Lipa amerykańska

Lipa amerykańska

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	ślazowce
Rodzina	ślazowate
Rodzaj	lipa
Gatunek	lipa amerykańska
Nazwa systematyczna
Tilia americana L. Sp. Pl.: 514 (1753)[3]
Synonimy Tilia alabamensis Ashe Tilia alabamensis var. oblongifolia (Sarg.) Bush Tilia americana f. ampelophylla V.Engl. Tilia americana subsp. caroliniana (Mill.) A.E.Murray Tilia americana var. caroliniana (Mill.) Castigl. Tilia americana f. cyclophylla V.Engl. Tilia americana var. densiflora V.Engl. Tilia americana f. dentata (G.Kirchn.) Rehder Tilia americana f. divaricata V.Engl. Tilia americana subf. euryptera V.Engl. Tilia americana f. fastigiata (A.D.Slavin) Rehder Tilia americana f. grandifolia V.Engl. Tilia americana subsp. heterophylla (Vent.) A.E.Murray Tilia americana var. heterophylla (Vent.) Loudon Tilia americana f. laxiflora (Michx.) V.Engl. Tilia americana subf. lepidoptera V.Engl. Tilia americana f. macrophylla (Fisch. ex Bayer) V.Engl. Tilia americana f. megalodonta V.Engl. Tilia americana f. microphylla Farw. Tilia americana f. microptera V.Engl. Tilia americana var. missisippiensis (Bosc ex Spach) Schelle Tilia americana f. moltkei L.Späth ex Dippel Tilia americana var. neglecta (Spach) Fosberg Tilia americana f. pedunculata V.Engl. Tilia americana var. pubescens Loudon Tilia americana var. scabra Farw. Tilia americana var. vestita V.Engl. Tilia americana var. walteri Alph.Wood Tilia apposita Ashe Tilia ashei Bush Tilia australis Small Tilia canadensis Michx. Tilia caroliniana Mill. Tilia caroliniana subsp. floridana (Small) A.E.Murray Tilia caroliniana var. floridana (Small) V.Engl. Tilia caroliniana subsp. heterophylla (Vent.) Pigott Tilia caroliniana var. lata (Ashe) Ashe Tilia caroliniana var. rhoophila Sarg. Tilia caroliniana var. vagans V.Engl. Tilia cocksii Sarg. Tilia crenoserrata Sarg. Tilia crenoserrata var. acuminata Ashe Tilia eburnea Ashe Tilia eburnea var. lasioclada (Sarg.) Ashe Tilia excellens J.Wagner Tilia floridana Small Tilia floridana var. alabamensis (Ashe) Ashe Tilia floridana var. australis (Small) Sarg. Tilia floridana var. hypoleuca Sarg. Tilia floridana var. oblongifolia Sarg. Tilia georgiana Sarg. Tilia georgiana var. crinita Sarg. Tilia glabra Vent. Tilia glabra f. fastigiata A.D.Slavin Tilia glabra var. neglecta Bush Tilia grata Salisb. Tilia heterophylla Vent. Tilia heterophylla var. amphiloba Sarg. Tilia heterophylla var. michauxii (Nutt.) Sarg. Tilia heterophylla var. microdonta V.Engl. Tilia heterophylla var. nivea Sarg. Tilia heterophylla var. tenera (Ashe) Ashe Tilia hollandica Du Roi ex Steud. Tilia hypoleuca Ashe Tilia incisodentata K.Koch Tilia lasioclada Sarg. Tilia lata Ashe Tilia latifolia Salisb. Tilia laxiflora Pursh Tilia laxiflora Michx. Tilia leptophylla Bayer Tilia leucocarpa Ashe Tilia leucocarpa f. attenuata Ashe ex Bush Tilia leucocarpa var. brevipedunculata (Sarg.) Sudw. Tilia leucocarpa var. cocksii (Sarg.) Ashe Tilia leucocarpa var. glaucescens (Sarg.) Sudw. Tilia littoralis Sarg. Tilia littoralis var. discolor Sarg. Tilia longifolia Raf. Tilia longifolia var. dentata G.Kirchn. Tilia ludovicia Bosc ex Koehne Tilia michauxii Nutt. Tilia monticola Sarg. Tilia multiflora Vent. Tilia neglecta Spach Tilia nigra Borkh. Tilia nigra var. laxiflora (Michx.) Spach Tilia nigra var. macrophylla Fisch. ex Bayer Tilia nuda Sarg. Tilia nuda var. brevipedunculata Sarg. Tilia nuda var. glaucescens Sarg. Tilia pallida Salisb. Tilia palmeri Bush ex F.C.Gates Tilia phanera Sarg. Tilia phanera var. scabrida Sarg. Tilia porracea Ashe Tilia pubescens Aiton Tilia pubescens var. aitonii V.Engl. Tilia pubescens f. glabrata V.Engl. Tilia pubescens f. gymnophila V.Engl. Tilia pubescens f. heteromorpha V.Engl. Tilia pubescens var. leptophylla Vent. Tilia pubescens f. truncata (Spach) V.Engl. Tilia pubescens var. ventenatii V.Engl. Tilia relicta Laughlin Tilia stellata Hartig Tilia stenopetala Raf. Tilia tenera Ashe Tilia texana Sarg. Tilia texana var. grosseserrata Sarg. Tilia truncata Spach Tilia velutina Mack. ex V.Engl. Tilia venulosa Sarg. Tilia venulosa var. multinervis Sarg.[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
najmniejszej troski

