Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny
| Autor | Julian Krzyżanowski, Czesław Hernas, Artur Hutnikiewicz, Jan Jakubowski, Janina Kulczycka-Saloni, Andrzej Lam, Zdzisław Libera, Maria Straszewska, Kazimierz Wyka, Dorota Simonides |
|---|---|
| Tematyka | literatura polska, wersologia, wydawnictwa i biografie |
| Typ utworu | |
| Data powstania | 1969-1985 |
| Wydanie oryginalne | |
| Miejsce wydania | Warszawa |
| Język | |
| Data wydania | 1984-1985 |
| Wydawca | |
Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny – polska encyklopedia literacka, popularnonaukowy, dwutomowy słownik encyklopedyczny poświęcony literaturze polskiej opracowany i opublikowany w okresie PRL[1].
Historia
Encyklopedia zawiera informacje z zakresu literatury polskiej od jej początków do lat 80 XX wieku. Powstała w okresie PRL w latach 1969–1985. Projekt zainicjowany został pod koniec lat 60. XX wieku przez wydawnictwo PWN, które powołało komitet redakcyjny. Rozpoczął on pracę w 1969 pod przewodnictwem prof. Juliana Krzyżanowskiego, a po jego śmierci w 1976 Czesława Hernasa[1].
Zawartość
Encyklopedia ma charakter popularnonaukowy i w założeniu wydawcy miała stanowić przewodnik encyklopedyczny dla uczniów oraz nauczycieli, który ukazywałby rozwój literatury polskiej w rysie dziejowym. Publikacja składa się z dwóch tomów liczących w sumie 5000 haseł biograficznych oraz rzeczowych opracowanych w układzie alfabetycznym[1].
Większość haseł ma charakter biogramów pisarzy, poetów, wydawców, dziennikarzy oraz literatów, wybranych przez komitet redakcyjny. Tomy zawierają również opisy ważniejszych utworów literackich, a także różnych gatunków, prądów, nurtów i epok oraz dziedzin twórczości jak np. folklor czy literatura dla dzieci i młodzieży. Część haseł dotyczy nauki o literaturze, terminologii językowej z dziedziny wersologii, morfologii języka, socjologii literatury oraz historii rozwoju języka[1].
Encyklopedia zawiera informacje z dziedziny geografii – opisy miejscowości pod kątem ich znaczenia dla rozwoju wiodącej tematyki publikacji. Wydawnictwo nie obejmuje codziennych tytułów prasowych, a jedynie opisuje gazety literackie lub dodatki o tej tematyce publikowane w informacyjnych lub kulturalnych tytułach prasowych[1].
W przewodniku znajdują się także opisy związków literackich z innymi literaturami narodowymi (np. skandynawsko-polskie związki literackie) co stanowi novum w polskich publikacjach encyklopedycznych[1].
Krytyka
Marek Skwara w recenzji publikacji zamieszczonej w 1986 w Pamiętniku Literackim wytknął autorom zbyt wąskie rozumienie literatury, wskazując nieobecność haseł poświęconych związkom literatury z innymi dziedzinami sztuki – muzyką oraz sztukami plastycznymi. Podał przykład malarstwa odnotowując m.in. brak biogramów artystów, którzy w literaturze znaleźli inspirację do swojej twórczości i wykonali ilustracje do książkowych wydań ważnych utworów literackich jak np. Michał Elwiro Andriolli. Wskazał także szereg pominięć m.in. brak hasła „Biblia a literatura polska” oraz Realizm socjalistyczny[2].
Zdaniem autora przewodnik ma również za bardzo rozbudowane artykuły o instytucjach wydawniczych i literackich oraz biogramy, a przy tym zbyt ubogo potraktowane zagadnienia związane z inną tematyką. Według jego oceny na drugi plan zepchnięte zostało dzieło literackie, co zaskutkowało małą liczbą haseł poświęconych utworom literackim[2].
Wydania
Słownik ukazał się w dwóch tomach oraz w dwóch wydaniach opublikowanych w latach 1984–1985 w Warszawie[1]:
- Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, tom I A-M,
- Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, tom II N-Ż.
Przypisy
Bibliografia
- Julian Krzyżanowski: Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, tom I, „Przedmowa”. Warszawa: PWN, 1985, s. V-XI. ISBN 83-01-05369-0.
- Marek Skwara, „Pamiętnik Literacki. Czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej 77/3, „Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny”, Warszawa 1984–1985” recenzja, Warszawa 1986, s. 381–386.