterostigma Hochst.
  • Crepidorhopalon Eb.Fisch.
  • Hartliella Eb.Fisch.
  • Hemiarrhena Benth.
  • Isabelcristinia L.P.Félix, Christenh. & E.M.Almeida
  • Lindernia Allioni – lindernia
  • Linderniella Eb.Fisch., Schäferh. & Kai Müll.
  • Micranthemum Michaux – mikrantemum
  • Picria Lour.
  • Pierranthus Bonati
  • Schizotorenia T.Yamaz.
  • Scolophyllum T.Yamaz.
  • Stemodiopsis Engl.
  • Torenia L.
  • Vandellia L.
  • Yamazakia W.R.Barker, Y.S.Liang & Wannan

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g h i Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-02-15] (ang.).
  3. ↑ a b Linderniaceae Borsch, Kai Müll. & Eb.Fisch.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-11-09].
  4. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  5. ↑ a b c d e David J. Mabberley: Mabberley's Plant-Book. Cambridge University Press, 2017, s. 530. ISBN 978-1-107-11502-6.
  6. ↑ James L. Reveal: Concordance of Family Names. University of Maryland, Plantsystematics.org. [dostęp 2010-04-06]. (ang.).

Media użyte na tej stronie

Starr 070906-8990 Torenia fournieri.jpg
(c) Forest & Kim Starr, CC BY 3.0
Torenia fournieri (flowering habit hanging basket). Location: Maui, Kula Ace Hardware and Nursery
Torenia travancorica at Kadavoor.jpg
© 2009 Jee & Rani Nature Photography (License: CC BY-SA 4.0)
Torenia travancorica (Syn. Torenia asiatica Hook), Kaakapoo, is a creeping or scandent herbs; stems slender, 4-angled, with 10 cm long internodes. Leaves to 6 x 2 cm, ovate, acuminate, base rounded, thinly hirtus; nerves 5-7 pairs; petiole to 1 cm long. Flowers axillary; pedicels to 2.5 cm long, solitary, glabrous; calyx 2.2 cm long, tubular, narrowly winged, ciliolulate or glabrous, lobes acute; corolla 3.5 cm long, tube yellow, lobes deep blue, obtuse, spreading; anthers connate in pairs; appendages on the filaments 6 mm long, filiform. Capsule 2 cm long, glabrous; seeds pitted, pale brown.


It is endemic to the south-west areas of India. Referred to as Kaakapoo in Hortus Malabaricus.
Lindernia sp Sturm31.jpg

Tela-Botanica.org: Lindernia procumbens (Krock.) Borbás, syn. Lindernia palustris Hartmann, Lindernia pyxidaria All.

Original Caption
Lindernie, Lindernia pyxidaria
Lindernia rotundifolia 01.JPG
Autor: Vinayaraj, Licencja: CC BY-SA 3.0
Lindernia rotundifolia