Lucjan Turkowski
| ||
| Data i miejsce urodzenia | 13 listopada 1905 Lida | |
| Data i miejsce śmierci | 2 stycznia 1976 Londyn, Wielka Brytania | |
| Zawód, zajęcie | etnograf, etnolog | |
Lucjan Turkowski (ur. 13 listopada 1905 w Lidzie, zm. 2 stycznia 1976 w Londynie) – polski etnolog i etnograf, wykładowca na Polskim Uniwersytecie Na Obczyźnie.
Życiorys
W 1926 ukończył Gimnazjum Państwowe im. Karola Chodkiewicza w Lidzie, a następnie rozpoczął studia na Wydziale Filologii Polskiej i Słowiańskiej na Uniwersytecie Stefana Batorego, równocześnie był studentem Wydziału Geografii. Po dwóch latach zmienił kierunek studiów i u prof. Cezarii Ehrenkreutz studiował etnografię i etnologię. Podczas studiów aktywnie uczestniczył w badaniach terenowych prowadzonych przez Zakład Etnografii na terenie Wileńszczyzny, Nowogródczyzny, na północnym Polesiu i Wołyniu, zgromadzone przez niego materiały zostały wykorzystane podczas tworzenia Atlasu Kultury Ludowej[1]. Od 1929 przez trzy lata prowadził ćwiczenia z etnografii w Katedrze Etnografii Europy Wschodniej w wileńskiej Wyższej Szkole Nauk Politycznych[2]. Pomiędzy 1930 a 1936 przeprowadził rozpoznanie i badania w dwustu wsiach położonych w województwach wileńskim, nowogródzkim i polskim, zgromadzone materiały przekazał do tworzonego Muzeum Etnograficznego USB. W 1934 obronił pracę magisterską dotyczącą tkactwa i garncarstwa ludowego na terenach Wileńszczyzny i Nowogródczyzny. W 1935 zamieszkał w Warszawie, gdzie w Katedrze Etnografii Polski Uniwersytetu Warszawskiego przygotowywał się do obrony pracy doktorskiej pt. Tkactwo ludowe i rzemiosło tkackie w Wileńskiem i Nowogródzkiem. Równocześnie uczelnia oddelegowała Lucjana Turkowskiego do Muzeum Narodowego, gdzie miał przeprowadzić reorganizację Działu Etnograficznego. W 1937 przygotował tam wystawę "Ubiór ludowy w Polsce" oraz przewodnik po niej, następnie otrzymał i przyjął zaproszenie od Towarzystwa Ochrony Sztuki Ludowej na zorganizowanie wystawy dotyczącej sztuki zdobniczej. Od 1936 pełnił funkcję dyrektora działu naukowego Polskiego Towarzystwa Popierania Przemysłu Ludowego[2]. Po wybuchu II wojny światowej powrócił do Wilna, dwa lata później został aresztowany przez NKWD i zesłany do Uzbekistanu, skąd rok później udało mu się przedostać do Armii Andersa, gdzie został redaktorem technicznym wydawnictw wojskowych[1]. Po dotarciu do Mandatu Palestyny pozostał tam przez cztery lata, w tym czasie przeprowadził badania etnograficzne dotyczące kultury rolniczej ludów arabskich zamieszkujących Góry Judzkie. Swoje wnioski w późniejszych latach opublikował w Londynie, do którego dostał się w 1947 podczas ewakuacji wojsk alianckich. W Wielkiej Brytanii żył w trudnych warunkach materialnych pracując w fabryce, mimo tego opracowywał materiały zgromadzone w Palestynie oraz działał w Komisji Etnograficznej Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie. W 1960 obronił pod kierunkiem Cezarii Baudouin de Courtenay Ehrenkreutz Jędrzejewiczowej pracę doktorską "Tkactwo ludowe a rzemiosło tkackie w Wileńskiem i Nowogródzkiem", którą przygotował posiłkując się zbiorami zgromadzonymi w British Museum. Cztery lata później Senat Polskiego Uniwersytetu Na Obczyźnie zatwierdził przewód habilitacyjny i nadał Lucjanowi Turkowskiemu tytuł docenta etnologii i etnografii, do tego czasu pracował on w biurze[1]. W 1969 został powołany na profesora zwyczajnego, zmarł nagle w 1976. Wypełniając wolę zmarłego jego prochy sprowadzono do Polski i pochowano 21 sierpnia 1976 na Cmentarzu św. Jerzego w Toruniu.
Przypisy
- ↑ a b c Wspomnienie o etnografie, Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej. etnomuzeum.pl. [dostęp 2016-09-27].
- ↑ a b Wybór członków Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie, Polskie Towarzystwo Naukowe na Ojczyźnie s. 27. docplayer.pl. [dostęp 2016-09-27].