Lutynia (powiat kłodzki)

Lutynia
— wieś —
Lutynia – widok od wschodu
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Lądek-Zdrój
Wysokość	520-580[1] m n.p.m.
Liczba ludności (2011)	51[2]
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-540
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0853151
Położenie na mapie gminy Lądek-Zdrój Lutynia
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Lutynia
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Lutynia
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Lutynia
50°21′46″N 16°54′10″E/50,362778 16,902778

Galeria: kościół

Lutynia. Kościół

Lutynia. Kościół

Lutynia. Kościół

Lutynia. Źródło

Lutynia (niem. Leuthen) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Lądek-Zdrój.

Położenie

Zasadnicza część miejscowość rozciąga się jest wzdłuż doliny potoku Luta, nieliczne domy położone są wzdłuż przebiegającej południowym zboczem Granicznej Drogi Królewskiej prowadzącej do Przełęczy lądeckiej i Travnej w Czechach, na wysokości około 520-580 m n.p.m.^[1] Do Lutyni należy też dawna miejscowość Ułęże.

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa wałbrzyskiego.

Historia

Pierwsze wzmianki o Lutyni pochodzą z 1346 roku, wieś miała wtedy nazwę Lutein i należała do państwa karpieńskiego^[3]. Miejscowość rozwijała się szybko ponieważ była położona na szlaku handlowym^[3]. Dwukrotnie (w XVI i na początku XIX wieku) rozpoczynano tutaj wydobycie rud ołowiu i srebra, lecz złoża okazały się zbyt małe do eksploatacji^[3]. W czasie trwania wojny trzydziestoletniej mieszkańcy Lutyni brali udział w krwawo stłumionych buntach na tle religijnym^[3]. W roku 1641 wieś została kupiona przez radcę cesarskiego Jana Zygmunta Hoffmana, ówczesnego właściciela uzdrowiska w Lądku^[3]. Od 1736 roku należała do miasta, a jej rozwój zapewniali kuracjusze, którzy podczas spacerów zatrzymywali się w miejscowej gospodzie^[3]. Przed 1786 rokiem miejscowość otrzymała kaplicę modlitewną, a w 1830 roku uruchomiono tu szkołę^[4]. Lutynia mimo sprzyjających warunków w XIX wieku nie rozwinęła się, ale stała się obok swego przysiółku Ułęże wsią turystyczną, związaną z Lądkiem^[4]. W 1908 roku zamieszkiwało Lutynię 248 osób, najwięcej w porównaniu z innymi latami^[4]. W 1978 roku były tu 22 gospodarstwa rolne, w 1988 roku ich liczba spadła do 14^[1]. Obecnie Lutynia to niewielka wieś rolnicza^[1].

• 

  Potok Luta
• 

  Budynek kopalni "UNI - BAZALT"
• 

  Dawne przejście graniczne Lutynia-Travná

Demografia

Jest to najmniejsza miejscowość gminy Lądek-Zdrój. Według Narodowego Spisu Powszechnego w marcu 2011 roku posiadała 51 mieszkańców^[2].

Zabytki i atrakcje

• Kościół pw. św. Jana Nepomucena wzniesiony około 1784 r.^[3].
• Ruiny kopalni ołowiu i srebra Nowy Filip
• Bazaltowe Słupy
• Czarne Urwisko
• Szwedzkie Szańce
• Studnia z 1906 roku, ulokowana w centrum wsi^[3]
• Pensjonat Geo Vita z aleją drzew zasadzonych przez wybitnych naukowców związanych z gazownictwem (w tym dwóch laureatów nagrody Nobla), aktorów i sportowców

• 

  Kościół filialny św. Jana Nepomucena
• 

  Wnętrze kościoła
• 

  Studnia z 1906

Ciekawostki

• W Lutyni kręcono sceny do polsko-czechosłowackiego filmu o Werwolfie Zagłada Poziomkowego Dworu
• W czasie okupacji, w jednej z nieistniejących już chałup mieściła się głęboko zakonspirowana placówka wywiadu Armii Krajowej. Zajmowała się ona zbieraniem wiadomości i przerzucaniem ludzi (głównie narodowości żydowskiej) na teren Czech. Placówkę prowadziło małżeństwo Józefa i Elżbiety Matejczyków - powstańców śląskich, którzy na te tereny przenieśli się jeszcze przed wojną^[5].
• W Lutyni znajdowało się przejście małego ruchu granicznego i na szlaku turystycznym Lutynia - Travná, które funkcjonowało do 21 grudnia 2007 roku.

Przypisy

Bibliografia

• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 17: Góry Złote. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1993, ​ISBN 83-85773-01-0​.
• WaldemarW. Brygier WaldemarW., TomaszT. Dudziak TomaszT., IwonaI. Chomiak IwonaI., Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625 .