Ludwig Gotthard Kosegarten

Ludwig Gotthard Kosegarten

Ludwig Gotthard Kosegarten znany też jako Gotthart Ludwig Kosegarten, Ludwig Theobul Kosegarten (ur. 1 lutego 1758 roku w Grevesmühlen; zmarł 26 października 1818 roku w Greifswaldzie) – profesor na uniwersytecie w Greifswaldzie, słynny pastor w kościele parafialnym Altenkirchen, poeta.

Życiorys

Kazanie w Vitt. (Akwarela Theodora Schwarza)

Tablica pamiątkowa na budynku, w którym zmarł Ludwig Gotthard Kosegarten w Greifswald

Jako syn luterańskiego pastora Bernharda Christiana Kosegartena otrzymywał w domu lekcje z języków klasycznych. W 1775 roku rozpoczął studia na wydziale teologii na uniwersytecie w Greifswaldzie, które później rozszerzył o filozofię u Johanna Christopha Muhrbecka, historię i filologię klasyczną. Na początku roku 1777 wygłosił swoją pierwszą uroczystą przemowę z okazji urodzin króla szwedzkiego Gustawa III i z tego samego powodu napisał hymn „An den Genius des Nordens“.

Z powodu braku pieniędzy począwszy od jesieni roku 1777 podejmował pracę jako nauczyciel domowy na wyspie Rugii i w Meklemburgii. W 1781 roku ukończył studia. W 1785 roku został rektorem w szkole dla chłopców w Wolgast. Do jego uczniów należał m.in. późniejszy malarz Philipp Otto Runge. W tym samym roku został mianowany na magistra uniwersytetu Bützow. W 1793 roku otrzymał tytuł doktora teologii uniwersytetu w Rostocku.

Po jego ordynacji w 1792 roku otrzymał stanowisko proboszcza w kościele parafialnym w Altenkirchen na półwyspie Wittow na Rugii. W związku z tą funkcją prowadził słynne nadbrzeżne kazania na skałach przy wiosce Vitt. Chodził tam do rybaków, którzy nie mogli przychodzić do kościoła podczas okresu połowów z powodu ich pracy. Kazania te były wielkim sukcesem, dlatego od 1806 roku rozpoczęto budowę kaplicy w Vitt. Podczas pobytu na Rugii napisał wiele rozpraw o wyspie, które przyniosły rozgłos jemu i wyspie.

W 1808 roku został powołany na stanowisko profesora nadzwyczajnego historii na uniwersytecie w Greifswaldzie.

Podczas okupacji Pomorza Szwedzkiego przez Francuzów wygłosił w 1809 roku uroczystą mowę z okazji urodzin Napoleona Bonaparte, która to przyczyniła się do zaliczenia go w poczet bonapartystów. Mowa ta została później publicznie spalona podczas spotkania studentów Wartburgfest.

Proboszczem w kościele parafialnym w Altenkirchen był do 1816 roku, później na stanowisku tym zastąpił go jego zięć Hermann Baier.

W 1817 roku został profesorem teologii. W tym też roku wygłosił ostatnie przemówienie z okazji 300-setnej rocznicy reformacji jak również na pamiątkę Jana Bugenhagena – reformatora Pomorza. Od 1815 roku organizował wykłady na temat historii Pomorza. Dwukrotnie był rektorem uniwersytetu w Greifswaldzie.

Zmarł 26 października 1818 roku w Greifswaldzie. Grób jego znajduje się koło kościoła w Altenkirchen.

Jego syn Johann Gottfried Ludwig Kosegarten, którego uczył w latach 1796-1798 Ernst Moritz Arndt, został orientalistą, językoznawcą i również profesorem w Greifswaldzie.

Twórczość (wybór)

Poematy, liryka

• Gesänge, 1776,
• Melancholien, 1777,
• Thränen und Wonnen, 1778,
• Gedichte (2 tomy), 1788,

Powieści

• Ewalds Rosenmonde, 1791,
• Hainings Briefe an Emma, 1791,
• Ida von Pleßen, 1800,
• Bianca del Giglio, 1801,
• Adele Cameron (2 tomy), 1803.

Tłumaczenia

• Samuel Richardson: Geschichte der Clarisse (8 tomów, tłum. z j.angielskiego), 1790-1793,
• Adam Smith: Theorie der sittlichen Gefühle (2 tomy, tłum. z j.angielskiego), 1791,
• Samuel Pratt: Der Freudenzögling (2 tomy, tłum. z j.angielskiego), 1791,
• Oliver Goldsmith: Geschichte der Römer (4 tomy, tłum. z j.angielskiego), 1792-1802
• Oliver Goldsmith: Geschichte des Oströmischen Kaiserthums (2 tomy, tłum. z j.angielskiego), 1795-1802
• Brittisches Odeon. Denkwürdigkeiten aus dem Leben und Schriften der neuesten Brittischen Dichter (2 tomy, tłum. z j.angielskiego), 1800,
• Thomas Garnett: Reise durch die schottischen Hochlande (2 tomy, tłum. z j. angielskiego), 1802
• Jeanne Marie Bouviers Guyon: Die Ströme (tłum. z j.francuskiego), 1817,

Różne

• Ebba von Medem, 1800,
• Blumen. Sammlung schottischer, schwedischer, dänischer Volkslieder, 1801,
• Jukunde. Eine ländliche Dichtung in fünf Eklogen, 1803^[1],
• Gräfin Julie von Steinau oder die Wege des Schicksals, 1803,
• Die Inselfahrt, oder Aloysius und Agnes. Eine ländliche Dichtung in sechs Eklogen, 1804^[2],
• Legenden (2 tomy), 1804,
• Die Jungfrau von Nikomedia
• Vaterländische Gesänge, 1813.
• Geschichte seines fünfzigsten Lebensjahres (autobiografia), 1816,
• Die Lieder Luthers, 1818

Przypisy

Bibliografia

• Deutsche Biographie
• Alexander Muschik: Ludwig Theobul Kosegarten (1758-1818) et la réception de la philosophie rousseauiste en Poméranie suédoise, in: Etudes Jean-Jacques Rousseau, Bd. 18 (2010), S. 315-346.
• Eberhard Rohse: Regionalität, Poetizität, Theologie der Natur. "Uferpredigten" auf Rügen im Werk Ludwig Gotthard Kosegartens. In: Pommern in der Frühen Nezuzeit. Literatur und Kultur in Stadt und Region. Hrsg. von Wilhelm Kühlmann und Horst Langer. Tübingen: Max Niemeyer Verlag 1994 (= Frühe Neuzeit, Bd. 19), S. 449-499. ​ISBN 3-484-36519-6​
• Susanne Siebert: KOSEGARTEN, Ludwig Gotthard Theobul. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Band 4, Bautz, Herzberg 1992, ​ISBN 3-88309-038-7​, Sp. 537–539.

Linki zewnętrzne

• Poematy miłosne
• Projekt Gutenberg
• Ludwik Gotthard Kosegarten
• Dzieła Ludwiga Gottharda Kosegartena w bibliotece Polona