Lipa amerykańska (Tilia americana L.) – gatunek drzewa z rodziny ślazowatych. Występuje naturalnie w Ameryce Północnej^[3].

Rozmieszczenie naturalne

Kora

Liście w jesiennej barwie

Kwiatostany

Rośnie naturalnie w Kanadzie (w prowincjach Nowy Brunszwik, Ontario, Québec i Saskatchewan), środkowych i wschodnich Stanach Zjednoczonych (w Alabamie, Arkansas, Connecticut, Dakocie Południowej, Dakocie Północnej, Delaware, Dystrykcie Kolumbii, na Florydzie, w Georgii, Illinois, Iowa, Indianie, Kansas, Karolinie Południowej, Karolinie Północnej, Kentucky, Luizjanie, Maine, Manitobie, Marylandzie, Massachusetts, Michigan, Minnesocie, Missisipi, Missouri, Nebrasce, New Hampshire, New Jersey, stanie Nowy Jork, Ohio, Oklahomie, Pensylwanii, Rhode Island, Tennessee, Teksasie, Vermoncie, Wirginii, Wirginii Zachodniej i Wisconsin) oraz Meksyku^[3].

Morfologia

Pokrój

Zrzucające liście, wielopienne drzewo^[5].

Liście

Blaszka liściowa ma odwrotnie jajowaty kształt. Mierzy 5–15 cm długości oraz 5–12 cm szerokości, jest ząbkowana na brzegu, ma nasadę od rozwartej do niemal sercowatej i ostry wierzchołek. Ogonek liściowy jest owłosiony^[5].

Kwiaty

Zebrane w wierzchotkach (o długości 7–15 cm) wyrastających z kątów eliptycznych podsadek. Mają 5 działki kielicha o odwrotnie jajowatym kształcie i dorastające do 4–6 mm długości. Płatków jest 5, mają odwrotnie jajowaty kształt i osiągają do 5–11 mm długości^[5].

Owoc

Orzeszek mierzący 5-10 mm średnicy, o kształcie od elipsoidalnego do niemal kulistego^[5].

Biologia i ekologia

Rośnie na brzegach cieków wodnych oraz w lasach. Występuje na wysokości do 800 m n.p.m.^[5]

Przypisy