Litworowy Kocioł (Tatry Zachodnie)

Litworowy Kocioł
Ilustracja
Widok na Litworowy Kocioł z Czerwonego Grzbietu
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Miejscowości

Kościelisko

Wysokość

1828 m n.p.m.

Rodzaj obiektu

cyrk lodowcowy

Położenie na mapie Tatr
Mapa konturowa Tatr, w centrum znajduje się punkt z opisem „Litworowy Kocioł”
Położenie na mapie Karpat
Mapa konturowa Karpat, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Litworowy Kocioł”
Ziemia49°14′11″N 19°54′46″E/49,236389 19,912778

Litworowy Kociołcyrk lodowcowy w najwyższej części Doliny Litworowej w polskich Tatrach Zachodnich[1]. Od zachodniej strony otoczony jest Kozim Grzbietem z Machajówką, od wschodniej Czerwonym Grzbietem, od południowej odcinkiem grani głównej Tatr od Małołączniaka (2096 m) przez Litworową Przełęcz po zwornik Koziego Grzbietu znajdujący się kilkadziesiąt metrów na wschód od szczytu Krzesanicy. Od północnej strony kocioł zatamowany jest moreną czołową biegnącą od Machajówki po Litworowy Grzbiet[2]>. Morena ta jest o około 60 m wyższa od dna kotła. Najbardziej strome zbocza ma Litworowy Kocioł od strony Koziego Grzbietu. Natomiast zbocza Czerwonego Grzbietu (tzw. Litworowy Upłaz) są trawiaste i niezbyt strome. Dawniej były wypasane, wchodziły w skład Hali Upłaz. Wśród skałek znajduje się w nich wlot do Jaskini Lodowej Litworowej[1]. Litworowy Kocioł znajduje się na podłożu skał dolomitowo-wapiennych, w których występują zjawiska krasowe. Skutkiem tych zjawisk dno Kotła Litworowego jest suche, gdyż woda spływa podziemnymi przepływami. Efektem zjawisk krasowych jest też występowanie w Dolinie Litworowej skomplikowanego systemu jaskiń[3].

Naukowcy z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu zanotowali w Litworowym Kotle 18 lipca 2022 roku temperaturę –5,7 °C. Był to nowy polski rekord zimna dla tego miesiąca[4].

Przypisy

  1. a b Władysław Cywiński, Czerwone Wierchy, część zachodnia, t. 3, Poronin: Wyd. Górskie, 1996, ISBN 83-7104-011-3.
  2. Tatry Polskie. Mapa turystyczna 1:20 000, Piwniczna: Agencja Wydawnictwo „WiT” S.c., 2009, ISBN 83-89580-00-4.
  3. Władysław Szafer, Tatrzański Park Narodowy, Zakład Ochrony Przyrody PAN, 1962.
  4. Mimo żaru padł rekord mrozu. Tak niskiej temperatury w lipcu u nas nie było, tvp.info, 22 lipca 2022 [dostęp 2022-07-22].

Media użyte na tej stronie

Carpathians relief location map.jpg
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Carpathians.
  • Projection: Equirectangular projection, strechted by 148.0%.
  • Geographic limits of the map:
  • N: 50.0° N
  • S: 44.25° N
  • W: 16.0° E
  • E: 27.5° E
  • GMT projection: -JX19.473333333333333cd/14.410266666666665cd
  • GMT region: -R16.0/44.25/27.5/50.0r
  • GMT region for grdcut: -R16.0/44.25/27.5/50.0r
  • Relief: SRTM30plus.
  • Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.
Litworowa Przełęcz a1.jpg
Autor: Opioła Jerzy, Licencja: CC BY 2.5
Litworowa Przełęcz (polska) (Tatra Mountains)