Lotniskowiec lekki

USS "Independence" (CVL-22)

Lotniskowiec lekki – wyróżniana niekiedy odmiana lotniskowców o mniejszej wyporności i wymiarach od standardowych lotniskowców używanych w danym okresie. Zazwyczaj przenoszą one od 1/3 do 2/3 liczby samolotów zabieranych na pokład przez lotniskowce o pełnych wymiarach. Klasa ta wyróżniana była oficjalnie tylko w niektórych krajach, przede wszystkim w USA. Opisowo natomiast lotniskowcami lekkimi nazywa się niektóre lotniskowce na podstawie ich cech w porównaniu z innymi, przede wszystkim mniejszej liczebności grupy lotniczej, bądź typu przenoszonych samolotów. Terminologia ta jednak nie jest stosowana powszechnie i brak jest jednoznacznych kryteriów rozgraniczających. Lotniskowców lekkich nie należy mylić z inną odmianą okrętów, która była używana w okresie II wojny światowej - mniejszymi od nich lotniskowcami eskortowymi.

W środkowym okresie II wojny światowej Marynarka Wojenna Stanów Zjednoczonych wcieliła do służby szereg okrętów tej klasy poczynając od typu Independence bazującego na kadłubach lekkich krążowników typu Cleveland. W odróżnieniu od zwykłych lotniskowców o symbolu CV, zaklasyfikowano je jako lekkie lotniskowce o symbolu CVL (L od light - lekki). Były one jednak konstrukcjami uważanymi za nieudane, z krótkim, wąskim pokładem lotniczym i wysokim, "ostrym" kształtem kadłuba. Nie miały one dobrych właściwości morskich i powstałe w tym samym okresie lotniskowce eskortowe były dużo bardziej udane. W późniejszym okresie wojny powstał ulepszony typ tych okrętów Saipan, ale dwa okręty tego typu, "Saipan" i "Wright" zostały zbudowane dopiero po wojnie i po krótkiej służbie jako lotniskowce zostały przebudowane na okręty dowodzenia.

Podczas II wojny światowej Wielka Brytania zbudowała jeden lekki lotniskowiec "Unicorn" i podjęła budowę kilkunastu jednostek typów Colossus i Majestic, zaprojektowanych na podstawie doświadczeń wojennych, lecz jedynie kilka z nich weszło do służby przed zakończeniem wojny. Na etapie projektu określone były jako lekkie lotniskowce floty (light fleet carrier). Po wojnie część z nich została sprzedana za granicę, do kilku państw i służyła aż do początku XXI wieku.

Za lekkie lotniskowce w okresie II wojny światowej można było uznać jednostki o wyporności standardowej poniżej 15 000 ton i zabierające poniżej 40 samolotów, jednakże liczne lotniskowce "pełnowymiarowe", zwłaszcza starsze, zabierały podobną lub mniejszą liczbę samolotów, a z kolei istniały lotniskowce tej wielkości przenoszące ponad 40-50 samolotów.

Za lekkie można uznać liczne lotniskowce japońskie okresu II wojny światowej (aczkolwiek nie klasyfikowane w ten sposób): „Hōshō”, "Ryūjō", "Zuihō", "Shōhō", "Ryuho", "Chitose", "Chiyoda", należące do różnych typów, zwykle przebudowane z innych okrętów, i przenoszące po ok. 30 samolotów. Podobnie, za lekki można uznać pierwszy brytyjski okręt budowany specjalnie jako lotniskowiec "Hermes".

Do lotniskowców lekkich zalicza się na ogół powojenne lotniskowce przystosowane do bazowania samolotów krótkiego i pionowego startu i lądowania (V/STOL), poczynając od brytyjskich typu Invincible.

Niektóre opracowania za lekki uważają współczesny francuski lotniskowiec "Charles de Gaulle", choć jest to nieuzasadnione, gdyż mający 40 000 ton wyporności okręt o napędzie atomowym jest większy od wszystkich ówczesnych okrętów na świecie z wyjątkiem amerykańskich "super-lotniskowców" (jak Nimitz czy Enterprise i rosyjskiego krążownika lotniczego "Admirał Fłota Sowietskogo Sojuza Kuzniecow", a nadto bazują na nim samoloty przenoszące broń atomową.

Lista lekkich lotniskowców

Argentyna

  • ARA "Independencia" - jeden okręt (brytyjski typ Colossus)
  • ARA "Vienticino de Mayo" - jeden okręt (typ Colossus)

Australia

  • HMAS "Sydney" - jeden okręt (brytyjski typ Majestic)
  • HMAS "Vengeance" - jeden okręt (brytyjski typ Colossus)
  • HMAS "Melbourne" - jeden okręt (brytyjski typ Majestic)

Brazylia

"Minas Gerais" w 1984
  • NAeL "Minas Gerais" - jeden okręt (typ Colossus)
  • NAeL "São Paulo" - jeden okręt (francuski typ Clemenceau)

Francja

  • typ La Feyette - dwa okręty (amerykański typ Independence)
  • FS "Arromanches" - jeden okręt (typ Colossus)

Hiszpania

  • Dédalo (amerykański typ Independence)
  • Principe de Asturias - jeden okręt
  • Juan Carlos I (2010) - jeden okręt

Holandia

  • HMNLS "Karel Doorman" - jeden okręt (brytyjski typ Colossus)

Indie

Kanada

  • HMCS "Warrior" - jeden okręt (brytyjski typ Colossus)
  • HMCS "Magnificent" - jeden okręt (brytyjski typ Majestic)
  • HMCS "Bonaventure" - jeden okręt (brytyjski typ Majestic)

Stany Zjednoczone

Wielka Brytania

Włochy

  • Giuseppe Garibaldi - jeden okręt
  • Cavour - jeden okręt

ZSRR / Rosja

Media użyte na tej stronie

USS Independence (CV-22) underway in early 1943.jpg
The U.S. Navy light aircraft carrier USS Independence (CV-22) photographed soon after completion, circa early 1943, while she still carried a 127 mm/38 gun at the bow. Independence was redesignated CVL-22 on 15 July 1943.
Minas Gerais DN-ST-90-01334.jpg
A port view of the forward half of the Brazilian aircraft carrier MINAS GERAIS (A 11) underway during UNITAS XXV, the silver anniversary hemispheric naval exercise involving Brazil, Chile, Colombia, Ecuador, Peru, the United States, Uruguay and Venezuela.