Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Armenii

Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Armenii – lista miejsc w Armenii wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972^[1] i ratyfikowanej przez Armenię 5 września 1993 roku^[2].

Obecnie (stan w 2020 roku) na liście znajdują się trzy obiekty dziedzictwa kulturowego^[2].

Na armeńskiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Armenia zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa, znajdują się cztery obiekty (stan w roku 2020)^[2].

Obiekty wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO

Hachpat

Sanahin

Katedra w Eczmiadzynie

Zwartnoc

Geghard

Armenia na liście światowego dziedzictwa UNESCO

Poniższa tabela przedstawia armeńskie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;

Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście^[a] wraz z jej angielskim oryginałem^[2];

Położenie – miasto, prowincja; współrzędne geograficzne;

Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa^[5]:

• kulturowe (K),
• przyrodnicze (P),
• kulturowo–przyrodnicze (K,P);

Rok wpisu – roku wpisu na listę;

Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.

Nr ref.	Obiekt	Zdjęcie	Położenie	Typ	Rok	Opis
777	Klasztory w Haghbat i w Sanahin Monasteries of Haghpat and Sanahin			KAm (ii)(iv)	1996 2000	Dwa bizantyjskie klasztory z okresu dynastii Kiurikianów (X–XIII w.) w Hachpacie i w Sanahinie[6]; klasztory były ważnymi ośrodkami kultury w średniowieczu – Sanahin słynął ze szkoły miniatorskiej i kaligraficznej[6]. Przykład rozkwitu armeńskiej architektury sakralnej[6].
	Hachpat		AmHachpat Lorri 41°05′38″N 44°42′43″E/41,093889 44,711944
	Sanahin		AmSanahin Lorri 41°05′13,8″N 44°39′58,0″E/41,087164 44,666108
1011	Katedra i kościoły w Eczmiadzynie i zespół archeologiczny w Zwartnoc Cathedral and Churches of Echmiatsin and the Archaeological Site of Zvartnots			KAm (ii)(iii)	2000	Przykład rozwoju i rozkwitu armeńskiego typu kościoła halowego budowanego na planie krzyża i przekrytego kopułą centralną, który miał istotny wpływ na rozwój architektoniczny i artystyczny regionu[7].
	Katedra w Eczmiadzynie		AmWagharszapat Armawir 40°09′42″N 44°17′28″E/40,161667 44,291111
	Zespół archeologiczny w Zwartnoc		AmZwartnoc Armawir 40°09′45″N 44°24′12″E/40,162500 44,403333
960	Klasztor Geghard i Dolina Górnego Azatu Monastery of Geghard and the Upper Azat Valley			KAm (ii)	2000	Zespół klasztorny Geghard obejmuje kilka kościołów oraz groby, w większości wykute w skale, charakteryzujące okres największej świetności średniowiecznej architektury armeńskiej[8].
	Klasztor Geghard		AmKotajk 40°08′25,5″N 44°49′06,6″E/40,140425 44,818511
	Dolina Górnego Azatu		AmKotajk 39°37′57″N 45°29′14″E/39,632500 45,487222

Obiekty na armeńskiej liście informacyjnej UNESCO

Dwin

Bazylika Jereruk

Norawank

Tatew

Wielka Pustelnia Tatewska

Obiekty wpisane na armeńską listę informacyjną UNESCO

Poniższa tabela przedstawia obiekty na armeńskiej liście informacyjnej UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;

Obiekt – polskie nazwa obiektu wraz z jej angielskim oryginałem na armeńskiej liście informacyjnej^[2];

Położenie – miasto, prowincja; współrzędne geograficzne;

Typ – klasyfikacja według zgłoszenia^[5]:

• kulturowe (K),
• przyrodnicze (P),
• kulturowo–przyrodnicze (K,P);

Rok wpisu – roku wpisu na listę informacyjną;

Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.

#	Obiekt	Zdjęcie	Lokalizacja	Typ (wraz z kryteriami)	Rok	Nr ref.
8	Stanowisko archeologiczne miasta Dwin The archaeological site of the city of Dvin		AmArarat 40°00′16,9″N 44°34′45,0″E/40,004683 44,579169	KAm (ii)(iii)(vi)	1995	Pozostałości antycznego miasta Dwin, dawnej stolicy Armenii, zniszczonego przez Mongołów w XIII wieku[9].
10	Bazylika Jereruk i stanowisko archeologiczne The basilica and archaeological site of Yererouk		AmAnipemza Szirak 40°26′23,0″N 43°36′33,0″E/40,439722 43,609167	KAm (iii)(iv)(vi)	1995	Pozostałości bazyliki z IV w. – jednego z najwcześniejszych chrześcijańskich zabytków w Armenii oraz pozostałości zabudowań klasztornych i świeckich[10].
13	Norawank i Dolina Górnego Amaghu The monastery of Noravank and the upper Amaghou Valley		AmSjunik 39°41′03″N 45°13′58″E/39,684167 45,232778	K,PAm (i)(iii)(vi)(vii)(ix)	1995	Norawank – klasztor z XIII wieku, położony w dolinie Amaghu, wzniesiony przez armeńskiego architekta Momika[11].
14	Monastyr Tatew i Wielka Pustelnia Tatewska oraz sąsiadujące tereny w dolinie rzeki Worotan The monasteries of Tatev and Tatevi Anapat and the adjacent areas of the Vorotan Valley			K,PAm (i)(ii)(iv)(vi)(vii)(ix)	1995	Klasztor Tatew z IX–XIII w. i Wielka Pustelnia Tatewska XVII w. w dolinie rzeki Worotan[12].
	Tatew		AmSjunik 39°22′46″N 46°15′00″E/39,379444 46,250000
	Wielka Pustelnia Tatewska		AmSjunik 39°23′15,6″N 46°15′38,9″E/39,387665 46,260806

Uwagi

Przypisy